امام عسکری(ع) در اوج مظلومیت بود/ فشارها نتوانست مانع زمینه‌سازی ایشان برای ورود به عصر غیبت شود

حجت الاسلام والمسلمین «جواد سلیمانی» در گفتگو با خبرنگار گروه غدیر و مهدویت خبرگزاری شبستان با بیان اینکه در دوران امامت امام عسکری(ع) جامعه با فشار و اختناق بسیار شدیدی مواجه بود، اظهار کرد: این اختناق ناشی از چند دلیل بود؛ نخست قدرت عظیم شیعه، چنان که در زمان حضرت عسکری(ع) تشیع گسترش یافت و شیعیان قدرت داشتند و این عظمت و قدرت به قدری بود که وقتی جعفر کذّاب، عموی امام زمان(عج) بعد از شهادت برادرش، امام عسکری(ع) خواست ادعای امامت کند خطاب به وزیر معتمد عباسی گفت: 20 هزار دینار به تو می دهم تا برای امامت من تبلیغ و منصب برادرم را به من واگذار کنی؛ اما تو احمق هستی خلیفه روی دوستان پدر و برادرت شمشیر کشید اما موفق نشد اگر تو در نظر شیعه امام باشی دیگر حمایت خلیفه و غیر آن نیازی نیست و تو را می پذیرند.

عضو هیئت علمی موسسه امام خمینی(ره) ادامه داد: عامل دوم این اختناق، اطلاع عباسیان درباره مهدی موعود(عج) بود، منجی‌ای که می آید و حکام جائر را تار و مار می کند لذا درصدد نابودی فرزند امام عسکری(ع) بودند؛ سومین عامل، الزام امام عسکری(ع) برای حضور در کاخ خلیفه در روزهای دوشنبه و پنجشنبه هر هفته بود، حتی معتز و مهتدی عباسی بعد از زندانی کردن حضرت(ع) درصدد شهادت ایشان برآمدند اما خود زودتر کشته شدند.

وی با بیان اینکه علی‌رغم این اختناق و فشار، امام عسکری(ع) تدابیر خاصی را در پیش گرفتند، گفت: نخست نامه نگاری با یاران ایشان به اصحاب فرموده بودند خط من گاهی با قلم درشت و گاهی با قلم ریز است و این شما را به شک نیندازد؛ حضرت(ع) حتی به یاران و محبان فرموده بودند اگر من را در کوچه دیدید سلام نکنید برای شما خطر جانی دارد. اما با همه این فشارها اقبال عمومی به حضرت(ع) بسیار بود چنان که نقل است یکی از شیعیان امام عسکری(ع) برای دیدار با ایشان 50 هزار دینار به ماموران و مراقبان خلیفه پرداخت.

این استاد تاریخ اسلام در ادامه بیان کرد: علی‌رغم این محبوبیت، امام معصوم در اوج قدرت در اوج مظلومیت هم قرار داشتند چنان که امیرالمومنین(ع) چنین بودند و امروز ملت و رهبری ایران چنین شرایطی را دارند.

وی اضافه کرد: پسر عبیدالله بن خاقان از رجال دربار عباسی، نقل می کند: در سامرا کسی از علویان و در میان هاشمیان از نظر روش و مقام و عفت و نجابت و فضیات و عظمت همچون حسن بن علی بن محمد(ع) ندیده ام؛ او می گوید: روزی نزد پدرم بودم و خبر آوردند ابن الرضا(ع) (امام عسکری(ع)) می آید و پدرم گفت: بگذارید وارد شود، من از نوع خطاب قرار دادن ایشان توسط خادمان با کنیه ابومحمد، شگفت‌زده شدم، وقتی امام عسکری(ع) وارد شدند پدرم که از رجال بود ایشان را در آغوش گرفت و احترام بسیار کرد دست و سینه حضرت(ع) را بوسید و من یادم نمی آمد چنین رفتاری را برای هیچ یک از فرماندهان و شخصیت ها کرده باشد! ... وقتی دلیل را پرسیدم، پدرم گفت: اگر خلافت از دست خلفای بنی عباس بیرون رود کسی از بنی هاشم جز ایشان برای خلافت شایسته تر نیست، این به دلیل زهد و عبادت و اخلاق نیکو و شایسته حضرت(ع) است.

حجت الاسلام سلیمانی تاکید کرد: این یعنی امام عسکری(ع) در جامعه جایگاه و قدرت داشتند اما به دلیل اختناق شدید، در مظلومیت بودند اما مهم آنکه در این فضای پر از اختناق، امام(ع) ملول و گوشه‌گیر نشدند و به فعالیت و هدایت امت ادامه دادند.

تربیت شاگردان و تقویت شبکه وکالت

عضو هیئت علمی موسسه امام خمینی(ره) افزود: امام عسکری(ع) تلاش علمی فراوان داشتند و شاگردان بسیاری همچون احمدبن اسحاق را تربیت کردند ایشان شبکه ارتباطی مهم و گسترده ای را تشکیل داده بودند که در مناطق مختلف شیعه‌نشین در سراسر جهان اسلام وکلایی از حضرت(ع) در آنها حضور داشتند، البته شبکه وکالت از زمان امام جواد(ع) جدیت و گسترش بیشتری یافت. در دوران امام عسکری(ع) نیز کسانی چون احمدبن اسحاق، ابراهیم مهزیار و محمدبن عثمان عمری در این شبکه فعال بودند.

وی با بیان اینکه امام عسکری(ع) فعالیت های سرّی نیز داشتند، گفت: برای مثال یاران ایشان در پوشش روغن فروش، وجوهات شرعی را به حضرت(ع) می رسانند و نامه های حضرت(ع) و یاران را رد و بدل می کردند. نقل است یکی از خادمان امام عسکری(ع) در قالب هیزم کش و به منظور گرم کردن منزل امام(ع) به در خانه ایشان آمد و حضرت(ع) به او چوبی ضخیم و بلند دادند و فرمودند: این چوب را نزد عثمان بن سعید ببر، در مسیر شخصی مسیر او را سد کرد و به ناچار با آن چوب به قاطر زد، بر اثر ضربه چوب شکست و تعدادی نامه از آن بیرون ریخت!

حجت الاسلام سلیمانی ابراز کرد: آن خادم می گوید: نامه ها را در میانه چوب دیدم و به سرعت به منزل امام عسکری(ع) بازگشتم، خادم ایشان به استقبال آمد و گفت: حضرت(ع) می فرمایند: چرا قاطر را زدی و چوب را شکستی؟ چرا کاری می کنی که مشغول عذرخواهی شوی؟ حتی اگر کسی به ما ناسزا گفت سکوت کن!

وی اضافه کرد: امام عسکری(ع) در آن شرایط خطیر و حساس، از شیعیان حمایت مالی نیز می کردند و از آنها می خواستند برای بیان احتیاج‌شان پروا نکنند ... اینها نشان می دهد حضرت عسکری(ع) اگر چه تحت فشار شدید بودند اما دست از فعالیت و اثرگذاری اجتماعی نکشیدند.

حجت الاسلام والمسلمین سلیمانی درباره دیگر اقدامات امام عسکری(ع) بیان کرد: پنجمین اقدام حضرت(ع) تقویت و توجیه سران و رجال شیعه است، امام عسکری(ع) می فرمود: هر گاه شیعیان ما گناه کنند خدا آنها را به فقر و ناداری مبتلا می کند؛ ششمین اقدام ایشان استفاده گسترده از آگاهی های غیبی است ایشان با علم غیب به مردم اطلاعاتی می دادند و این باعث تقویت باور مردم به امامت می شد. هفتمین اقدام ایشان آماده سازی شیعه برای ورود به عصر غیبت بود مثل نشان دادن امام مهدی(عج) به خواص شیعه همچون احمدبن اسحاق، ارتباط محدود با شیعه و استفاده از نایبان برای ارتباط با شیعیان و پیشگویی غیبت امام مهدی(عج).

وی افزود: ایشان خبر شهادتشان را به ابوالادیان دادند و امام بعد از خود را معرفی کردند و فرمودند: هر که بر من نماز بگذارد و بداند در همیان تو چیست، امام بعد از من است و آنچه امام از آن خبر داده بودند رخ داد؛ در حالی که دستگاه خلافت می خواست مرگ امام(ع) را طبیعی جلوه دهد نه شهادت، اما نماز امام زمان(عج) بر پیکر پدر باعث شد شیعیان علی رغم اختناق دریابند حضرت عسکری(ع) مسموم شده و به شهادت رسیده اند و نیز دانستند امام بعد از ایشان چه کسی است.

حجت الاسلام سلیمانی با بیان اینکه امام عسکری(ع) شش سال امامت کردند و در جوانی (28 سالگی) به شهادت رسیدند، خاطرنشان کرد: حیات مبارک ایشان به ما یاد می دهد که ارزش های اسلامی را حتی باید در سخت ترین شرایط حفظ کنیم، جامعه امروز ما از جامعه آن روز سامرا که بدتر و سخت تر نیست با آن همه دشمن و کارشکنی و اختناق و کنترل، امام عسکری(ع) از دین و ارزش های مکتبی دفاع می کردند ما نیز نباید در مواجهه با مشکلات و چالش ها عقب نشینی کرده و از فعالیت و ادامه راه بازبمانیم.