به گزارش خبرنگار خبرگزاری شبستان از رشت، تالاب انزلی تالابی است که روزی سرسبزی و سرزندگی آن تعداد زیادی از افراد را به سمت خود جلب می‌کرد و منبع درآمد قشر زیادی از جامعه بود اما در حال حاضر کم کم به سمت خشک شدن و نابودی می‌رود.
عکس‌های هوایی و روایت قایقرانان نشان دهنده روند سریع خشک شدن تالابی است که زمانی دریای کوچک نامیده می‌شد، برآوردها نشان می‌دهد حال و روز تالابی که نگهبان آب‌ها و مانع بروز سیلاب، متعال کننده آب و هوای منطقه، محل زایش ماهیان کاسپین و دارای ارزش‌های متعدد دیگری بود به شدت ناخوش است.
در آمارها وسعت تالاب بین المللی انزلی حدود ۱۹ هزار هکتار عنوان می‌شود اما شواهد از آن حکایت دارد که تالاب انزلی مانند گذشته دیگر از آن گستردگی و توان لازم برخوردار نیست.
در طی سه دهه گذشته به دلیل ورود حجم زیادی از رسوبات و رشد بی‌رویه گیاهان مهاجم، میانگین عمق این تالاب از ۱۱ متر به کمتر از دو متر رسیده و حتی عمق آن در مناطقی کمتر از دو متر برآورد شده است.
علاوه بر این‌ها افزون بر مقادیر زیادی سم و کود شیمیایی روزانه بیش از ۴۰۰ هزار متر مکعب فاضلاب به داخل تالاب بین المللی انزلی وارد می‌شود همچنین سازه‌های غیرضروری و کارشناسی نشده، قطع جریان طبیعی آب، گیاهان مهاجم وارداتی، تجاوز به حریم تالاب و کاهش آب دریای خزر به تدریج سبب به خطر افتادن حیات تالاب شده است.
حال سوال اساسی اینجاست آیا واقعا نمی‌توان برای نجات تالاب انزلی اقدامات زودبازده‌ای انجام داد و یا از ورود فاضلاب به داخل آن جلوگیری کرده و آزولا و سمبل آبی را از روی سطح تالاب جمع آوری و از آن استفاده کرد.
*فرآیند شبه‌انگیز صدور پیوست‌های زیست محیطی برای برخی از پروژه‌ها
«محسن محمدی» رئیس دانشگاه محیط زیست و عضو هیئت علمی دانشگاه گیلان در همین راستا با بیان اینکه مشکل تالاب انزلی مشکل تازه‌ای نیست و ریشه در روند یکسری از فعالیت‌ها دارد عنوان کرد: اگر دخالت‌های ناآگاهانه در بخش‌های صنعتی، کشاورزی، منابع طبیعی و آبخیزداری نبود تالاب انزلی هم‌اینک وضعیت بهتری داشت.
محمدی با بیان اینکه بخش عمده‌ای از کاهش عمق تالاب انزلی مربوط به رسوبات با منشأ طبیعی است تصریح کرد: دخالت‌هایی که ما در قسمت‌های بالادست آبخیز انجام می‌دهیم نظیر بهره‌برداری نادرست از اراضی شیب دار بدون در نظر گرفتن آمایش سرزمینی برای فعالیت‌های کشاورزی، فرسایش محیط را افزایش می‌دهد.
وی با تاکید بر اینکه طبق آمایش سرزمینی باید در اراضی کشاورزی، به جای ویلاسازی و شهرسازی فعالیت کشاورزی انجام می‌شد اضافه کرد: حتی اگر در این اراضی کشاورزی هم انجام شود در صورتی که فعالیت مربوطه سازگار با محیط زیست گیلان نباشد استان را در معرض خطرات زیست محیطی قرار می‌دهد.
رئیس دانشگاه محیط زیست دانشگاه گیلان فرآیند شبه‌انگیز صدور پیوست‌های زیست محیطی برای برخی از پروژه‌ها خاصه در حوزه سدسازی را متذکر شد و ابراز داشت: گاهی مشاهده می‌کنیم پروژه‌ای نمی‌تواند پیوست زیست محیطی خود را دریافت کند اما بعد از گذشت چند سال به یکباره این پیوست را اخذ می‌نماید و سوال اینجاست در این پنج سال چه اتفاقی افتاده که توانسته مجوزات لازم را کسب کند.
محمدی دو موضوع سدسازی و حق آبه زیست محیطی را مورد اشاره قرار داد و با بیان اینکه تا همین چند وقت پیش اگر رودخانه‌های گیلان را رصد میکردیم می‌دیدیم که برخی از آن‌ها به دلیل سدسازی و ایجاد آب بندان‌ها خشک شده‌اند افزود: رنگ آب رودخانه پارک شهر رشت که از وسط این شهر می‌گذرد تغییر پیدا کرده به دلیل آنکه در حال حاضر تنها فاضلاب در آن جریان دارد و مسیر مقدار آبی که آن را رقیق می‌کرد به علت سدسازی مسدود شده است.
* پروژه سد لاسک، پروژه‌ای کاملا مطرود از دید جامعه دانشگاهی و علمی استان گیلان
«محمد دهدار» عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد لاهیجان نیز در همین راستا اذعان کرد: تالاب انزلی ۲۰ هزار هکتار مساحت دارد و بخشی از حوزه آبخیز محسوب می‌شود به بیان دیگر تالاب انزلی بیانگر عملکرد کل فرآیندهای طبیعی و انسانی در حوزه آبخیز بوده و هر اتفاقی که در آن به وقوع می‌پیوندد در نهایت به این تالاب می‌رسد.
دهدار با بیان اینکه بقای تالاب انزلی به آب وابسته است و در آن پوشش گیاهی و حیوانی وجود دارد اضافه کرد: متاسفانه در طول پنجاه سال اخیر تالاب را همیشه یک طرفه دیده‌ایم و انتظار داریم تالاب به ما خدمات یکطرفه ارائه دهد در حالیکه هیچ کاری در ازای آن انجام ندادیم.
وی ورود قسمت اعظم فاضلاب شهرهای اطراف به داخل تالاب انزلی را فاجعه دانست و ابراز داشت: تصفیه خانه‌های فاضلابی که در رشت و انزلی وجود دارد شاید تنها ۳۰ درصد از حجم فاضلاب را تصفیه کنند در حالیکه تمام فاضلاب تولیدی خانگی و کارخانجات از طریق رودخانه به داخل تالاب انزلی می‌رسد.
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد لاهیجان با تاکید بر اینکه رسوبات از طریق ۱۱ رودخانه به داخل انزلی سرازیر می‌شود افزود: باید اعتراف کنیم که تالاب انزلی تاکنون خیلی خوب خود را نگه داشته است زیرا حجم فشار ورودی به آن بسیار بالاست.
دهدار عقب نشینی دریا را مشکل همه تالاب‌های ساحلی نظیر تالاب میان کاله، بوجاق کیاشهر و تالاب جوکندان خواند و اظهار داشت: می‌توان گفت بیش از ۵۰ درصد از وضعیت کنونی تالاب انزلی ناشی از عملکرد ضعیف ماست.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا سدسازی هم در روند تخریب اراضی استان گیلان و تالاب انزلی موثر واقع شده است افزود: سد به خودی خود سازه بدی نیست به طور مثال اگر سد منجیل نبود گیلان اینقدر توسعه یافتگی در حوزه کشاورزی نداشت از طرفی گفته شده طبق پروژه بلند مدت وزارت نیرو قرار است در آینده ۲۲ سد مخزنی در استان احداث شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد لاهیجان ضمن اشاره به سد پلرود در شرق و سد شفارود در غرب به عنوان دو سد در حال احداث استان گیلان ادامه داد: امروزه دریاچه ارومیه آئینه تمام نمایی از احداث سدهای غیرکارشناسی است و این اتفاق می‌تواند در بسیاری از استان‌های دیگر از جمله گیلان تکرار شود.
دهدار در مورد سد لاسک هم مطالبی بیان داشت و اضافه کرد: سد لاسک می‌خواهد با هدف ذخیره آب برای مصارف کشاورزی و شرب روی یکی از رودخانه‌هایی احداث شود که به تالاب انزلی می‌رسد غافل از آنکه این سد قطعا در جای دیگری مشکل بزرگتری را ایجاد خواهد کرد.
وی در پایان یادآور شد: پروژه سد لاسک پیوست زیست محیطی دارد و از دیدگاه شرکت آب منطقه‌ای پروژه‌ای کاملا کارشناسی شده است اما از دیدگاه جامعه دانشگاهی و علمی این طرح ، طرحی کاملا مطرود به شمار می‌رود.
به گزارش خبرگزاری شبستان، شاید بتوان گفت از حیث اکو سیستمی صبر تالاب انزلی بسیار زیاد است زیرا این تالاب به مهمترین تصفیه خانه فاضلاب استان گیلان تبدیل شده است و فاضلاب سه شهر بزرگ رشت، انزلی، صومعه‌سرا و تمام شهرهای اقماری کوچک، شهرک‌های صنعتی و روستاهای اطراف را می‌گیرد و تصفیه می‌کند اما پرسش اینجاست چرا باید این حجم از فاضلاب و مواد عالی که نقش کود دارند وارد تالاب بشود که گیاه مهاجمی مانند سنبل آبی هفت هزار هکتار از آن را اشغال کند.
باید توجه داشت بخشی از قبض آبی که توسط مشترکان پرداخت می‌شود مربوط به آب و بخش دیگر مربوط به فاضلاب است و قاعدتاً باید این پول در مسیر سامان‌دهی فاضلاب هزینه شود اما متاسفانه می‌بینیم که این هزینه صورت نمی‌گیرد اما در عوض انگشت اتهام تنها به سمت سازمانی خاص نشانه می‌رود در حالیکه به هیچ عنوان چنین چیزی نیست و همه سازمان‌ها، افراد حقیقی و حقوقی که در این راستا تاثیرگذار هستند باید پاسخگوی عملکرد خود در حوزه مسائل زیست محیطی باشند.
نظر شما