کتاب نظریه فرایندی انقلاب اسلامی منتشر شد

به گزارش خبرگزاری شبستان، کتاب نظریه فرایندی انقلاب اسلامی نوشته حجت الاسلام والمسلمین دکتر محسن مهاجرنیا به همت اندیشکده مطالعات انقلاب اسلامی طلوع مهر و انتشارات مؤسسه آموزش عالی طلوع مهر به تازگی منتشر شد. حجت الاسلام مهاجرنیا در این نوشتار تلاش کرده است تا تبیین نوینی از فلسفه سیاسی انقلاب اسلامی ارائه دهد. محتوای اثر دو هدف اساسی را به موازات هم تعقیب می کند. از یک سو به دنبال خوانش و بازسازی دیدگاه آیت الله العظمی خامنه ای در قالب یک نظریه جدید در باب انقلاب است و از سوی دیگر در قالب همان نظریه ابعاد و زوایای انقلاب اسلامی را بررسی و تبیین نموده است.

آنچه با عنوان نظریه فرایندی انقلاب مطرح شده است در مقابل سه نظریه است که در یکی انقلاب را به معنای عصیان و شورش و مبارزه علیه نظام حاکم می داند که از لحظه نهضت آغاز شده است و تا لحظه پیروزی به پایان می رسد. در صورت پیروزی به نظام تبدیل شده و در صورت شکست به مثابه انقلاب ناکام در تاریخ ثبت می شود. در نظریه دوم انقلاب به لحظه تاریخی پیروزی و دگرگون شدن نظام قبلی به نظام بعدی اطلاق می شود و شورشی و قیام قبلی به عنوان زمینه های تاریخی و آثار و پیامدهای بعدی هم به مثابه نتایج انقلاب محسوب می شوند. در نظریه سوم انقلاب حاصل دگرگونی و نتایج بعد از پیروزی و شکل گیری نظام جدید اطلاق می شود. زمینه های مبارزه و شورش و قیام آنها صرفا ریشه های تاریخی انقلاب محسوب می شوند.

نظریه فرایندی انقلاب اسلامی بر این باور است که انقلاب به لحاظ زمانی، پروسه طولانی مدتی است که در یک فرایند پنج مرحله ای محقق می شود. هر کدام از این مراحل به مثابه یک رکن اساسی برای انقلاب است، به طوری که فقدان آن سبب ناکامی انقلاب است. در مرحله نهضت، تئوریسین های انقلاب با بازسازی مبانی و ارزش ها و اهداف ملی، حاکمیت موجود را ناسالم و نامطلوب تشخیص داده و با آگاهی بخشی به توده ها زمینه عصیان و شورش و مبارزه برای تغییر بنیادی و سریع حاکمیت نامطلوب را به وجود می آوردند.

در صورت فروپاشی آن انقلاب وارد مرحله گذار به نظام مطلوب و آرمانی انقلابیون می شود. در این مرحله آرمانها و شعارها و چشم اندازهای انقلابیون از نظام مطلوب، طراحی و معماری می شود و نقشه جامع نظام مطلوب در قالب قانون اساسی به همه پرسی عمومی و تصویب ملت می رسد. با لحاظ همین مفهوم از این مرحله با عنوان نظام سازی یادشده است. این مرحله به دلیل فقدان دولت و مدیریت قانونمند برای انقلابها بسیار حساس است؛ لذا تلاش می شود تا به سرعت نهادهای پذیرفته شده و ارکان و قوای مملکت که در قانون اساسی آمده، تشکیل شوند تا با برخورداری از حق حاکمیت ملی از طریق تشکیلات اداری، مسئولیت کشور و مدیریت اجتماعی را برعهده بگیرد. این مرحله با عنوان دولت سازی به معنای عام شناخته می شود. از این به بعد مدیریت کلان جامعه در حفظ آزادی و استقلال و وحدت و تمامیت اراضی کشور و بهره مندی همه ملت از کرامت انسانی و حقوق مشروع برعهده دولت است تا در مرحله چهارم جامعه تراز و مطلوب ملی را به وجود آورد. برایند همه این مراحل از لحظه آغاز نهضت روندهایی را سامان داده است که با مراقبت دولت و ملت به سوی پیشرفت و ساختن آینده ای متکامل به پیش می روند که از آن با عنوان تمدن سازی یاد می شود. نظریه فرایندی معتقد است مجموعه اینها انقلاب اسلامی را می سازد.

برخی از مهمترین دستاوردهای نظریه فرایندی انقلاب اسلامی بدین شرح است:

نظریه فرایندی، تنها نگاه کلان و راهبردی به انقلاب اسلامی است که آن را در مسیر تدریجی و گام به گام از نهضت تا دولت و جامعه و تمدن برای نیل به ظهور حضرت(عج) به پیش می برد.
این نظریه مبتنی بر یک فلسفه سیاسی است که به صورت پیشینی در پس زمینه آن وجود دارد و اشراب کننده همه مراحل انقلاب اسلامی است.
فرایند انقلاب اسلامی به صورت خطی و مستقیم رو به تکامل است و در آن گسست و انقطاع وجود ندارد. فراز و فرودها همه تجربه های مختلف این حرکت استکمالی هستند.
مجموعه این فرایند استکمالی از آغاز تا پایان، به صورت نظری و عملی، در ساختن عناصر اساسی و سازه های مستحکم یک تمدن نوین اسلامی هستند. تجربه بیش از یک دهه برندسازی مبارزه امام خمینی(ره) و ملت ایران با نظام شاهنشاهی، در کنار تجربه ورود به باشگاه قطب بندی جهان، نمایش بهترین و معنوی ترین جنگ تاریخ بشر در طول هشت سال و ده ها صحنه اقتدار، همه بخشی خواندنی از تمدن نوین انقلاب اسلامی هستند.
دفاع از مستضعفان و نهضتهای مردمی و آزادی بخش در کنار چالش با ابرقدرتها در چهارچوب جوشش انقلابی و نظم سیاسی، جمهوری اسلامی ایران را از برندهای انحصاری نظریه فرایندی انقلاب اسلامی کرده است.
بازسازی نظام ولایی در قالب جمهوریت و اسلامیت در سامانه نظام سازی انقلابی و ظهور آن در انگاره جدید مردم سالاری دینی از اموری است که تاریخ چند هزارساله فلسفه سیاست به خود ندیده است.
خوانش نظام امت و امامت در قالب الگوی جدید دولت – ملت از ابداعات انحصاری و دستاوردهای بزرگ تمدن نوین اسلامی است که دستمایه ارزشمندی برای همه ملتهای مسلمان است.
تنها با نظریه فرایندی است که آرمنها دوره نهضت و شعارهای آزادیخواهی، اخلاق محوری، معنویت مداری، عدالتخواهی، استقلال طلبی، عزتمندی، عقلانیت و برادری که سرشته بر فطرت خدادادی هستند، عامل پویایی و سرزندگی و مقاومت چهار دهه تلقی می شوند و اینک می توانند به عنوان پیشران های آینده تمدن سازی نوین اسلامی، مطرح باشند.

فهرست کتاب عبارت است از:

مقدمه

فصل اول: نهضت سازی در فرایند انقلاب اسلامی

گفتاراول: فلسفه سیاسی نهضت اسلامی

گفتار دوم: جریان شناسی نهضت انقلابی

فصل دوم: نظام سازی اسلامی در فرایند انقلاب اسلامی

گفتار اول: چیستی نظام سازی

گفتار دوم: چگونگی نظام سازی بعد از انقلاب

گفتار سوم: قانون اساسی، سند نظام سازی انقلاب اسلامی

گفتار چهارم: نظام سازی بر اساس حاکمیت

گفتار پنجم: عوامل و محورهای کلی نظام سازی

فصل سوم: دولت سازی اسلامی

گفتار اول: ماهیت دولت سازی

گفتار دوم: نظریه های دولت سازی

گفتار سوم: دولت سازی در فرایند انقلاب اسلامی

فصل چهارم: جامعه سازی در فرایند انقلاب اسلامی

گفتار اول: مفهوم و ماهیت جامعه اسلامی

گفتار دوم: عناصر جامعه سازی

فصل پنجم: تمدن سازی در فرایند انقلاب اسلامی

گفتار اول: مفهوم و ماهیت تمدن اسلامی

گفتار دوم: مبانی و اصول تمدن سازی اسلامی

گفتار سوم: عناصر تمدن نوین اسلامی

گفتار چهارم: بایستگی های تمدن سازی اسلامی

گفتار پنجم: فلسفه تمدن سازی نوین اسلامی

در معرفی این اثر در پشت جلد آن آمده است:

نظریه فرایندی انقلاب اسلامی بدیل دیدگاه‌هایی است که انقلاب را شورش و عصیان توده‌ها تا لحظه سرنگونی نظام استبدادی می‌دانند و یا صرفاً آن را به لحظه پیروزی و دوره فترت میان دو نظام قبلی و بعدی اطلاق می‌کنند و یا آن را بر مقطع بعد از پیروزی و حصول دستاوردها و تثبیت نظم سیاسی جایگزین می‌پندارند و یا انقلاب را ترکیبی دوگانه از مقاطع سه‌گانه فوق می‌پندارند.

این نظریه که توسط آیت الله خامنه‌ای مطرح شد، معتقد است انقلاب اسلامی فراتر از سه مقطع زمانی قبل، بعد و لحظه پیروزی است. انقلاب اسلامی از نقطه عطف قیام امام خمینی علیه نظام شاهنشاهی آغاز شد و با رهبری او، ملت ایران مسئولیت تاریخی «نهضت سازی انقلابی» را بر عهده گرفت، فراز و نشیب‌های زیادی طیّ شد تا در سال ۱۳۵۷ به پیروزی رسید و در گام بعد با مدیریت انقلابی جوشش انقلابی را به سمت طراحی و مهندسی «نظام سازی» هدایت کرد و نقشه راه حرکت اسلامی را ترسیم نمود تا مسیر «دولت سازی» را در مرحله سوم فراهم کند و با اعطای عاملیت به دولت اسلامی مرحله «جامعه سازی» تراز انقلاب را تکمیل نماید. سرانجام فرآیند انقلاب ساختن «تمدن نوین اسلامی» است که همزاد با قیام امام خمینی (ره) وزیدن گرفت و تجربه‌های گران‌سنگی از تلاش یک ملت و روش‌های مبارزاتی و همدلی و تعاون ملی در قدرت سازی مبتنی بر دین، شیوه مبارزه با انواع توطئه‌ها، محاصره‌ها و تحریم‌ها، هشت سال نمایش زیباترین صحنه‌های جهاد ایثار و شهادت و تجربه‌های اندوزی فراوان و مقاومت در برابر در سیر استکمالی انقلاب.... ره را برای طلوع خورشید ولایت عظمی (عج) هموار کند.

کتاب نظریه فرایندی انقلاب اسلامی نوشته حجت الاسلام والمسلمین دکتر محسن مهاجرنیا به همت اندیشکده مطالعات انقلاب اسلامی طلوع مهر و انتشارات مؤسسه آموزش عالی طلوع مهر در شهریورماه 1401 در 555 صفحه به شمارگان پانصد نسخه و به بهای 200 هزار تومان منتشر شد.