به گزارش خبرنگار گروه غدیر و مهدویت خبرگزاری شبستان، در آستانه اربعین حسینی و به منظور بررسی جلوه های تمدنی این حماسه عظیم مردمی با حجت الاسلام «امیرمحسن عرفان»، عضو هیئت علمی دانشگاه معارف اسلامی و پژوهشگر و مولف مباحث مهدوی گفتگویی ترتیب داده ایم که در ادامه مشروح آن تقدیم حضورتان می شود:
حجت الاسلام عرفانی درباره جلوه های تمدنی پیاده روی عظیم اربعین، اظهار کرد: یکی از مباحث بسیار مهم در خوانش تمدنی از پیاده ری اربعین ضرورت داشتن چنین نگرشی به این حماسه است.
عضو هیئت علمی دانشگاه معارف اسلامی ادامه داد: در نگرش تمدنی از نگاه تک‌عاملی پرهیز شده و پیاده روی اربعین سطحی و عاطفی تحلیل نمی شود؛ در نگرش تمدنی می توان میان پیاده روی اربعین و زمینه سازی ظهور امام زمان(عج) پیوند برقرار کرد.
پیاده روی اربعین یک تحول فرهنگی است
وی تصریح کرد: دومین ضرورت آنکه اساساً پیاده روی اربعین یک تحول فرهنگی است و باید هویت فرهنگی آن حفظ شود، از مقولات در این تحول، افق و چشم انداز فرهنگی پیاده روی اربعین است، توضیح آنکه اساسا از مهمترین افق های این پیاده روی پیوند میان فرهنگ عاشورا و فرهنگ مهدویت است.
حجت الاسلام عرفان سومین ضرورت تحلیل تمدنی پیاده روی اربعین را خروج از رویکردهای سکولار در تبیین این پدیده فرهنگی دانست و گفت: سوگمندانه، باید اعتراف کرد برخی از اندیشمندان با پیش‌انگاره‌های برآمده از تمدن غرب یا مسلمات نظام سکولاریستی به مقوله پیاده روی اربعین می نگرند، یعنی اگرچه در روزگاری زندگی می کنیم که با سطله تمدنی غرب مواجه هستیم اما نمی توان با دیدگاه غربی پیاده روی اربعین را تحلیل کرد.
پژوهشگر و مولف مباحث مهدوی تاکید کرد: دومین بحث آنکه، پیاده روی اربعین دارای ابعاد و ساحات و قلمروهای متعدد فرهنگی و تمدنی است، با نگاه تمدنی به این پدیده می توان با نگرش توصیفی تمدنی آن را تحلیل کرد، یعنی توصیف مولفه های تمدنی آن و یا می توان با نگرش تبیینی این کار را انجام داد و یا با نگرش کارکردی یعنی تبیین کارکردهای پیاده روی اربعین و یا با نگرش هنجاری یعنی تبیین جایگاه اقامه ارزش های اسلامی در پیاده روی اربعین.
نقطه عطف اربعین و ظهور
وی افزود: همچنین است با نگرش انتقادی یعنی تبیین کاستی ها و آسیب های تهدید کننده و از همه مهمتر با نگرش آینده شناسانه می توان پیاده روی اربعین را تبیین کرد همراه با افق و چشم اندازها؛ از این رو، اربعین پدیده‌ای ذوابعاد است.
حجت الاسلام عرفان تاکید کرد: اینجا است که میان زمینه‌سازی ظهور با اربعین می توان ارتباط یافت؛ در مهندسی فرهنگی در پیاده روی اربعین با نگرش آینده شناسانه، ارتباط وثیقی میان فرهنگ عاشورا و مهدویت برقرار یا به عبارت دیگر، افق این حرکت کلان زمینه سازی ظهور حضرت بقیه الله الاعظم(عج) تعریف می شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه معارف اسلامی در ادامه ابراز کرد: بحث سوم پیوند میان پیاده روی اربعین و زمینه سازی ظهور است، یعنی باید بدانیم برونداد و آورده تمدنی این پیاده روی برای زمینه سازی ظهور چیست؟
جنگ اسلام و غرب تمدنی است
عرفان اضافه کرد: راهیان عالم معنا باید بدانند اساسا جنگ میان اسلام و غرب یک جنگ سیاسی نیست بلکه جنگ تمدنی است، متاسفانه، برخی کوته‌فکران، این تقابل را به سطحی سیاسی تقلیل می دهند که بسیار سطحی است.
وی با بیان اینکه این تقابل و جنگ تمام شدنی نیست، گفت: مکانسیم حرکت تاریخ، تقابل جبهه حق و باطل و فرجام این تقابل، پیروزی جبهه حق به رهبری امام مهدی(عج) است ما معتقدیم تمدن شیطانی غرب در روزگار ما چالش های متعدد دارد اعم از خلاء توریک یعنی ایدئولوژی برتر ندارد چالش مقبولیت، چالش مهار رقیب، چالش عقلانیت یعنی در هستی شناسی و معرفت و جهان بینی تمدنی کاستی های متعدد دارد، چالش چشم انداز و افق تمدنی.
امام باید در راس هرم تمدنی اسلام باشد
وی در ادامه بیان کرد: سه اصل بنیادین در تمدن غرب وجود دارد، اومانسیم اصالت انسان اصالت دنیا ... . پیاده روی اربعین در این کنشگری تمدنی فریادگر حاکمیت تمدن دین به رهبری امام زمان(عج) است اینکه در پیاده روی اربعین همه به سمت کربلای امام حسین(ع) در حرکت هستند و می روند اشاره به یک خلا تمدنی در جهان اسلام است یعنی باید امام(ع) در راس هرم تمدنی اسلام قرار بگیرد.
پژوهشگر و مولف مباحث مهدوی با بیان اینکه موتور محرک این تمدن، امامت و ولایت است، تصریح گرد: در حقیقت از حیث فلسفه تمدنی، پیاده روی اربعین یک کنش گری تمدنی در جهبه حق است در این کنشگری چند پیام مهم به جهان مخابره می شود؛ نخست، عدم رضایت از وضع موجود با شکایت اجتماعی از حاکیمت تمدنی غرب، دوم استعانت اجتماعی یعنی همدلی و همراهی و تعاون و رنگ باختن تفاوت های مالی، معنوی، نژادی و قومی و ... که به نوعی زمینه سازی ظهور است چنان که این فرش با نخ های رنگارنگ با یک نقش بافته شده است.
هویت های گسیخته منسجم می شود
وی اضافه کرد: در پیاده روی اربعین انسان ها و اقوام و نژادها و طبقات اجتماعی مختلف در یک نقشه واحد با محور امام و ولی خدا در حرکت هستند؛ از این رو، پیاده روی اربعین هویت های گسیخته را واحد و منسجم کرده است در زمینه سازی برای ظهور هویت منسجم تمدنی لازم است تا ما مضطر به وجود مقدس حضرت مهدی(عج) به عنوان امام و ولی خدا شویم.
حجت الاسلام عرفان با بیان اینکه اثرگذاری دین بر تمدن گاهی در ساحات خُرد است و گاهی در ساحات کلان، ابراز کرد: مثل بنیان ها و عقلایت و روح حاکم تمدنی، باید توجه داشت امام هادی تمدن اسلامی است.
وی در پایان خاطرنشان کرد: هویت تمدن اسلامی به حجت و ولی خدا است، پیاده روی اربعین نمونه ای از این پیوستگی های اجتماعی تمدنی است چنان که گسست های فعال اجتماعی در آن غیرفعال می شوند؛ منتظران ظهور در جامعه منتظر در پرتوی پیاده روی اربعین نمونه ای متعالی از بسیج اجتماعی قدسی و متعالی را تجربه می کنند و یاد می گیرند با همدلی و همراهی و اجتماع ایمانی و قدسی، فریادگر آرمان ها و ارزش های دینی باشند.
نظر شما