امام حسن عسکری (ع) در حفظ میراث تشیع نقش ارزشمندی دارند

 خبرگزاری شبستان - استان فارس: مریم شمالیان

زندگی ائمه معصومین (ع) دارای سختی های فراوانی بوده و در این میان زندگی امام حسن عسکری (ع) دارای تنگناها و غربتی خاص بوده که به شرح بخشی از آن می پردازیم.

امام حسن عسکری (ع) و حفظ میراث تشیع

امام حسن عسکری (ع) در حفظ میراث تشیع نقش ارزشمندی ایفا کرده اند و تمام تلاش خود را برای حفظ تشیع به کار گرفتند.

رئیس مجمع جهانی سادات استان فارس با اشاره به نقش مهم امام حسن عسکری (ع) در حفظ میراث تشیع می گوید: هر یک از امامان معصوم شیعه علیهم السلام  با توجه به شرایط زمانی و موقعیت اجتماعی و سیاسی در شرایط خاص قرار گرفته و با توجه به این شرایط از طرف خداوند مامور به انجام وظایف خود بودند.

حجت الاسلام سید مرتضی شیرازی می افزاید: آنچه ائمه معصوم (ع) را ملزم به این وظایف می کرد، امامت بود که منصبی از سوی خداوند است و بر اساس همین عهد الهی است که هر یک از آن بزرگواران به نوعی به انجام وظایف خویش در هر شرایط پرداخته و از آن کوتاهی نکرده اند.

وی با اشاره به ویژگی های فردی امام حسن عسکری علیه السلام عنوان می کند: آن حضرت در سال ۲۳۱ ماه ربیع الثانی در مدینه چشم به جهان گشود و نام مادرشان در منابع، حدیثه، سوسن، و... گزارش شده که به پاکدامنی و عرفان و صلاح شهره بوده است و آن حضرت دارای القابی، چون الصامت، السراج، الهادی، الرفیق، الزکی، النقی، الخالص و العسکری و مانند پدر بزرگوار و جدشان به ابن رضا نیز ملقب شده اند.

حجت الاسلام شیرازی ادامه داد: پس از شهادت امام هادی (ع) در سال ۲۵۴ هجری قمری، امامت امام حسن عسکری علیه السلام آغاز شد و بنابر تصریح شیخ مفید مدت امامت آن حضرت 6 سال بود.

وی با تاکید بر ویژگی های عصر امام عسکری (ع) می گوید: یکی از حساس ترین دوره های تاریخ اسلام، عصر امام حسن عسکری (ع) است که هم از نظر مسائل فکری، اعتقادی و سیاسی، هم به لحاظ وجود فرقه ها و گرایش های گوناگون و هم از دیدگاه تاریخی، دوره ای خاص به شمار می رود و در این دوران، فرقه ها و مکاتب انحرافی یکی پس از دیگری با هدف گمراه کردن مسلمانان، سر بر می آوردند و امام با روشنگری های خود در برابر انحرافاتی چون جعل حدیث و روایت و شبهه افکنی درباره قرآن می ایستادند و به تبیین عقاید راستین می پرداختند و با وجود عمر کوتاه امام (ع)، احادیث فراوان و یک کتاب تفسیر به ایشان منسوب است که گویای جایگاه علمی والای حضرت است.

رئیس مجمع جهانی سادات استان فارس تصریح می کند: اکثریت شیعه پس از رحلت امام هادی (ع)، طبق تصریح آن حضرت بر جانشینی و امامت امام عسکری (ع) معتقدند و تعداد انگشت شماری نیز به امامت «جعفر ابن علی» قائل شده که فرقه آنها را فرقه «جعفریه خالص» می گفتند اما اتفاق نظری که شیعه در این عصر درباره امام عسکری (ع) داشت بی نظیر بود و از نظر فرهنگی نیز انسجام شیعه با وجود فشار و اختناق کامل ماموران حکومتی بیش از گذشته بود.

وی می افزاید: اندیشه ها و افکار کلامی و مباحث علمی فراوان در این دوره رواج داشت و جهان اسلام اگر چه از نظر سیاسی از اقتدار نسبی برخوردار بود اما از نظر علمی دوران رشد را سپری می کرد و جریان تولید علم که از ابتدای این قرن آغاز شده بود همچنان ادامه داشت و در این فضای علمی برترین مقام علمی اختصاص به علویان داشت که سرآمد همه علویان و سادات آن، عده ای از هاشمیان بودند که به «ابن الرضا» معروف بودند و این معروفیت بدین جهت بود که امام رضا علیه السلام  وقتی در برابر دانشمندان بزرگ جهان قرار گرفت و در مناظرات علمی تمام اندیشمندان تنها فرد پیروز و سرآمد عالمان شد و به عالم آل محمد شهرت یافت که این برجستگی علمی و جایگاه رفیع همچنان در خاندان آن حضرت محفوظ ماند چرا که پس از آن حضرت فرزندشان حضرت جواد الائمه علیه السلام نظیری در علم و دانش نداشتند و پس از ایشان، امام هادی علیه السلام  هم در علم، دانش و فضایل اخلاقی و عبادی در برترین جایگاه قرار گرفت.

حجت الاسلام شیرازی اضافه می کند: همین ریاست و شهرت علمی و وزانت و فرهیختگی در این خاندان بر محور وجود امام عسکری (ع) دایر  شد و لذا طبیعی بود که تمام شبهات علمی و القائات فکری از این سرچشمه پاسخ و تشنگان دانش از آن سیراب شوند اما فضای سیاسی همزمان با امام حسن عسکری علیه السلام به گونه ای دیگر از دوران امام رضا علیه السلام و امام جواد علیه السلام بود و مانع از آن می شد که نور علم آن حضرت جهان تاریک را با تابش خود درخشان و اندیشه های بشری را تابناک کند چرا که فضای سیاسی بسیار مسموم و اختناق بر علیه امام به شدت حاکم شده بود.

وی تاکید می کند: از طرفی هر چه اقتدار حاکمان عباسی ضعیف تر و آشوب های اجتماعی و قیام های سیاسی بر ضد آنها بیشتر می شد، عرصه سیاسی و اجتماعی بر ائمه (ع) تنگ تر می شد و آنها به هر میزان که نسبت به حکومت خود احساس خطر می کردند، فشار خود را در تحت نظر داشتن ائمه می افزودند، بدین جهت که به ائمه به چشم رقیب در خلافت خود می نگریستند و از این رو ائمه (ع) در این شرایط، شناخته شده و کاملا تحت نظر و مراقبت شدید نظامی و امنیتی بودند تا کمتر در متن اجتماع باشند و ارتباط آنها با مردم و متقابلا ارتباط مردم با آنها مستمر نبوده بلکه بسیار محدود شود و خصوصا در دوره عسکرین (امام دهم و یازدهم) کنترل و مراقبت نظامی بیشتر از دوره های قبل بود که این نوع برخورد با ائمه حکایت از ضعف شدید اقتدار عباسیان و جایگاه رفیع ائمه (ع) داشت.

رئیس مجمع جهانی سادات استان فارس با تاکید بر اینکه در دوره کوتاه امامت حضرت عسکری (6 ساله) سه حاکم عباسی کشته شدند، اظهار می کند: امام حسن عسکری علیه السلام در یک سالگى به همراه پدرشان به شهر سامرا که دارالحکومه آن زمان بود منتقل شد و تقریبا تا آخر عمر شریفشان از این شهر خارج نشدند، مخصوصا در زمان معتمد عباسی که شرایط را بر امام بسیار سخت گرفته بود و رفت و آمدهای آن حضرت و اطرافیان ایشان را به شدت تحت نظر داشت به واسطه یکی از نزدیکان خویش، امام حسن عسکری (ع) را با زهر مسموم کرد و امام در اثر آن زهر، چند روز در بستر بیماری قرار گرفتند تا اینکه بالاخره در هشتم ربیع الاول سال ۲۶۰ هجری قمری به شهادت رسیدند.

وی ادامه می دهد: در این ایام معتمد عباسی پیوسته طبیبان درباری را بر بالین امام (ع) می ‌فرستاد تا مردم گمان کنند که حضرت از بیماری طبیعی رنج می ‌بردند و می‌ خواست از طرفی ضمن مداواى حضرت (ع) و کسب وجهه عمومى از طریق مامورانش اوضاع و شرایط را زیر نظر بگیرد و رفت و آمد‌ها را تحت کنترل در بیاورد تا آنها اگر صحنه مشکوکى در رابطه با جانشینى و امامت پس از امام حسن عسکری (ع) دیدند آن را گزارش کنند.

با شهادت امام حسن عسکری علیه السلام، امامت حضرت صاحب الزمان عج الله تعالی فرجه الشریف در سال ٢٦٠ هجری قمری آغاز شد.

حسن رفتار امام حسن عسکری (ع)

در تعریف از امام حسن عسکری (ع) به حسن رفتار ایشان بسیار تاکید شده است و ایشان فرموده ‌اند: «بهترین دوست و برادر کسی است که خطاهای تو را به عهده بگیرد و خود را در آنها مقصر بداند».

امام حسن عسکری علیه السلام با روی گشاده با مومنان رفتار می‌کردند و به شیعیان هم به حسن رفتار تاکید ویژه داشتند و در مجموع در برابر همه مردم رفتار سنجید ه‌ای داشتند.

سیره امام یازدهم شیعیان این بود که بسیار مراقب زبانشان بودند تا کسی نرنجد و در خصوص رفتار خوب با همسایگان توصیه‌ های فراوانی کرده اند و همواره پیش سلام بودند.

در استان فارس 12 مسجد به نام مبارک امام یازدهم شیعیان، امام حسن عسکری (ع) نامگذاری شده که 2 مسجد در شیراز و 10 مسجد در سایر شهرستان های استان فارس است و در مجموع سه باب کانون فرهنگی هنری به نام حضرت امام حسن عسکری (ع) نامگذاری شده است.