به گزارش خبرنگار اندیشه خبرگزاری شبستان؛ نمود کرامت در سیره امام حسن مجتبی (ع) موجب شده است تا کریم اهل بیت(ع) بیشترین درخشش را در اقدامات خیر خواهانه و کمک های مؤمنانه داشته باشند . اگر تاریخ زندگی ایشان را بررسی کنیم، مشاهده می شود که ایشان در رفع مشکل دیگران، هیچگاه کوتاهی نمی کردند و حتی در برخی مواقع، سائل و نیازمندی که مراجعه و حدی از مال را درخواست می کرد، امام حسن(ع) بیش از آن حد، به وی عطا می کردند. ایشان بسیار متواصع بودند لذا در این خصوص با حجت الاسلام «احمد میر مرشدی» استاد دانشگاه و کارشناس مذهبی گفتگویی انجام دادیدم که در ادامه مشروح آن تقدیم حضورتان می شود.
علت شهادت امام حسن مجتبی (ع) چه بوده و حضرت از چه ویژگی های شخصیتی برخوردار بودند؟
امام حسن مجتبی(علیه السلام)، اوّلین فرزند امام على (علیه السلام) و فاطمه زهرا(علیهما السلام)، در نیمه ماه رمضان سال سوم هجرى در شهر مدینه به دنیا آمد. این امام بزرگوار در روز بیست و هشتم ماه صفر سال پنجاه هجرى، به وسیله زهرى که همسرش جعده به دستور معاویه به او خوراند، در سن ۴۸ سالگى به شهادت رسید.آن حضرت مانند پدر و مادر بزرگوارشان ضعفا و فقرا را تکریم می کردند و همواره به فکر محرومین و مستضعفین جامعه بودند و این بخشندگی و کرامت باعث شد تا به ایشان لقب کریم اهل بیت را عطا کنند. سبک زندگی امام حسن(ع)، الگوی سبک زندگی اسلامی قلمداد می‌شود؛ چراکه سیره و سرگذشت ایشان و طرز برخورد حضرت با حوادث و ناملایمات زندگی، یکی از مهمترین و بهترین مآخذ برای بهبود سبک زندگی و ارتقای کیفیت آن به شمار می‌رود.
چرا به امام حسن مجتبی (ع) کریم اهل بیت (ع) می گویند؟
نمود کرامت در سیره ایشان موجب شده است تا کریم اهل بیت(ع) بیشترین درخشش را در اقدامات خیر خواهانه و کمک های مؤمنانه داشته باشند . اگر تاریخ زندگی ایشان را بررسی کنیم، مشاهده می شود که ایشان در رفع مشکل دیگران، هیچگاه کوتاهی نمی کردند و حتی در برخی مواقع، سائل و نیازمندی که مراجعه و حدی از مال را درخواست می کرد، امام حسن(ع) بیش از آن حد، به وی عطا می کردند. ایشان بسیار متواصع بودند بطوری که براساس نقل ابن شهر آشوب مازندرانی در صفحه ۲۳ جلد ۴ «مناقب»، امام مجتبی(ع) روزی از مسیری می گذشتند و مشاهده کردند که چند فقیر، سفره کوچکی را پهن کرده و مشغول غذا خوردن هستند، تا آنان، امام(ع) را می بینند، ایشان را دعوت می کنند که ای پسر دختر رسول خدا(ص) مهمان ما باشید، امام(ع) می پذیرند و نزد آنها می نشینند و همان غذا را میل می کنند اما جالب این است که امام(ع) بعد از اینکه دعوت آنها را اجابت کردند، از آنها دعوت می کنند تا در مجلس و ضیافت ایشان شرکت کنند.
کمک مومنانه چه جایگاهی در شیوه تربیتی امام حسن مجتبی(ع) داشت؟
ویروس منحوس کرونا در جهان و ایران، چالش های متعدد اجتماعی، اقتصادی و معیشتی را به‌ویژه در میان اقشار آسیب‌پذیر ایجاد کرده است. لذا لزوم تقویت همبستگی و همدلی در میان آحاد مردم برای ترویج فرهنگ ایثار و فداکاری و به تعبیر مقام معظم رهبری «کمک های مومنانه» به اقشار نیازمند جامعه، از جمله الزامات راهبردی برای برون‌رفت از تبعات اجتماعی و اقتصادی بحران کرونا به شمار می آید.
گسترش کارکردهای معرفتی کمک های مومنانه در جامعۀ اسلامی، منبعث از مکتب اهل بیت (ع) است که شاخصه های کلیدی این مسأله را می توان در سیره و سبک زندگی امام مجتبی (ع)، به عنوان اسوۀ انفاق و ایثار و کرامت مشاهده نمود. اثبات صفت برجسته جود و بخشش در وجود مبارک کریم اهل بیت (ع) به شدت خودنمایی می کند. به نحوی که آن حضرت در کمک به محرومان و دست گیری از بیچارگان، شهرۀ عام و خاص بود.در واقع کمک به فقرا از جمله فعالیت ها ی راهبردی امام (ع) در مدینه بود که عمدۀ این کمک ها از عایدات موقوفات و صدقات پیامبر(ص) و امام علی (ع) و حضرت فاطمه (س) و اموال شخصی آن حضرت تأمین می شد.کمک به فقرا و مستمندان آنچنان در سیرۀ امام مجتبی علیه السلام اهمیت داشته است که آن حضرت دو بار نیمی از ثروت خود را صدقه داد.
مهمترین دغدغه در زندگی امام حسن مجتبی(ع) چه چیزی بود؟
بالاترین مسئله‌ای که در زندگی امام حسن مجتبی(ع) وجود داشت توجه به معیشت‌های جامعه بود با اینکه ایشان قدرت را در دست نداشتند؛ زمانی که طی چهار سال و نه ماه، چند جنگ بر امیرالمومنین(ع) تحمیل شد امام حسن(ع) نیز در این جنگ‌ها حضور داشتند، بنابراین بحث قدرت و حکومت ایشان مطرح نبود. پس از شهادت پدر بزرگوارشان شش ماه خلافت در اختیار امام حسن(ع) بود که دائما هم کشمکش در جریان بود و در نهایت به صلح انجامید. ایشان جامعه را رها نکردند و تا جایی که برایشان ممکن بود سعی داشتند نیازهای اولیه یتیمان و مستمندان را برآورده سازند و طوری نباشد که نیازمندی در اطراف ایشان باشد و گرسنه بخوابد. ایشان شب‌ها مانند پدرشان کیسه‌های نان، خرما و مایحتاج را روی دوش می‌گذاردند و به خانه فقرا و یتیمان رفته و اغذیه را تقسیم می‌کردند، ایشان درست مانند همان شیوه پدر، بدون اینکه کسی متوجه شود این کار را انجام می‌دادند.
در تاریخ ثبت شده است که چند نفر بعد از ارتحالشان اثر زخم و پینه بر کمرشان وجود داشت، امیرالمومنین(ع) و امام حسن مجتبی(ع) جزو این بزرگواران بودند. وقتی درباره این پینه‌ها سوال می شد می‌فرمودند: از شدت کار برای فقراست. در تاریخ نقل شده که ایشان دو مرتبه تمام دارایی خود را در راه خداوند انفاق کردند. اهل بیت(ع) اهل تلاش و کار بودند. امیرالمومنین(ع) باغبانی کرده و چاه حفر می‌کردند. امام حسن مجتبی(ع) تجارت کرده و از درآمد خوبی برخوردار بودند و انفاق دو مرتبه دارایی ها، عملی است که شاید باسخاوت ترین انسان‌ها چنین کاری نکنند.
کسی که به دلیل فقر مورد تحقیر، بی‌آبرویی و بی‌هویتی قرار می‌گیرد جامعه توسعه یافته‌اش برای او سودی به بار نمی‌آورد. امام حسن(ع) وقتی دیدند جامعه به ثروت ایشان نیاز دارند، روح ایشان اهتمام می‌ورزد و تمام ثروت خود را برای رضای خدا تقسیم می‌کنند. ایشان در این بعد، شخصیت بسیار کریمی داشتند. با اینکه تمام چهارده معصوم(ع) کریم و بخشنده بودند. راز کریم اهل بیت بودن ، این است که انفاق ها و بخشش های حضرت ویژگی های خاصی دارد؛ حضرت با این کار برای همیشه شخص فقیر را بی نیاز می ساختند تا با این مبلغ سرمایه ای برای خود تهیه نماید و تمام احتیاجات خود را برطرف کرده، زندگی آبرومندانه ای تشکیل دهد؛ زیرا امام روا نمی دیدند مبلغ ناچیزی که خرج یک روز فقیر را به سختی تأمین می کند، به وی داده شود و در نتیجه او ناگزیر باشد برای تأمین روزی هر روز خود دست احتیاج به سوی این و آن دراز کند.
اگر بخواهیم به صورت تطبیقی به این موضوع نگاه کنیم کمیته امداد امام خمینی(ره) یکی از پرتلاش ترین نهادهای اجتماعی و به عنوان بازوی توانمند در کمک به محرومان جامعه می باشد که توانسته در جهت حفظ کرامت خانواده‌ها و محرومیت زدایی کارنامه خوبی برجای گذارد و با تلاش مجدانه در اجرای همه جانبه برنامه های توانمندسازی و خودکفایی اقشار نیازمند، هر روز بیش از پیش بر افتخارات خود می افزاید. نهضت خدمت‌رسانی به مردم از همان ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی ایران و به فرمان حضرت امام خمینی(ره) آغاز شد و در پی آن نهاد کمیته امداد امام خمینی(ره) با هدف رسیدگی به محرومین و کاهش فقر در جامعه شکل گرفت. حمایت و رسیدگی به ایتام و سالمندان، زنان سرپرست خانوار، توجه به سلامت، معیشت و مسکن خانواده ها، خودکفایی، توانمندسازی و کارآفرینی در راستای عزت و کرامت انسانی از جمله فعالیت های کمیته امداد امام خمینی(ره) در این سال ها بوده است. به جرأت می توان گفت جامعه ی ایمانی ما با تبعیت از مرام و سیره ی امامانی چون امام مجتبی ع در مسیر کمک های مؤمنانه راه خوبی را پیموده است. باتوجه به افزایش فقر و تنگدستی در دوره آخرالزمان و عصر غیبت امام زمان(عج) براساس روایات، تاسی منتظران به امام حسن(ع) در دستگیری از نیازمندان و فقرا چه میزان در زمینه سازی ظهور تاثیرگذار است، تاکید کرد:
انتظار برای ظهور امام زمان(عج) و دستگیری از نیازمندان چه ارتباطی با هم دارند؟
ارتباط انتظار برای ظهور امام زمان(عج) و دستگیری از نیازمندان از دو منظر قابل بررسی است: نخست آنکه منتظر جدای از زمینه سازی برای ظهور امام زمان(عج) موظف است که نسبت به فقیران و ضعیفان بی تفاوت نباشد زیرا اجرای دستورات اهل بیت(ع) برای منتظر ضروری است. شیخ طوسی روایتی را به نقل از جابر جوفی و وی از امام باقر(ع) نقل می کند که: عده ای بعد از اتمام حج نزد امام(ع) آمدیم و درخواست توصیه ای کردیم و ایشان فرمودند: «قوی شما باید به ضعیفتان کمک کند و غنی شما باید به فقیرتان کمک کند و …» و در آخر هم فرمودند: «اگر این توصیه ها را عمل کنید و قبل از ظهور امام زمان(عج) بمیرید، شهید از دنیا رفته اید اما اگر محضر ایشان را درک کنید، در زمره یاران ایشان خواهید بود.» بنابراین منتظر واقعی نسبت به نیازمندان و فقرا وظیفه دارد.
خوشبختانه مردم ایران نیز که تا به امروز به صورت خودجوش کمک‌های خود را به دست نیازمندان می‌رساندند، این روزها هر چند که هنوز در مسیر اقدامات خیرخوانه خود گام برمی‌دارند اما بی‌صبرانه منتظرند تا با آنچه در توان دارند در رزمایش کمک مومنانه مشارکت کنند و کمک‌هایشان به دست نیارمندان واقعی برسد. انقلاب و نهضت خدمت رسانی، نوع دوستی و حرکت مواسات که رهبر انقلاب عنوان کردند، همه را بر آن داشت در حد توان کمک کنند و به میدان بیایند. زیبایی این حرکت ها در مقابل حرکت های غیر انسانی کشورهای غربی مشخص می شود؛ این کشورها بیماران و فوت شدگان بر اثر کرونا را در کانتینرها نگهداری می کنند. در نظام اسلامی همه باید در کارهای خیر مشارکت داشته باشند، در دعا ها از خداوند می خواهیم که ما را از خیرین قرار بدهد. در دفاع مقدس همه با هم بودیم که پیروز شدیم در این عرصه نیز دست به دست هم پیروز می شویم. انشاالله
نظر شما