پیاده روی اربعین نماد قدرت امت اسلام است

به گزارش خبرنگار گروه قرآن و معارف خبرگزاری شبستان، اربعین حسینی چهلمین روز پس از شهادت امام حسین(ع) در روز عاشورای سال ۶۱ق که با ۲۰ صفر مصادف است. براساس برخی از نقل‌ها، اسیران کربلا روز ۲۰ صفر سال ۶۱ قمری در بازگشت از شام، برای زیارت مدفن امام حسین(ع) به کربلا رفتند؛ البته گروهی از علما همچون شیخ مفید و شیخ طوسی تصریح کرده‌اند که اسرا در بازگشت از شام به مدینه رفتند. همچنین جابر بن عبدالله انصاری، در این روز به‌عنوان اولین زائر بر سر مزار امام حسین(ع) حاضر شده است. براساس قول مشهور، سر امام حسین(ع)، در روز اربعین به بدنش در کربلا ملحق شد. زیارت اربعین از اعمال خاص این روز است و بنابر روایتی از امام حسن عسکری(ع) از نشانه‌های مؤمن دانسته شده است.

با توجه به ایام سوگواری اربعین حسینی خبرنگار گروه قرآن و معارف خبرگزاری شبستان گفت و گویی با حجت الاسلام والمسلمین «حسن کمالی» استاد حوزه و دانشگاه، نویسنده و پژوهشگر حوزه تاریخ و فرهنگ اسلامی انجام داده است که در ادامه می خوانید.

اربعین چه اهمیتی دارد و از چه جایگاهی در احادیث و روایات برخوردار است؟

درباره اسرار و رموز اربعین و عدد 40 به ویژه اربعین حضرت ابا عبدالله الحسین (ع) مطالب فراوانی وجود دارد. درباره خود کلمه اربعین یا 40 حدود 20 مورد را در اینجا مطرح می کنم. در احادیث و روایات آمده است هر کس 40 روز مرتب و مداوم بعد از طلوع فجر «یا عزیز» بگوید خداوند او را به کسی محتاج نمی کند و غنی می شود یعنی هر روز بعد از طلوع فجر که از خانه بیرون می آید، این ذکر مقدس را بگوید خداوند او را به غیر محتاج نمی کند و وسعت روزی در زندگی اش زیاد می شود. هر کس 40 روز خالص برای رضای خدا عبادت کند، چشمه هایی از حکمت در او جاری می شود. عدد 40 برای استغفار بسیار موثر است. حضرت محمد (ص) 40 روز در یک جای مقدس عبادت کرد و از مردم و حضرت خدیجه (س) کناره گیری کرده و پس از 40 روز عبادت در غار حرا به نبوت و رسالت رسید، به مبعث بزرگ، به پیغمبری بزرگ و خاتم انبیا رسید. در روایت دیگری آمده است اگر کسی 40 روز گوشت نخورد، کج خلق و بداخلاق می شود و باید برایش اذان بگویی و در جای دیگری آمده است اگر کسی 40 حدیث را حفظ کند، روز قیامت عالم فقیه و دانشمند ظهور پیدا می کند و ثواب حفظ 40 حدیث در روز قیامت عالم فقیه می شود. کسی که 40 روز گناه نکند خدا چشمه هایی از معرفت را در دل او جاری می کند. اگر کسی 40 سال عمر کند و از دیوانگی و خوره و بسیاری از بیماری ها در امان باشد و در این 40 سال مراقب خوراک و خواب خود باشد، خدا او را از بیماری های صعب العلاج در امان قرار می دهد.

همچنین در روایتی آمده است کسی که 40 سال عمر کند و خیرش به همسایه و دوستان نرسد، باید منتظر آتش جهنم باشد. حضرت علی (ع) در کتاب شریف غره الحکم فرموده است نفس ات را عادت به خیر بده، عادت کن به مردم خیر برسانی، به مردم کمک کن و اهل شر نباش. برخی افراد شر و آزارشان به مردم می رسد اما خیری به مردم نمی رسانند و اگر اهل خیر نباشیم باید منتظر جهنم باشیم. همچنین شهادت 40 مومن در زمانی که انسان از دار دنیا برود یعنی 40 نفر شهادت دهند که این فرد در زمان زنده بودن فرد خوبی بوده است، خداوند سبحان هم او را می بخشد و یا آمده است در نماز شب 40 مومن را دعا کنید. دعا برای مومن در نیمه شب باعث می شود که دعاهای ما هم مستجاب شود.

چگونه باید از آثار و برکات اربعین برای بهبود کیفیت زندگی فردی و اجتماعی بهره ببریم؟

حواس مان باید جمع باشد که خیرخواه دیگران باشیم و این یک تمرینی است در دل شب که ما 40 نفر را دعا کنیم و 40 مومن را به یاد آوریم و این مطلب باعث شود که خیرخواه مردم باشیم تا 40 گناه مومن را باید حمل بر صحت کنیم، به فکر عیب گیری مردم و پیدا کردن ضعف و گناه مردم نباشیم. متاسفانه امروز بردن آبروی مردم و تهمت زدن به مردم مد شده است مخصوصا در فضاهای مجازی خیلی راحت با آبروی مردم بازی می کنند و این در حالی است که حرمت مومن از کعبه بالاتر است و چرا باید آبرو و حیثیت مردم را به خطر بیندازیم. شان و شخصیت انسان اجازه نمی دهد که به فکر معایب دیگران باشیم.

در روایتی هم داریم که کسی که 40 روز احتکار کند، خداوند 500 سال بوی بهشت را به مشام او نمی رساند چرا که احتکار یکی از زشت ترین کارهایی است که در بازار مسلمین اتفاق می افتد در حالی که نباید چنین عمل زشتی در میان مسلمین وجود داشته باشد. همچنین در روایتی آمده است که اگر کسی به این امید باشد که جنسی را گران بفروشد و سود بیشتری ببرد، خدای متعال برای او خیل گرفتاری و عذاب به وجود می آورد؛ بنابراین نباید برای بندگان خدا بدی بخواهیم، وقتی خیر مردم را بخواهیم خدا هم برای ما خیر و سعادت و معنویت ایجاد می کند؛ بنابراین هیچ وقت نباید به فکر سوء استفاده از گرانی ها باشیم. رسول گرامی اسلام می فرماید کسی که برای امت اسلام یک آرزوی گرامی کند، خداوند سبحان عمل 40 ساله او را از بین می برد و بی ارزش می شود. همچنین در روایت دیگری داریم که 40 روز نماز و روزه غیبت کننده از بین می رود و مورد تایید باری تعالی قرار نمی گیرد و اگر کسی غیبت مومنی را کند، 40 روز نماز و روزه خود را از دست داده است. همچنین یاران حضرت مهدی موعود (عج) هر کدام مانند 40 مردم نیرومند قدرت دارند.

چرا زیارت امام حسین (ع) در اربعین مهم است و در زمان شرکت در پیاده روی اربعین چه آدابی را باید رعایت کنیم؟

رفتن به کربلا در اربعین حسینی یک نماد و قدرت است برای امت اسلام و باید زمینه ظهور حضرت مهدی (عج) را در برنامه های اربعین فراهم کنیم. این برنامه اربعین که هر ساله بیش از 20 میلیون نفر در آن شرکت می کنند باید به گونه ای برنامه ریزی کنیم که از یاران حضرت مهدی موعود شوند. همچنین هر کس پس از وضو آیت الکرسی را بخواند، ثواب 40 سال عبادت را به وی عطا می کنند. آفرینش انسان در 40 روز بوده و خدای سبحان حضرت آدم را بعد از 40 روز با برنامه ای کامل و جامع خلق کرد؛ پس عدد و کلمه 40 بسیار فواید دارد که در اینجا به برخی از آنها اشاره می کنیم. آب پاشیدن روی فرد تازه درگذشته تا 40 روز مستحب است، 40 مرتبه ذکر سبحان الله گفتن برای برآورده شدن حاجات بسیار موثر است، از امام حسن عسکری (ع) نقل شده است مومن پنج علامت دارد، اول نماز را در اول وقت به جای آورد، نمازهایی که باید بخوانیم 51 رکعت است اما نبی مکرم اسلام از خدا درخواست کرد تا نمازهای واجب به 17 رکعت برسد و الباقی نمازها جزو نماز نافله و نمازهای مستحبی است. همچنین مستحب است انسان بقیه نمازها را بخواند به ویژه خواندن نماز شب بسیار فایده دارد.

در حدیث هم آمده و خیلی تاکید شده است که زیارت ابا عبدالله الحسین (ع) به ویژه در اربعین بسیار ثواب دارد. خواندن زیارت اربعین حسینی، زیارت اربعین، انگشتر در دست راست قرار دادن و پیشانی را بر خاک گذاشتن (به سجده رفتن) و بلند گفتن بسم الله الرحمن الرحیم از دیگر ویژگی های مومن است و مومن باید سعی کند تا این پنج علامت را داشته باشد. این از علایم و نشانه های مومن است منتهی برای اربعین حسینی باید به چند نکته توجه کنیم. اولین موضوع در اربعین حسینی تاثیرگذاری آن است.

جناب عوفی می گوید همراه بزرگمرد تاریخ جابر ابن عبدالله انصاری یکی از عزیزان و نور چشمان پیامبر و از کسانی که به امام حسین (ع) علاقه مند بوده است در اربعین به زیارت کربلا رفتیم. وقتی پیامبر جابر را زیارت کرد، فرمود شما امام محمد باقر (ع) همنام مرا هم زیارت می کنید، سلام مرا به ایشان برسان. یکی از محدثین روایت می کند جابر از شخصیت های بزرگ و فداکار امام حسین (ع) از ایشان تقاضا کرد که در اربعین امام حسین (ع) به کربلا برویم و اربعین را درک کنیم. جابر به کربلا آمد و حضرت زینب (س) و امام سجاد (ع) نیز از شام بلا به کربلا آمدند. جابر نقل می کند از پیامبر شنیدم اگر کسی قبر حسین بن علی (ع) را در روز اربعین زیارت کند، معادل هزار حج است و خدا تمام گناهان اولین و آخرین او را می بخشد.

هرکه امام حسین (ع) را دوست بدارد در حقیقت خدا و رسول خدا را دوست داشته است. پیامبر فرمود جابر حسین از من و من از حسین هستم. امام حسین (ع) برای بقای دین و حفظ دین قیام کرده است، بنابراین باید به زیارت امام حسین (ع) برویم. جابر در روز اربعین در کربلا غسل کردند و پیراهن نو و سفید پوشیدند و با یک تعاملات رسمی و عالی به سمت زیارت امام حسین (ع) رفتند. زیارت ادب می خواهد، اگر ما ادب زیارت را پیدا کنیم خیلی موفق هستیم. امیدوارم زیارت میلیونی اربعین یا زیارت جهانی اربعین امام حسین (ع) نماد اسلام، دین و قرآن باشد. امام حسین (ع) ذلت و خواری و بدبختی را از جامعه ظلم و فکر زدوده است یعنی امام حسین (ع) ظلم ستیز بوده است و انشاءالله همه مردم ظلم ستیز شوند و قیام و حرکت کنند به سمت زیارت کربلا در اربعین امام حسین (ع) تا خداوند زمینه ظهور حضرت مهدی (عج) را آماده کند.

امام حسین (ع) در نهضت عاشورا چه اهدافی را دنبال می کرد؟

این قیام یا حرکت اربعین برای مقاومت جوانان حزب الله لبنان و جوانان عراق ارزش فراوانی دارد زیرا بزرگ ترین شعار امام حسین (ع) در کربلا هیهات منه الذله بود یعنی یک فرهنگی بوده است یعنی ظلم ستیزی نه به کسی ظلم کن و نه زیر ظلم برود که این مراسم امام حسین (ع) و منطق دین است.

امام حسین (ع) برای عدالت شهید شده است، برای عدالت قیام کرده است و برای حفظ قرآن و آبروی اسلام و برای دستاوردهای بزرگ پیامبر (ص) قیام کرده است یعنی این معصوم پاک همه وجود و زندگی اش را برای اسلام گذاشته است و ثبوت و حقیقت اسلام را زنده کرده است منتهی برخی از مسایل و ناامنی ها را توجه داشته باشیم و ظلم نکنیم، خدا هیچ وقت ظالم را رها نمی کند، خدا می فرماید ظلمی که گنهکاران و بدسیرتان انجام می دهند تا ابد تاثیر منفی در جهان اسلام دارد. خدا به پیامبر و همه ما امر کرده است تا هم عدالت را رعایت کنیم و هم احسان کنیم. در فرموده های پیشوایان دین آمده است که نباید حتی حیوانات را بترسانیم مبادا حیوان آزاری داشته باشیم.

روابط انسان بر انسان یا حق الناس را رعایت کنیم اما اینکه بگوییم هر کس در اربعین به کربلا برود به بهشت می رود، چنین چیزی نیست. امام حسین (ع) در شب عاشورا فرمود آنهایی که بدهکار و مدیون هستند یا حق کسی را پایمال کرده اند، برگردند و بروند رضایت بگیرند، حق الناس حتی از شهید هم بخشیده نمی شود. زیان مالی رساندن در سفر و ضرر و منزل جزو حق الناس است. کم فروشی، تحویل کالای بد به جای کالای خوب حق الناس است، وقت مردم را تلف کردن، آبروی مردم را با غیبت بردن همه اینها حق الناس است، نسبت ناروا دادن و تهمت زدن، مسخره کردن مردم، عدم رعایت حق دوستی، آزار و اذیت دیگران حق الناس است، حتی رانندگی غلط و بوق زدن بی جا جزو گناهان محسوب می شود. امروز وعاظ باید در مورد حق الناس اجتماعی بسیار اطلاع رسانی و آگاه سازی کنند.

هر کس بمیرد و امام زمان اش را نشناسد مرگ اش به مرگ جاهلیت است؛ بنابراین یکی از بزرگترین برنامه های اربعین باید شناخت امام زمان باشد. حجت بن الحسن مهدی زمان امام، صاحب و معصوم ما است و جزو خاتم الوصیا است و باید هر روز تلاش کنیم که قلب نازنین امام زمان از ما راضی و خشنود باشد.