حفظ «حقوق مردم و نظم جامعه اسلامی» مهمترین وظیفه منتظران ظهور

خبرگزاری شبستان- خراسان جنوبی: گرفتار بودن به دنیا و امور آن قدر ذهن و فکر ما انسان ها را به خود مشغول نموده که خیلی وقت ها یادمان می رود در دورانی زندگی می کنیم که امامی زنده، ناظر بر رفتار و کردارمان است.

 

«نهم ربیع الاول» هرسال، یادآور آغاز امامت آخرین پیشوای شیعیان و موعود تمامی ادیان الهی و جوامع بشری است، این روز، روز طلوع ولایت خورشید پنهان امامت است؛ سالروز امامت فردی از خاندان رسول(ص) که پیشوایی دادگستر است.

 

موعودی که خداوند عزوجل رسیدنش را به تمامی امت ها نوید داده است و با حضور او جهانی کران تا کران داد و دادگری پدید خواهد آمد؛ موعودی که هدایتگر جهان انسانی است، مولایی که وارث خلافت الهی در زمین است.

*سیری کوتاه در زندگی نامه مهدی موعود(عج)

معتمد عباسی، امام حسن عسکری علیه السلام را در هشتم ربیع الاول سال 260 ه‍. ق، به شهادت رساند و امامت مهدی موعود (عج) که رهبری و ولایتش را پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و معصومین پس از ایشان وعده داده بودند، آغاز شد.

 

امامت حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف در شرایطی روی داد که امام یازدهم نیز مانند دیگر ائمه، زمینه ولایت را برای فرزند خود آماده کرده بود و شب پیش از شهادت، ایشان به دور از چشم مأموران خلیفه، نامه های بسیاری درباره این مسئله مهم به شهرهای گوناگون فرستاد.

 

حکومت عباسی از مدت ها پیش، بر اساس سخن رسول خدا صلی الله علیه و آله و امامان معصوم علیهم السلام مبنی بر اینکه مهدی فرزند امام حسن عسکری علیه السلام است، امام یازدهم شیعیان را زیر نظر داشتند و مراقب بودند فرزندی از ایشان باقی نماند.

 

با تولد حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف در 15 شعبان سال 255 ه‍..ق در سامرا، امام حسن عسکری علیه السلام با پنهان نگاه داشتن خبر ولادت فرزند خویش، این نقشه را باطل کرد و پس از شهادت امام حسن عسکری علیه السلام، خبر شهادت ایشان در سراسر سامرا پیچید و مردم در سوگ آن امام همام، عزاداری کردند و حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف مخفیانه بر پیکر مطهر پدر بزرگوارشان نماز خواندند.

 

پس از شهادت امام، حضرت حجت عجل الله تعالی فرجه الشریف که در آن زمان 5 سال داشتند، به امامت رسید و کم کم خبر وجود فرزندی از سلاله پاک امامت پخش شد که تلاش خلیفه عباسی برای یافتن ایشان بی فایده بود.

 

امامت حضرت حجت عجل الله تعالی فرجه الشریف در این دوران را غیبت صغرا می خواندند و این غیبت از زمان شهادت پدر بزرگوارشان در سال 260 ه‍ـ. ق، شروع و تا سال 329 ه‍ـ. ق به طول انجامید. در این سال ها چهار نایب خاص، امر وساطت میان امام عجل الله تعالی فرجه الشریف و شیعیان را به عهده داشتند و احکام دین را از ایشان دریافت و در اختیار شیعیان قرار می دادند.

 

این چهار نفر، عثمان بن سعید، محمد بن عثمان، حسین بن روح و علی بن محمد سمری بودند و این غیبت، 69 سال به طول انجامید.

 

پس از غیبت صغرا، غیبت کبرا آغاز شد و از امامت ایشان تاکنون 1174 سال می گذرد و جهان در دو مرحله غیبت امام خود، در انتظار عدالت علوی است.

 

*آفتاب عدالت در نگاه بزرگان

پیامبر صلی الله علیه و آله می فرماید: «قیامت برپا نمی شود، مگر اینکه مردی از اهل بیت من که اسمش شبیه اسم من است، حاکم شود و زمین را پر از عدل و قسط کند، همان گونه که پر از ظلم و جور شده بود».

 

حضرت علی علیه السلام درباره بیان احوال زمان ظهور امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف می فرماید: «(امام مهدی) هوای نفس را به هدایت و رستگاری برمی گرداند، زمانی که مردم هدایت را به هوای نفس تبدیل کرده باشند و رأی را به قرآن برمی گردانند، زمانی که مردم قرآن را به رأی و اندیشه بدل کرده باشند».

 

امام باقر (ع) در خصوص حضرت حجت (عج) می فرمایند: «با مشرکان جنگ می کنند تا اینکه موحّد شوند و شریکی برای خدا قرار ندهند. چنان (امنیتی حاصل) می شود که پیرزن کهنسال، از مشرق به مغرب می رود، بدون آنکه کسی جلوی او را بگیرد».

 

امام صادق علیه السلام نیز می فرماید: «إِذٰا قٰامَ الْقٰائِمُ لٰایبْقٰی أَرْضٌ إِلّٰا نُودِی فِیهَا شَهادَةَ أَنْ لٰا إِلٰهَ إِلَّا اللهَ وَ أَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللهِ; زمانی که قائم عجل الله تعالی فرجه الشریف قیام کند، هیچ سرزمینی نمی ماند، مگر اینکه ندای شهادتین لا إله إلّا الله و محمّد رسول الله در آن طنین اندازد.»

 

به مناسبت فرارسیدن سالروز آغاز امامت منجی عالم بشریت، حضرت مهدی (عج) به گفتگو با یکی از کارشناسان مذهبی؛ حجت الاسلام هابیل خسروی مدیر حوزه علمیه خراسان جنوبی نشستیم.

 

۱- نهم ربیع، آیا جشن بیعت است؟ چرا و چگونه؟! هر کدام از ائمه علیهم‌السلام که از دنیا می‌رود، بار سنگین امامت را به امام بعدی منتقل می‌کند و به صورت طبیعی شیعیانی که خود را تابع اهل بیت عصمت و طهارت علیهم‌السلام می‌دانستند بعد از شهادت یک امام به محضر امام بعدی می‌رسیدند، به او تسلیت می‌گفتند و با او بیعت می‌کردند و تبعیت خود را از او اعلام می‌کردند.

 

هشتم ربیع هم سالروز شهادت امام عسکری علیه‌السلام است و طبیعتا روز بعد یعنی نهم ربیع سالروز آغاز امامت حضرت ولی‌عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف است و بدین مناسبت برخی از شیعیان هر ساله مراسمی را برگزار می‌کنند و به‌نوعی با امام زمانشان تجدید بیعت می‌کنند.

 

در این روز اندیشه ناب مهدویت که از اعتقادات راسخ شیعه است را بازخوانی می‌کنند و عهدی مجدد با امام خویش می‌بندند و برای انجام وظیفه و رسالتی که بر دوش دارند، تجدید قوا می‌کنند و این امری بسیار مبارک و پسندیده است البته شاید برخی افراد هم از روی ناآگاهی برخی رفتارهای خرافی و ناپسند را انجام دهند که شایسته نیست.

 

۲- در خصوص سیمای امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف از دیدگاه قرآن بفرمایید؟ در قرآن کریم آیات متعددی وجود دارد که به حکومت حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف اشاره دارد و از آن ها استفاده می‌شود که روزی در این جهان حکومت واحدی مبتنی بر توحید و خداپرستی شکل خواهد گرفت و حکومت تمامی دنیا به دست پاکان و نیکان خواهد افتاد، عدل و داد در سرتاسر جهان گسترش خواهد یافت و همه احکام الهی جامه عمل خواهد پوشید.

 

یکی از این آیات، سوره مبارکه نور آیه ۵۵ است که خدای متعال به صراحت می‌فرماید: «وَعَدَ اللَّهُ الَّذينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِي الْأَرْضِ كَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذينَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَ لَيُمَكِّنَنَّ لَهُمْ دينَهُمُ الَّذِي ارْتَضى‏ لَهُمْ وَ لَيُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْناً يَعْبُدُونَني‏ لا يُشْرِكُونَ بي‏ شَيْئاً وَ مَنْ كَفَرَ بَعْدَ ذلِكَ فَأُولئِكَ هُمُ الْفاسِقُونَ» کسانی که ایمان آورده‌اند و عمل صالح انجام داده‌اند، قطعا خلیفه روی زمین خواهند شد و دین و آیین آنها به طور ریشه‌دار و پابرجا در زمین مستقر خواهد شد. در تفسیر نمونه آمده است: گروهى از مفسران، آیه را اشاره به حكومت مهدى عجل الله تعالی فرجه الشریف می دانند كه شرق و غرب جهان در زير لواى حكومتش قرار می ‏گيرد و آئين حق در همه جا نفوذ می ‏كند و ناامنى و خوف و جنگ از صفحه زمين بر چيده می ‏شود و عبادت خالى از شرك براى جهانيان تحقق می ‏يابد.

 

مرحوم طبرسی هم در ذیل این آیه در تفسیر مجمع البیان می‌فرمایند: از ائمه اهل بيت علیهم‌السلام روايت است كه این آیه درباره مهدى آل محمد است و امام سجاد علیه‌السلام اين آيه را خواند و فرمود: «به خدا آن ها شيعه ما هستند كه خداوند به دست مردى از ما كه مهدى اين امت است، اين وعده ‏ها را انجام می‌دهد».

 

پيامبر خدا  صلی الله علیه و آله فرمود: «اگر از دنيا فقط يك روز مانده باشد، خدا آن روز را طولانى می ‏سازد تا مردى از عترت من كه هم‌نام و هم‌کنیه من است، زمامدار شود و زمين را كه پر از ظلم و جور شده، پر از عدل و داد كند. نظير همين روايت از امام باقر و امام صادق (ع) نيز روايت شده است.

 

۳- فلسفه غیبت امام زمان چیست؟ چرا خداوند ایشان را از نظرها غایب کرد؟ غیبت‌ حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف از اسراری است که علم قطعی آن در اختیار خدای متعال است و علت اصلی آن بر ما مجهول است.

 

پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله در روایتی که شیخ صدوق در کتاب کمال الدین و تمام النعمه ج۱ ص ۲۸۸ نقل کرده خطاب به جابر بن عبدالله انصاری می‌فرمایند: «يَا جَابِرُ إِنَّ هَذَا الْأَمْرَ أَمْرٌ مِنْ أَمْرِ اللَّهِ وَ سِرٌّ مِنْ سِرِّ اللَّهِ مَطْوِيٌّ عَنْ عِبَادِ اللَّهِ فَإِيَّاكَ وَ الشَّكَّ فِيهِ فَإِنَّ الشَّكَّ فِي أَمْرِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ كُفْرٌ». «ای جابر! امر غیبت امر از امور الهی و سرّی از اسرار خدای متعال است که از بندگان پنهان شده است، مبادا در این باره تردید کنی که تردید در امر الهی باعث کفر است». این سرّ الهی بعد از ظهور آن حضرت روشن خواهد شد اما اهل بیت علیهم‌السلام در کلام خودشان به فوائد و آثار غیبت اشاره کرده‌اند که به سه مورد از آنها اشاره می‌کنم:

 

اولین مورد حفظ جان ایشان است؛ شیخ صدوق در کتاب کمال الدین و تمام النعمة ج۲ ص۴۸۲ روایتی را از زراره نقل می‌کند که از امام صادق علیه‌السلام در مورد علت غیبت امام عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف می‌پرسد، آن حضرت می‌فرماید: «یَخافُ عَلی نَفسِهِ الذَّبحَ» او از قربانی شدن خویش هراس دارد.

 

دومین اثر غیبت حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف این است که هنگام ظهور بیعت هیچ ظالمی را بر عهده نخواهند داشت. در توقیعی از امام عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف که شیخ طوسی در کتاب الغیبة ص ۲۹۲ از نائب خاص ایشان، محمد بن عثمان العمری نقل کرده، آمده است: «إِنَّهُ لَمْ يَكُنْ أَحَدٌ مِنْ آبَائِي إِلَّا وَ قَدْ وَقَعَتْ فِي عُنُقِهِ بَيْعَةٌ لِطَاغِيَةِ زَمَانِهِ وَ إِنِّي أَخْرُجُ حِينَ أَخْرُجُ وَ لَا بَيْعَةَ لِأَحَدٍ مِنَ الطَّوَاغِيتِ فِي عُنُقِي‏» هرکدام از اجداد من بیعت یکی از سرکشان عصر را بر گردن داشتند، ولی من در زمانی که قیام خویش را آغاز می‌کنم، بیعت هیچ کدام از حاکمان سرکش را بر عهده ندارم.

 

سومین فایده غیبت که در برخی روایات به آن اشاره شده، امتحان الهی است. غیبت امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف، امتحانی الهی است که خداوند به وسیله آن، مؤمنان راستین و ثابت قدم را از مدعیان دروغین و مسلمانان سست عنصر جدا می‌کند. شیخ کلینی در کتاب اصول کافی ج۱ ص ۳۳۶ روایتی را از علی بن جعفر نقل می‌کند که امام کاظم علیه‌السلام فرمودند: «إِذَا فُقِدَ الْخَامِسُ مِنْ وُلْدِ السَّابِعِ فَاللَّهَ اللَّهَ فِي أَدْيَانِكُمْ لَا يُزِيلُكُمْ عَنْهَا أَحَدٌ يَا بُنَيَّ إِنَّهُ لَا بُدَّ لِصَاحِبِ هَذَا الْأَمْرِ مِنْ غَيْبَةٍ حَتَّى يَرْجِعَ عَنْ هَذَا الْأَمْرِ مَنْ كَانَ يَقُولُ بِهِ إِنَّمَا هِيَ مِحْنَةٌ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ امْتَحَنَ بِهَا خَلْقَه‏» هنگامی که پنجمین فرزند از هفتمین امام از نظرها غایب شد، شما را به خدا! شما را به خدا! مراقب دینتان باشد که آن را از دستتان نربایند. ای فرزندان من! صاحب الامر به‌ناگزیر غیبتی خواهد داشت تا جایی که معتقدان به این امر، درباره او دچار تردید می‌شوند و از او باز می‌گردند. این غیبت از امتحانات الهی است که بندگان خویش را با آن می‌آزماید.

 

۴- در مورد اندیشه مهدویت توضیح بفرمایید چه ویژگی‌هایی دارد؟ اندیشه مهدویت یکی از بخش‌های مهم تفکر شیعی است و آثار مختلفی را در زندگی دنیوی و اخروی شیعیان دارد اما مهم‌ترین ویژگی اندیشه مهدویت، امید داشتن به آینده روشن در این دنیایی است که به هر سویش نگاه ‌کنی ظلم است و ستم و سختی و فشار و ظلمت و تاریکی.

 

مقام معظم رهبری مدظله العالی در کلامی در این خصوص می‌فرمایند: «بزرگ‌ترین خاصیّت این اعتقاد در میان شیعیان، امیدآفرینی است». جامعه‌ تشیّع در کنار اتکا به برجستگی‌های افتخار آفرین تاریخ خود در گذشته، چشم امیدش به آینده‌ای روشن است که با ظهور حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف تحقق خواهد یافت.

 

یک نفر معتقد به مسئله‌ی مهدویّت طبق اعتقاد تشیّع، در سخت‌ترین شرایط هم ناامید نمی‌شود و شعله‌‌های امید همواره در دل او وجود دارد و می‌داند که این دوران تاریکی و جهالت و ظلم و ستم به پایان خواهد رسید.

 

اعتقاد تشیّع نسبت به مسئله‌ مهدویّت به همین‌ محدود نمی‌شود؛ ما معتقدیم که «بِیُمنِهِ رُزِقَ الوَری‌ وَ بِوُجُودِهِ ثَبَتَتِ الأرضُ و السَّماء» یعنی همه ما انسان‌ها از برکت وجود او (یعنی حجت و نماینده الهی) روزی می‌خورند و به خاطر وجود اوست که آسمان و زمین برپاست.

 

۵- اخلاق منتظر در غیبت امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) چگونه باید باشد و ایشان چه انتظاری از شیعیان دارند؟ در پاسخ به سؤال قبل گفتیم که اعتقاد به مهدویت در میان شیعیان امیدآفرین است و این امید باعث می‌شود که همیشه برای تحقق آن آرمان الهی تلاش کند بنابراین منتظران واقعی، تلاش می‌کنند از نظر فکری، روحی و عملی خود را با امام زمانشان هم‌سنخ کنند، به او نزدیک شوند و از این طریق شیعه و پیرو واقعی او باشند.

 

مهم‌ترین وظیفه‌ای که یک انسان منتظر باید به آن توجه داشته باشد و انسان منتظر را در اوج نگه می دارد، احساس حضور است به این معنا که شخص منتظر می‌داند که تمام اعمال و رفتار او در دید و منظر امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف است لذا تمام تلاش خویش را به کار می‌گیرد تا وظایف خویش را به خوبی انجام دهد؛ از دین و معارف الهی پاسداری کند و حفظ حقوق مردم و سلامت و نظم جامعه اسلامی را سرلوحه کار خویش قرار دهد، در برابر آحاد جامعه اسلامی احساس مسؤولیت کرده و در راه اصلاح و ساختن افراد تلاش نماید تا جامعه و افراد آن، آماده پذیرش حکومت جهانی حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف شوند.

 

اصلاح جامعه از راه امر به معروف و نهی از منکر تحقق می یابد و به همین خاطر است که قانون امر به معروف و نهی از منکر در متن آموزه های اسلام بسیار مورد تأکید قرار گرفته است. اگر همه منتظران واقعی خود را موظّف به اجرای این دستور الهی در جامعه بدانند، قدم‌های اوّلیّه برای رسیدن به جامعه ایده‌آل و مطلوب مهدوی برداشته خواهد شد.

 

۶- عوامل دوری ما از امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف چیست؟ گفتیم که مهم‌ترین وظیفه یک انسان منتظر، احساس حضور است که باعث می‌شود تمام تلاش خویش را برای انجام وظایفش به کار گیرد.

 

هر چه باعث کم‌رنگ شدن این احساس حضور شود ما را از امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف دور می‌کند و بدون تردید دنیازدگی و گرفتار شدن به مظاهر دنیوی، افتادن در منجلاب گناه، پیروی از هوا و هوس و مسابقه برای رسیدن برای خواسته‌های نفسانی باعث غفلت می‌شود و ما را از امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف دور می‌کند.

 

طبری در کتاب دلائل الامامة ص ۵۳۹ داستان ملاقات علی بن مهزیار با امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف را نقل می‌کند. علی بن مهزیار از افرادی است که توفیق تشرف به محضر امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف را پیدا کرده است. در این دیدار حضرت، علّت تأخیر علی بن مهزیار را از او سؤال می‌کنند و می فرمایند: «ای اباالحسن! ما شب و روز منتظر تو بودیم، چرا اینقدر دیر به نزد ما آمدی؟» علی بن مهزیار در پاسخ گفت: من تا الآن کسی را پیدا نکردم که مرا به سوی شما راهنمایی کند. حضرت با تعجب فرمودند: «کسی را پیدا نکردی؟!» حضرت انگشتش را بر زمین گذاشت و آنگاه فرمود: نه! شما اموالتان را افزون ساختید، در برابر مومنان ضعیف تکبر و بزرگی کردید و قطع رحم کردید؛ الآن چه عذری دارید؟ علی بن مهزیار زبان به استغفار و توبه گشود و گفت: «التَّوْبَةَ التَّوْبَةَ، الْإِقَالَةَ الْإِقَالَةَ». حضرت فرمود: ای پسر مهزیار! اگر نبود که بعضی از شما برای بعضی دیگر استغفار می‌کنید، تمام کسانی که بر روی زمین هستند، نابود می‌شدند و کسی جز خواص شیعه که سخن و رفتارشان با هم برابر است، کسی باقی نمی‌ماند.

 

۷- آیا می توان گفت نهم ربيع روز وحدت آفرینی است؟ اندیشه مهدوی و اعتقاد به ظهور منجی از چیزهایی است که نه‌تنها همه مسلمانان به آن باور دارند بلکه حتی خیلی از ادیان دیگر هم به آن معتقدند، لذا این باور امید‌آفرین نه‌تنها قابلیت دارد که محور وحدت مسلمانان باشد بلکه می‌تواند محور وحدت برای همه بشریت باشد.

 

تبیین دقیق این اندیشه راه دستیابی به گمشده‌ای است که بشریت در طول تاریخ به دنبال آن بوده است بنابراین از هر فرصتی باید برای گسترش اندیشه مهدوی و رساندن این پیام نجات‌بخش به همه بشریت استفاده کنیم. نهم ربیع هم به مناسبت سالروز آغاز امامت حضرت ولی‌عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف می‌تواند زمینه‌ای برای بازخوانی این اندیشه الهی و ترویج و نشر آن باشد.

 

البته دشمنان هم بیکار نبوده‌اند و از غفلت برخی شیعیان استفاده کرده و با طرح برخی مباحث خرافی خواسته‌اند این فرصت را از بین ببرند که منتظران واقعی حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف باید با این خرافات مبارزه کنند و فرصت تبیین اندیشه‌های ناب اسلامی را با برخی رفتارهای نامعقول و نامربوط ضایع نکنند.