خبرگزاری شبستان- خراسان جنوبی؛ مسجد در زمره مهمترين و حساس ترين بناهای جمعيت مسلمانان و از اولين جايگاه‌های نمود جماعت و يا به تعبير دقيق تر، امت است و با توجه به سيره و سنت اسلام و تاريخ ساخت مسجد از اهميت غيرقابل انکاری برخوردار است.
اين مکان مقدس مهمترين جايگاه مذهبی و تاريخی در هر شهر و عظيم ترين پايگاه عبادی و معنوی برای هر فرد و محل نياز، سجود، خشوع و خضوع به درگاه قادر متعال است و در قرن اول مساجد علاوه بر محل انجام فرايض و اقامه نماز، نهادی دينی، فرهنگی، سياسی، اجتماعی و نظامی نيز به شمار می رفت.
ميزان توجه اسلام به مسجد و اهميت آن به قدری زياد است که پيامبر اکرم (ص) مي فرمايند: «روز قيامت مسجد از خالی بودن، قرآن از محجور بودن، عالم از در بين جاهلان بودن، شکايت خواهند کرد.»
مساجد مهم‌ترین بناهای معماری ایران پس از اسلام هستند؛ شاخص‌ترین و پیشرفته‌ترین بناهای هر دوره معماری ایران پس از ورود اسلام را می‌توان در مساجد پیدا نمود و اهمیت مسجد در ایران نشانه‌ای از پذیرش و اقبال مردم ایران نسبته به دین اسلام است چرا که در دورافتاده‌ترین نقاط ایران نیز مساجد مهم‌ترین بناهای بافت اطراف خود بوده‌اند که با هزینه مردم بنا می‌شدند.
*مسجد جامع افین نگینی در دل کویر ایران
خراسان جنوبی از مساجد تاریخی بسیاری برخوردار است که نشان دهنده رشد و شکوفایی در منطقه خاوران است و یکی از قدیمی ترن مساجد تاریخی این استان کویری می توان مسجد تاریخی افین اشاره کرد مسجدی که در روستای افین شهرستان زیرکوه واقع شده است.
روستای هدف گردشگری افین شهرستان زیرکوه از روستاهایی است که در دل خود بناهای تاریخی متعدد و جاذبه های زیبای طبیعی جای داده است و مسجد جامع، قلعه، بافت تاریخی، کاروانسرا، آسیاب آبی، برج ها و همچنین طبیعت جذاب و باغ های بزرگ زرشک از بهترین مناطق گردشگری این روستا در شهرستان زیرکوه هستند.
یکی از مهم ترین آثار تاریخی این روستای گردشگری خراسان جنوبی مسجد جامع آن است که در میان آثار بی نظیر تاریخی و طبیعی روستای افین، مسجد جامع تاریخی این روستا چون نگینی می درخشد و چشم هر بیننده ای را به خود خیره می کند.
این مسجد زیبا و چشم نواز تاریخی به صورت تک ایوانی ساخته شده و از معماری بسیار دقیق و هنرمندانه برخوردار است؛ فضاهای مسجد شامل ایوان اصلی شبستان های شرقی و غربی و قسمت های مختلف دیگر است که کتیبه ای به خط ثلث از سوره «هل اتی» بر ایوان آن نقش بسته است و این نشان از سلیقه و معماری زیبایی دارد.
مسجد جامع تاریخی افین در تاریخ ۱۷ آذر ۱۳۷۷ با شمارهٔ ثبت ۲۱۸۲ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و زمان ساخت این بنای شگفت انگیز به دوره تیموری و به گفته برخی سلجوقی باز می گردد و در سال 95 مورد بازسازی قرار گرفته است.
مسجد جامع افين را می توان از نظر سبك معماری و ظرافت به عنوان يكی از زيباترين مساجد خراسان جنوبی قلمداد كرد و دارای یک ایوان اصلی و بزرگ در وسط و دو شبستان در اطراف ایوان است، از میان گلدسته ها راهرویی پله‌‌ای وجود دارد که می توان به طبقات بالایی مسجد رفت و نمازخانه و محل عبادت خواهران و برادران جدا از هم بوده و تعداد ۱۵ رواق در اطراف صحن قرار دارد.
گنبد اصلی مسجد یک پوسته و به سادگی و زیبایی هنرمندانه ساخته شده است؛ در داخل ایوان، محراب با تزئینات گچی دیده می شود و در دو جبهه شرقی و غربی بنا دو مناره دارای نقوش زیبای آجری است و این مناره ها تا ارتفاع ۵ متری به شکل ۶ ضلعی بوده که تا چندی قبل صدای موذن از آن به گوش می رسید.
منبر مسجد آجری و زیبا و جالب است که در انتهای ایوان و در کنار محراب اصلی قرار دارد و تزئینات به کار رفته بر روی منبر آجری شامل گچ بری های ظریف انواع گره سازی و گل بوته اسلیمی است.
*شالوده مسجد افین مربوط به سده های سوم و چهارم هجری
«عباس حبیبی» رئیس میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری زیرکوه در گفتگو با خبرنگار شبستان در خصوص مسجد جامع تاریخی «افین» عنوان می کند که عمارت مسجد جامع افين در روستايي به همين نام در 85 كيلومتري شرق قاين قرار گرفته‌است.
وی در خصوص فضاهای این مسجد تاریخی می گوید: از عمده فضاهای معماری اين بنا، ايوان، دو شبستان زمستانی، گنبدخانه و شبستان‌های تابستانی طرفين ايوان است و ظاهراً در گذشته طاق‌نماهايی در صحن مسجد وجود داشته كه اكنون اثری از آن ها به چشم نمی خورد.
حبیبی به قدمت این بنای تاریخی اشاره می کند و می افزاید: بنا به نظر كارشناسان احتمالاً شالوده و بنيان اوليه‌ی بنا در سده‌های سوم و چهارم هجری شكل گرفته‌است ولی بنای كنونی ويژگی های معماری دوره‌ی سلجوقي را دارا است.
*25 هزار گردشگر سالانه میهمان مسجد افین
رئیس میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری زیرکوه در خصوص تعمیرات و بازسازی مسجد افین می گوید که در این مسجد از سال های قبل از تقسیم استان و ارتقای شهرستان در این زمینه اقدامات مختلفی صورت گرفته است.
وی ادامه می دهد: درحال حاضر اقدامات مرمتی فراوانی شده که شامل مطالعات، استحکام بخشی دیواره ها، اجرای گنبدها، آجر، فرش سقف و ایوان ها، محوطه سازی و ... است.
حبیبی به میزان بازدید گردشگران از مسجد تاریخی افین اشاره می کند و می گوید که در این زمینه آمار دقیقی که سال های گذشته را نشان دهد در دست نیست ولی به خاطر اینکه یکی از مناطق گردشگری شهرستان و روستای هدف گردشگری بوده اگر سال های بیماری کرونا را محاسبه نکنیم حدودا می توان عدد 25 هزار بازدیدکننده را ذکر کرد.
*گنبد اصلی مسجد افین نیازمند بازسازی
رئیس میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری زیرکوه در خصوص کمبودها و مشکلات این نگین کویر می گوید که گنبد بزرگ و اصلی مسجد تاریخی افین نیازمند جذب اعتبارات برای بازسازی و ترمیم است.
وی در ادامه بیان می کند که حفظ آثار از جمله مساجد تاریخی از مهم ترین وظایف است چرا که قدمت و اصالت ما را نشان می دهند و امیدواریم با کمک مسئولان استان نگذاریم این اثر تاریخی زیبا به مرور زمان از بین برود.
حبیبی در پایان می گوید: اعتبارات تخصیص داده شده برای بازسازی گنبد تنها می تواند به عنوان یک مُسکن درد عمل کند چرا که نیازمند اعتبارات بسیاری در این زمینه هستیم.
نظر شما