وحدت، مفهوم کانونی دین اسلام است/ راهکارهای رسیدن به وحدت اسلامی تشریح شد

به گزارش خبرگزاری شبستان، نهمین وبینار سی و ششمین کنفرانس بین المللی وحدت عصر سه شنبه ۱۹ مهر ماه با حضور اندیشمندان داخلی و خارجی جهان اسلام برگزار شد؛  دکتر فریبا علاسوند، عضو هیئت علمی پژوهشکده زن و خانواده در سخنانی مدارای اسلامی را یکی از ارکان ضروری گفت و گوی سالم و اندیشه ورزانه دانست و گفت: نکته ای که در بحث وحدت حائز اهمیت است و می تواند به ما در مسیر وحدت واقعی در میدان کمک کند، در وهله اول، درک مفهوم نفس و مدارای اسلامی است. اختلافات در میان مسلمانان از ابتدای تاریخ در میان امت های اسلامی وجود داشته است و تاکنون هم ادامه دارد و در روند تاریخی اشکال مختلف به خود گرفته است. دین شریف اسلام مسلمانان را نه تنها در میان خود که با اهل کتاب به مدارا دعوت می کند و به این ترتیب تصویری درست و منسجم، از مدارا میان اهل اسلام و اهل لا اله الا الله ارائه می کند. باید ارکان این نگرش را به درستی تبیین کرد و راهکار ارائه داد.

گفت و گوی دینی بدون تعصب، یکی از ارکان مدارای اسلامی است

وی با بیان این که در زمینه بحث مدارای اسلامی یکی از ارکان ضروری، گفت و گوی سالم و اندیشه ورزانه است، به مفهوم آن اشاره داشت و افزود: یعنی هرگز در تاریخ اسلام از جمله در دوره پیامبر اکرم و امامان معصوم، مسلمانان از راهکار گفت وگو برای حل یک اختلاف نظر دست برنداشته اند، بنابراین گفت و گوهای دینی در فضای استدلالی بدون هر گونه تعصب یک ضرورت است. برای تحقق مدارای منطقی مد نظر اسلام، این گفت و گو می تواند با ابتکارهای نهادهای رسمی اسلامی در کشورها و همینطور نهادهای غیررسمی اتفاق بیفتد؛ یعنی هم می تواند بعد مردمی و توده ای داشته باشد و مورد توجه تشکل های کاملاً مردمی و علمایی قرار گیرد و هم کشورهای اسلامی می توانند مبتکرانه و خلاقانه فضایی را برای انجام گفت وگو ترتیب بدهند.

دکتر علاسوند در ادامه یادآور شد: تاکنون پنجاه و هفت کشور اسلامی به این نتیجه رسیده اند که به سازمان همکاری اسلامی نیاز دارند. این کشورهای مسلمان حتماً به ضرورت گفت و گو واقف هستند ولی ابتکار عمل برای توسعه این گفت و گوها، توسعه پیدا نکرده است که ضرورتاً باید در این زمینه کار بشود. اگر کشورها یا نهادهای متولی یک برنامه مشخص برای این کار داشته باشند که مثلاً در طول پنج سال می خواهند درباره این محورها گفت و گو کنند و پایه گفت و گوهای خود را هم بر امور معتبر و متقن قرار بدهند، بدون تعصب این امر می تواند خیلی کمک کند و نتایج هم فارغ از هرچه که باشد، باید از آن دفاع کرد. کشورهای مختلف و علما باید فضایی را فراهم کنند که نسل جوان این گفت و گوها را بدون تعصب پیگیری کرده و خود به نتیجه برسانند. نکته دیگر در بحث مدارای اسلامی که خود می تواند یک رکن باشد، محوریت بخشی به اموری است که بین همه فرق اسلامی مشترک است. مسئله اول اعتقاد به خداوند است. باید دید که ما تا چه اندازه توانسته ایم نسل جدید خود را درباره اعتقاد به خداوند آگاه کنیم.

این استاد حوزه علمیه با تاکید بر اینکه در دین اسلام، حول محور خداوند نباید هیچگونه تفرقه ای شکل گیرد، افزود: تنها در این صورت می توان به وحدت واقعی دست یافت. طبیعتاً قرآن می تواند یک مفهوم مشترک و میزان وحدت بخشی بین همه مسلمانان باشد. وجود نازنین پیامبر اکرم نیز می تواند عامل مهمی برای ترویج سنت وحدت بخش اسلام باشد. همچنین همه فرق اسلامی مقید هستند که بر ضرورت محبت مسلمانان به اهل بیت و پیامبر تاکید نمایند. همین امر می تواند ماموریتی وحدت بخش تعریف کند و این محبت را بین نسلهای جدید مسلمانان بگستراند. این ارادت مانع از تشتت و تفرقه جوامع مسلمان شده و از تحقق اهداف دشمنان جلوگیری خواهد کرد. در همین راستا یکسری موارد راهبردی مطرح است که معمولاً مورد غفلت قرار می گیرد و حتی گفت و گوهای بین مذاهب هم مورد توجه قرار نمی گیرد، حال آن که این مسائل وحدت بخش راهبردی و استراتژیکی هستند که به حفظ امت واحده اسلامی کمک می کند. امت اسلامی مخصوصاً در شرایط حاضر که با موضوعات و مشکلات متعدد از جمله ایجاد بحران در خانواده ها رو به رو است، به توجه اساسی به مفاهیم تراز اول دین درباره خانواده مشروع و قانونی که حافظ کیان امت اسلامی است، نیاز دارد. در همین زمینه می توان با برگزاری نشست ها، اجلاس ها و برنامه های مختلف همه را به حفظ خانواده مشروع به عنوان علامت یک جامعه مذهبی اسلامی بر مبنای امت واحده دعوت کرد. حجاب و توجه به مساجد هم می تواند یکی از این مسائل باشد که به کلیت حفظ امت واحده کمک می کند و در واقع باعث می شود که افکار دینی و المان های دینی در نسل های جدید باز تولید شوند.

این استاد دانشگاه نکته دیگر در زمینه وحدت را مسئله اخلاقی و تساهل و مدارا دانست و افزود: در همین زمینه انجام یکسری گفت و گوهای دینی و کارهای راهبری و محوریت بخشی و جمع کردن نسل جدید حول پرچم مشترک اسلام مورد نیاز است. حال آن که این امر خود نیاز به رعایت یکسری اصول اخلاقی دارد یعنی انجام دادن این اقدامات بدون توجه به ارکان اخلاقی از جمله تساهل و مدارا ممکن نیست. از جمله محورهای مهم در اخلاق، تساهل و مدارا و عشق ورزی به بندگان خداست. بسیاری از آیات و روایات سنت پیغمبر به این امر اختصاص یافته است، یعنی بسیار تاکید شده که انسانها همدیگر را دوست بدارند. حضرت محمد (ص) فرمودند: «اللهم انی اسالک حبک و حب من یحبک و العمل الذی یبلغنی حبک». این حدیث می تواند یک نقشه راه باشد، یعنی یک مسلمان به جهان و هستی نگاه کند و خواهان جلب محبت پروردگار و قرب به او باشد. دل مؤمن وسعت گنجایش محبت های نامحدود را دارد حال آن که تربیت بچه ها بر پایه بغض و عداوت و دشمنی، با فرقه های اسلامی نمی تواند این نتیجه را بدهد.

دکتر علاسوند همچنین تصریح کرد: ما یک آموزه خیلی مهم در دین داریم که دوستان خدا را دوست بدارید، دشمنان خدا را دشمن بداریم، این مسئله با آنچه گفته شد، تداخل ندارد؛ یعنی در بحث تولی و تبری، مسلمان باید به گونه ای تربیت بشود که خط شرک و نفاق و ایمان را از هم بشناسد. نکته دیگر حس همیاری است. در عرصه بین الملل باید یک سیستم بین المللی بین مسلمانان تأسیس شود که هر جا هر مسلمانی و هر گروهی از مسلمانان نیاز به کمک داشت، بتواند از این نهاد کمک بگیرد. حتی این کمک می تواند در حد یک کمک رسانه ای و رسانه ساز باشد. این امر بسیار می تواند در راستای ایجاد همدلی، همیاری و همدردی اسلامی مفید باشد. در شبکه های اینستاگرامی پیجی وجود دارد که عده ای جوان، میانسال و مسن و نوجوان حول پرچم امام حسین (ع) دور هم جمع شده اند و با الهام گرفتن از آن وجود نازنین در حال ایجاد یک جریان بین المللی هستند و به کمک یکدیگر آمده اند. به این ترتیب خیرخواهی و رسیدگی و همیاری مسلمانان می تواند الگوی خوبی برای تحقق آرمان اصلی اسلام یعنی وحدت باشد.

وحدت یک پیشنهاد یا یک طرح معمولی نیست بلکه از واجبات دینی است

مولوی اسحاق مدنی اظهار داشت: هر زمانی که مسلمانان به ریسمان وحدت چنگ زدند، موفقیت های بسیاری را به دست آوردند و توانستند اسلام را به غیر مسلمانان نیز عرضه کنند.
بنابراین گزارش در ادامه انین نشست؛ مولوی محمد اسحاق مدنی، در وبینار نهم اظهار داشت: همه ساله تعداد قابل توجهی از علما، دانشمندان و شخصیت های برجسته جهان اسلام در این کنفرانس شرکت می کنند که اکثرا جدید هستند و تعدادی هم به علت بعضی از مصالح، شاید تکراری باشند، اما هر ساله با ایده ها و با برنامه های جدیدی در این کنفرانس حضور پیدا می کنند. این موفقیت بسیار بزرگی برای مجمع تقریب است که مسلمانان داخل و خارج کشور اعم از شیعه و سنی را در این کنفرانس گرد هم می آورد.

وی تصریح کرد: آیات و روایات متعددی داریم که به ما گوشزد می شود، وحدت یک امر الهی و از واجبات دینی است و فقط یک پیشنهاد یا یک طرح معمولی نیست. هر زمانی که مسلمانان به ریسمان وحدت چنگ زدند، موفقیت های بسیاری را به دست آوردند و توانستند اسلام را به غیر مسلمانان عرضه کنند، غیرمسلمانان هم تحت تأثیر این وحدت و اتفاق و انسجام مسلمان قرار گرفتند.
مولوی اسحاق مدنی تأکید کرد: اگر وحدت انجام نمی گرفت، اسلام در همان نطفه خفه می شد و چیزی از آن باقی نمی ماند. پس از رحلت پیامبر(ص) و اختلافی که بر سر جانشینی ایشان پیش آمد، امام علی(ع) برای اینکه این اختلاف باعث نزاع و درگیری نشود و دشمنان نتوانند از آن سوء استفاده کنند، حفظ وحدت را ترجیح دادند، زیرا اختلافی که بر سر این موضوع پیش آمده بود، اگر ادامه پیدا می کرد، منجر به درگیری و نزاع می شد.

وی افزود: جانشینی رسول گرامی اسلام(ص) مسئله معمولی نبود که انسان به سادگی از آن بگذرد، ولی ایشان ترجیح دادند که هیچ‌گونه اختلافی پیش نیاید و برای پیشرفت و نشر اسلام با تمام وجود همکاری کردند، مشورت دادند و در برنامه ها شرکت نمودند. در جهاد، در کارهای اساسی که به نفع اسلام و به نفع امت اسلام بود،کوچک ترین کوتاهی صورت ندادند. ایشان همانطور که در زمان حیات رسول گرامی اسلام(ص) در پیشرفت اسلام، در جهاد و کارهای اساسی که از آن حضرت ماموریت داشتند، چیزی کم نگذاشتند، پس از ایشان نیز حداکثر توان خود را برای نشر اسلام به کار گرفتند.
مولوی مدنی ادامه داد:صحابه و کسانی که مقام گرفتند هم هیچ وقت ایشان را کنار نگذاشتند و از وجود ایشان اظهار رضایت داشتند و از مشورت هایشان حداکثر استفاده را می بردند. همین اتحاد و یکپارچی موجب شد اسلام با آن همه مشکلات در سراسر دنیا منتشر شود و ندای آن به گوش جهانیان برسد.

وی گفت: در تاریخ اسلام مشاهده می کنیم که هر موقع اختلافی به وجود آمده، مسلمانان ضرر کرده اند؛ مسلمانان در ادوار مختلف با فراز و نشیب های زیادی دست و پنجه نرم کرده اند و نزاع ها و درگیری های خطرناکی داشته اند که نه تنها خودشان ضرر کرده اند، بلکه اسلام هم بدین واسطه ضرر کرده است.
وی افزود:در یک برهه از زمان بین خلافت عثمانی و دولت صفویه درگیری هایی به وجود آمد، اما وقتی که خلافت عثمانی از بین رفت، خود علمای ایران هم که راضی به آن درگیری ها نبودند، با از بین رفتن خلافت عثمانی ناراحت شدند. آیت الله بروجردی رحمه الله علیه وقتی که این خلافت از بین رفت، فرمودند، این خلافت اگر چه عیوب و نواقصی هم داشت، ولی در عین حال پناهگاه و سپری برای امت اسلامی بود.

مولوی اسحاق مدنی تصریح کرد: تا زمانی که آخرین خلیفه عثمانی سرکار بود، صهیونیست ها خیلی تلاش کردند سرزمین فلسطین به آنها واگذار بشود، ولی همین خلیفه که به او خلیفه مریض هم می گفتند، تن به این ذلت نداد و نگذاشت سرزمین فلسطین توسط صهیونیست ها غصب بشود و آنها این زمین را به زور تصاحب کرده و مسلمانان را از آن بیرون کنند.
وی ادامه داد: بین عرب و غیر عرب و ترکها اختلاف ایجاد کردند. بعد از زوال این خلافت، با تمام آن نواقصی که داشت، اثراتش این شد که این کشور بزرگ و پهناور که جلوی استبداد و استکبار و استعمار را گرفته بود، به دست استعمارگران افتاد و شوراهای اسلامی را بین خودشان تقسیم کردند و چندین کشور از آن ساختند که تا همیشه این اختلاف و دوگانگی وجنگ و جدال بین امت اسلامی باقی بماند.

مولوی اسحاق مدنی اضافه کرد: مغول هم همینطور بود، با آن نواقصی که در زمان خلیفه عباسیان وجود داشت، می بینیم که مغول چه قتل عامی کرد و چگونه کتاب های مسلمانان را به آتش کشید.
وی خاطرنشان کرد: ریشه اصلی حوادث و مشکلاتی که در جهان اسلام به وجود آمده است را باید در اختلافات جست و جو کرد. هر پیشرفتی که در اسلام می بینید، به وسیله اتحاد امت اسلامی به وجود آمده است، امروز هم نیاز است مسلمانان از حکومتی که طرفدار اسلام است و از مسلمانان دفاع می کند و حکومت صهیونیست ها را مشروع نمی داند، حمایت کنند.

مشکلات جهان اسلام از عدم فهم مسائل قرآنی است

بنابرگزارش شبستان؛ شیخ یوسف جمالی، امام جمعه اهل‌سنت بندرعباس در این وبینار اظهار داشت: شرایطی که امروز جهان اسلام دچار آن شده است ناشی از این است که فهم مسائل قرآنی را درک نکرده ایم.
وی افزود: همه ما مسلمانان باید بدانیم که اختلاف یک امر طبیعی است و ما چون این مسئله را درست متوجه نشده ایم امروز به مشکلاتی بر خورده ایم، همانطور که خداوند متعال در سوره هود به این مسئله اشاره کرده است.
شیخ جمالی در همین خصوص ادامه داد: در آیه "یا ایها اللناس انا خلقناکم من ذکر و انثی و جعلناکم شعوبا و قبائل لتعارفوا ان اکرمکم عندالله اتقاکم ..." در واقع در این آیه برتری را به تقوا داده و اولویت اصلی نزد خداوند متعال، تقوا محسوب می‌شود.

امام جمعه اهل‌سنت بندرعباس با بیان اینکه مسلمانان نباید مبنای اتحادشان را وجود دشمن مشترک بگذارند، اظهار داشت: دشمن مشترک ممکن است گاهی وجود داشته باشد و یا نداشته باشد، اما اتحاد و انسجام یک امر لازم و یک ارزش مستقل محسوب می‌شود و نباید آن را رها کنیم.
شیخ جمالی تصریح کرد: برادری زاییده ایمان است و بیشتر باید به آن دقت شود. کسانی که می‌خواهند تفرقه و اختلاف را در جامعه رشد دهند، متوجه این مسئله نیستند که دارند با ایمان مبارزه می کنند و باید بدانند که این مسئله ممکن است آنها را حتی به کفر هم نزدیک کند؛ بنابراین باید مبنا را بر تعاون و همکاری بگذاریم.

شیخ جمالی اذعان کرد: ما مسلمانان نباید بر حقوق و حدود دیگران تجاوز کنیم و باید فرهنگ زندگی مسالمت آمیز را در جهان عمق ببخشیم و به این مسئله به عنوان یک فضیلت اخلاقی و ضرورت اجتماعی بنگریم و آن را ارج نهیم.
وی با تاکید بر اینکه باید با کسانی که بر هر طریقی در نظر دارند بر تنوع های فکری و فرهنگی و اجتماعی لطمه ای وارد کنند، مقابله کنیم، اظهار داشت: باید سعی کنیم تا لوازم اساسی اتحاد را در بین مسلمانان افزایش دهیم.
شیخ جمالی خاطر نشان کرد: ما مسلمانان باید برای انسجام تنوع های فکری و فرهنگی تلاش کنیم و آنان را به رسمیت بشناسیم. امروز باید نظم اجتماعی را مقدم بدانیم و از حمایتها و تعصبات کورکورانه بپرهیزیم.

وی با اشاره به اینکه ما مسلمانان موظفیم تا در بین خود، فرهنگ هم افزایی و تعاون را افزایش دهیم، تاکید کرد:می‌توان با به کارگیری نمایشگاه ها، جشنواره ها، کنفرانس ها و ... این فرهنگ را بیش از پیش در کشور گسترش داد.
شیخ جمالی تصریح کرد: به نظر من فرهنگ احترام به هم نوعان می‌تواند یک اصل رسمی و قانونی در کشورمان شمرده شود و هرکس که خلافش را انجام دهد، در جامعه به عنوان یک مجرم شناخته شود.

راهکارهای رسیدن به وحدت اسلامی
 

بنابراین گزارش؛‌ حجت الاسلام والمسلمین سید شفقت حسین شیرازی، معاون بین الملل مجلس وحدت مسلمین در این وبینار ضمن تبریک ایام هفته وحدت و قدردانی از تلاش های مجمع تقریب در مسیر وحدت، گفت: پیروزی انقلاب اسلامی ایران تمامی توطئه‌هایی را که برای ایجاد تفرقه در صفوف امت اسلامی تدارک دیده شده بود، با ناکامی مواجه ساخت.
وی ادامه داد:دشمنان همواره در طول تاریخ از تفرقه‌افکنی میان مذاهب مختلف اسلامی به عنوان یک روش اصلی و اساسی برای پیشبرد اهداف خود بهره برده اند و طبیعی است امتی که از توطئه‌ها علیه خود غفلت کند، در واقع راه را برای دشمن جهت سیطره بر سرنوشتش باز کرده است.

حجت الاسلام و المسلمین شیرازی تصریح کرد: امام خمینی (ره) در آن زمان کاملا از توطئه‌هایی که علیه امت اسلامی طراحی شده بود، مطلع بودند. ایشان ابعاد خطرناک مسئله را درک کرده بودند و درست به همین دلیل است که در بسیاری از سخنانشان به مسئله وحدت اسلامی اشاره کرده اند. امام خمینی (ره) از هر فرصتی برای گوشزد کردن مخاطر و پیامدهای وخیم شکاف و چنددستگی در صفوف امت اسلامی، استفاده کردند. جانشین صالح ایشان رهبر معظم انقلاب نیز همان مسیر را ادامه دادند؛ بدین‌ترتیب، پس از انقلاب اسلامی پیروزی‌های زیادی محقق شد و توطئه‌های دشمنان ناکام ماند.

وی ادامه داد: مسئله وحدت اسلامی، یکی از مهمترین و بزرگترین مسائلی است که حتی در دوران اولیه اسلام نیز مطرح بوده است. پیامبر اکرم (ص) همواره مسلمانان را به وحدت اسلامی دعوت می‌کردند. ایشان هیچگاه میان رنگ‌ها، جنسیت‌ها، زبان‌ها و قوم‌ها و نژادها تفاوت و تمایز قائل نشدند. رسول خدا (ص) راهکارهای رسیدن به وحدت اسلامی را به ما آموختند که در ادامه به این راهکارها اشاره می کنیم:
1ـ حکمت و موعظه حسنه
راهکار اول حکمت و موعظه حسنه است؛ خداوند متعال در قرآن کریم می‌فرماید:«ادعُ إِلىٰ سَبيلِ رَبِّكَ بِالحِكمَةِ وَالمَوعِظَةِ الحَسَنَةِ وَجادِلهُم بِالَّتي هِيَ أَحسَنُ» (با حکمت و اندرز نیکو به راه پروردگارت دعوت نما و با آنها به روشی که نیکوتر است، استدلال و مناظره کن).
2ـ تکیه بر صلح و تلاش‌های نیکو
دومین راهکار در مسیر تحقق وحدت اسلامی، تکیه بر صلح و تلاش‌های نیکو است. این راهکاری است که افراد عاقل، حکیم و مخلص به کار می‌گیرند تا میان مسلمانان صلح و همبستگی و انسجام ایجاد کنند.
3ـ گذشت و بخشش
از دیگر راهکارها، گذشت و بخشش است. با این راهکار می‌توان زمینه را برای تحقق وحدت اسلامی فراهم کرد. تکیه بر گذشت و بخشش موجب می‌شود تا مسلمانان، منازعه و مسائل اختلافی را کنار بگذارند و به تقویت هرچه بیشتر وحدت در صفوف خود بپردازند.
4ـ مقابله با تجاوزگری
راهکار چهارم ایستادن در برابر تجاوزگری و مقابله با آن است. طغیان و تجاوزگری یکی از مهمترین علل و عوامل ایجاد اختلاف و تفرقه در صفوف امت اسلامی است؛ به ویژه اینکه این طغیان در جامعه بسط پیدا کند. این طغیان و تجاوز ممکن است از سوی حاکم ظالم، یک ارتش قدرتمند و یا طرف‌های دیگر انجام بشود.در این شرایط، امت اسلامی دچار شکاف و جدایی می‌شود.
5ـ تکیه بر علم و استدلالات متقن و نه احتمالی
پنجمین راهکار تکیه بر علم و استدلالات متقن است. یکی از علل و عوامل ظهور و بروز منازعه و تفرقه میان مسلمانان به اجتهادات اشتباه و تکیه بر استدلالات احتمالی و غیر متقن، بازمی‌گردد. قرآن کریم با دعوت از مسلمانان برای تکیه بر علم و آگاهی و بصیرت، یکی از منافذ ایجاد تفرقه در صفوف امت اسلامی را مسدود ساخته است.
6ـ تعامل بر اساس ظاهر اسلام
یکی دیگر از راهکارها، تعامل بر اساس ظاهر اسلام است. اسلام، تجسس در امور مسلمانان را نهی کرده است. تجسس به معنای تلاش برای یافتن عیوب مؤمنان و اسرارشان است. بنابراین، ما باید بر اساس ظاهرِآنچه که در مؤمنان وجود دارد، با آنها تعامل کنیم و به دنبال یافتن عیوب آنها نباشیم. تا زمانی که این عیوب و نواقص به انجام اقدامات تخریبی در جوامع اسلامی منجر نشده‌اند، نباید درباره آنها مکاشفه کرد.
7ـ ايثار
پیامبر اکرم (ص) مصداق ایثار و فداکاری بودند. پیامبر (ص) حتی به ملاقات آن فرد یهودی که ایشان را آزرده کرده و دشنام داده بود، رفتند. از همین روی، ملاقات‌های دوره‌ای علمای مذاهب مختلف اسلامی با یکدیگر، برگزاری کنفرانس‌های بزرگ و مشارکت علمای شیعی و سنی در این کنفرا
نس‌ها، نقش مهمی در تقویت وحدت اسلامی دارند. این اقدامات موجب می‌شود تا اگر شک و شبهه‌ای میان برخی مذاهب اسلامی نسبت به یکدیگر وجود داشته باشد، از بین برود؛ کما اینکه تا به امروز نیز این اتفاق رخ داده است.
8ـ همزیستی مسالمت‌آمیز
همزیستی مسالمت‌آمیز در جوامع اسلامی نیز یکی از مهمترین راهکارهای تحقق وحدت و برادری اسلامی است. قرآن کریم نیز از همزیستی مسالمت‌آمیز میان تمامی مردم فارغ از نوع ادیان، مذاهب، قومیت‌ها، زبان‌ها، رنگ‌ها، کشورها و گرایش‌های سیاسی و عقیدتی آنها، سخن گفته است.

معاون بین الملل مجلس وحدت مسلمین خاطرنشان کرد: دین اسلام همواره مسلمانان را به وحدت اسلامی، دعوت کرده است. پیامبر اکرم (ص) همواره در طول زندگانی خود مسلمانان را به تقویت وحدت بر اساس «کلمه توحید» و «توحید کلمه» دعوت کرده اند. این خواست، اراده و مشیّت الهی بود که پیامبر اکرم (ص) آخرین پیامبر باشند و نبوت ایشان پایان نبوت‌ها. دین اسلام نیز به عنوان آخرین دین آسمانی قرار گرفت؛ دینی که به تحقق «وحدت امت اسلامی» و «عدل الهی» دعوت می‌کند؛ عدلی که پس از فراگیر شدن ظلم و جور، کره زمین را در برخواهد گرفت.

فلسطین، یک مسئله اصلی و محوری در جهان اسلام است

همچنین شیخ محمود محمد الزعبی، اندیشمند لبنانی در وبینار نهم سی‌وششمین کنفرانس وحدت اسلامی، تصریح کرد: وحدت به معنای تمرکز بر روی مشترکاتی است که قطعا دامنه آنها وسیع‌تر و گسترده‌تر از مسائل اختلافی میان مسلمانان است.

وی با بیان این که همگی ما مسلمانان در ایمان به خداوند متعال، پیروی از پیامبر اکرم (ص)، پایبندی به مسیر اهل بیت نبوت (ص) و نیز مرجعیت قرار دادن قرآن کریم با یکدیگر متحد هستیم، گفت: حتی در روایت‌ها و احادیث دینی، اشتراکات زیادی میان مذاهب مختلف وجود دارد.

این عالم لبنانی به مسئله فلسطین به عنوان یک مسئله دینی، سیاسی و اصلی اشاره کرد و افزود: فلسطین، یک مسئله اصلی و محوری در جهان اسلام به شمار می‌رود و مسئله‌ای است که همه ما در امت اسلامی را به یکدیگر پیوند می‌دهد.

وی با تاکید بر این که اگر مسئله فلسطین نبود، پروژه وحدت اسلامی تا این حد پیشرفت نمی‌کرد، گفت: در حال حاضر، شاهد آن هستیم که هجمه گسترده‌ای علیه اتحاد مسلمانان وجود دارد و بسیاری از شبکه‌های ماهواره‌ای در این زمینه فعالیت می‌کنند.

الزعبی با اشاره به ضرورت فعال کردن گفتمان وحدت اسلامی نزد آحاد مردم خاطرنشان کرد: در بسیاری از موارد، گفتمان وحدت اسلامی، نزد نخبگان سیاسی دیده می‌شود در صورتی که ما باید این گفتمان را به سمت مردم و مراکز مردمی سوق دهیم.

وی همچنین بر ضرورت تاسیس کمیته‌ای به منظور همکاری و هماهنگی میان مجامعِ فعال در زمینه وحدت اسلامی تاکیدکرد و اظهار داشت: این کمیته باید وظیفه و مسئولیت هماهنگی با علما و اندیشمندانِ وحدت‌آفرینِ مستقل را برعهده داشته باشد.

تاسیس پایگاه‌های اینترنتی با موضوع وحدت، انتشار کتاب در خصوص پروژه اتحاد اسلامی، برگزاری مسابقات پژوهشی و علمی، تأسیس شبکه‌های تلویزیونیِ ترویج‌کننده وحدت، ایجاد مراکز پژوهشی مشترک به منظور بحث و تبادل نظر پیرامون مسائل اختلافی به صورت عمیق و البته صادقانه از دیگر راهکارهای تبلیغ و ترویج وحدت است که این عالم لبنانی به آن اشاره کرد.

وی با اشاره به فتوای رهبر معظم انقلاب اسلامی در خصوص حرام بودن اهانت به شخصیت‌های برجسته اهل سنت، گفت: حتی اگر موارد اختلافی حل نشود و پیروان هر مذهب بخواهند بر موضع خود استوار بمانند، باید این اختلاف‌ها را مدیریت کرد.

این اندیشمند مسلمان در ادامه افزود: از سوی دیگر، ما می‌توانیم با پارلمان‌های مختلف در جهان اسلام و یا برخی از اعضای آنها ارتباط برقرار کرده و آنها را به حمایت از وحدت اسلامی فرابخوانیم.

وی ادامه داد: این پارلمان‌ها و اعضای آنها می‌توانند از برخی ابعاد وحدت اسلامی مانند ابعاد فرهنگی آن، حمایت کنند.

الزعبی همچنین بر لزوم دست کشیدن از همکاری با انجمن‌ها، نهادها و سازمان‌هایی که شعار وحدت اسلامی را سَر می‌دهند اما در باطن، کاملا فرقه‌گرا و طایفه‌گرا هستند، تأکید کرد.

وی خاطرنشان کرد: برخی نهادها و سازمان‌ها علی رغم سر دادن شعارهای وحدت‌آفرین، به رژیم‌های فرقه‌گرا خدمت می‌کنند. همکاری با این دست از سازمان‌ها هم اتلاف وقت است و هم ایده پاک وحدت اسلامی را آلوده می‌سازد.

اختلاف‌نظر جزئی، جدایی‌ناپذیر از طبیعت انسانی است


شیخ مرتضی عبدالعزیز فرج از کویت در وبینار نهم سی و ششمین کنفرانس بین المللی وحدت اسلامی ضمن تبریک ولادت پیامبر اکرم(ص) اظهار داشت: باید در وهله اول میان «اختلاف نظر مردم با یکدیگر» و «منازعه و خصومتِ آنها با یکدیگر» تمایز قائل شد. وجود اختلاف نظر میان مسلمانان یک مسئله کاملا طبیعی و غیرقابل اجتناب است؛ کما اینکه خداوند متعال هیچگاه دستور نداده که تمامی مردم با یکدیگر هم‌رأی و هم‌نظر باشند.

وی افزود: باید دانست که منازعه و خصومت‌ورزی قابل اجتناب است. حداقل در سطح فردی و شخصی می‌توان این کار را انجام داد. بشریت باید از این منازعه و خصومت‌ورزی اجتناب کند.

شیخ عبدالعزیز با بیان اینکه عوامل شکل‎‌گیری اختلاف‌نظر با عواملِ شکل‌گیری منازعه و خصومت، متفاوت هستند، تصریح کرد: اگر اختلاف نظرها با سوء نیت هیچ یک از طرفین همراه نباشد، یا با قانع شدن یکی از طرفین حل و فصل می‌شوند و یا اینکه هریک از طرفین بدون ورود به منازعه و خصومت، مسیر خود را در پیش می‌گیرند و می‌روند.

وی ادامه داد: منازعه و خصومت، به صورت مستقیم از هوای نفس و امراض قلبی نظیر خودخواهی، غرور، خودبزرگ‌بینی، حسادت و ... نشأت می‌گیرد.

شیخ عبدالعزیز خاطر نشان کرد: زمانی که با یک منازعه و درگیری مواجه می‌شویم، سریعا باید بدانیم که دو طرف و یا حداقل یکی از طرف‌های منازعه از سوء نیت رنج می‌برد یا نه. اگر یکی از طرفین دارای هوای نفس نباشد قطعا اختلاف‌نظر میان آنها به درگیری و منازعه ختم نمی‌شود.

وی ادامه داد: باید دانست که نمی‌توان اختلاف‌نظر میان بشریت را متوقف ساخت. حتی دیدگاه‌ها و نقطه‌نظرات أنبیاء و أولیاء و صالحان نیز ممکن است با یکدیگر متفاوت باشد.

شیخ عبدالعزیز اذعان کرد: ما مسلمانان نمی‌توانیم به دنبال از بین بردن این اختلاف‌نظرها باشیم، چراکه وجود اختلاف‌نظر کاملا طبیعی است. اختلاف‌نظر جزئی جدایی‌ناپذیر از طبیعت انسانی است و باید به دنبال از بین بردن منازعه و خصومت‌ورزی باشیم البته این مهم نیز جز از طریق راهکارهای اخلاقی محقق نخواهد شد.

وی در پایان گفت: ما باید بدانیم که چگونه می‌توانیم منازعه و خصومت را مداوا و معالجه کنیم.همچنین باید به خوبی بدانیم زمانی که اختلافی ایجاد می‌شود، این اختلاف در حد اختلاف‌نظر است یا خیر و تشخیص این دو پدیده از یکدیگر بسیار مهم است.

وحدت، مفهوم کانونی دین اسلام است


مولوی غلام نبی توکلی، امام جمعه اهل سنت تایباد در سخنانی در وبینار نهم سی و ششمین کنفرانس، اتحاد و همبستگی را از جمله مسائل مهم جهان اسلام دانست و بیان داشت: پیامبر بزرگ اسلام مقام بسیار بزرگی بوده اند که همه ما مسلمانان باید خود را با اعمال آن حضرت وفق دهیم و تابع دستورات ایشان باشیم. ایشان، پیامبر وحدت هستند. زمانی که آن حضرت به مدینه منوره تشریف آوردند، دو قبیله اوس و خزرج که در آن شهر زندگی می کردند، سالها با همدیگر جنگ داشتند ولی به برکت وجود نازنین و برکت نفس های گیرای آن حضرت همه باهم متحد شدند و درکنارهم قرار گرفتند .

وی با تاکید بر این که وحدت یکی از مسائل بسیار مهم انسان هاست، ادامه داد: ما باید با یکدیگر وحدت و همبستگی داشته باشیم. زندگی ما زمانی بزرگ و با ارزش می گردد که در کنار یکدیگر با خوبی و رفاه و آسایش زندگی کنیم اما اگر خدای نکرده تفرقه بین مسلمانان باشد، هیچگاه مسلمانان روی خوش زندگی را نمی بینند. از این رو مسلمانان باید از تاریخ گذشته و جاهلیت درس بگیرند. در زمان جاهلیت چون اعراب جاهلی همیشه با هم جنگ داشتند، خونریزی های بسیار وحشتناکی درمیانشان رقم می خورد اما با آمدن اسلام و پیامبر بزرگوار شاهد بودیم که همه خونریزی ها از بین رفت و مسلمانان درکنار یکدیگر قرار گرفتند.

او با اشاره به این که مومنان و مسلمانان همه برادر یکدیگر هستند، افزود: برادر هیچ زمانی نمی خواهد که برادرش ناراحت و در خسارت باشد. برادر همیشه خوبی برادر را می خواهد. وقتی که قرآن مجید می فرماید: «إِنَّ هَذِهِ أُمَّتُكُمْ أُمَّةً وَاحِدَةً» این معنا را می رساند که ما همه یک امت واحده هستیم و این امت واحده باید خوبی و آسایش همدیگر را بخواهند و هیچ گاه نسبت به یکدیگر بغض و کینهو عداوت نداشته باشند.

مولوی غلام نبی توکلی در ادامه اظهار داشت: اتحاد و همبستگی از جمله مسائل مهم جهان اسلام است. اگر ما اتحاد و همبستگی داشته باشیم می توانیم 2 میلیارد مسلمان دنیا را در کنار هم جمع کنیم.2 میلیارد مسلمان می توانند کارهای بزرگی انجام داده و اسلام را در اقصی نقاط دنیا گسترش دهند و دین مقدس اسلام را حاکم کنند، زیرا تعداد جمعیت مسلمانان کم نیست و اگر همه در کنار هم باشند و همگرایی و هم زیستی داشته باشند، می توانند در دنیا حرف اول را بزنند، ولی متاسفانه شاهد هستیم که مسلمانان نسبت به یکدیگر بغض و کینه و عداوت دارند و عده ای از مسلمانان با افراط گرایی، آلت دست دشمنان شده اند.

امام جمعه اهل سنت تایباد با تاکید بر اینکه همزیستی مسالمت آمیز مسلمانان به این معناست که همه گروه ها با وجود تفاوت ها در کنار یکدیگر زندگی کنند و از اختلافات فرعی میان خود عبور نمایند، بیان داشت: اگر ما فرمایش حضرت امام راحل، اسلام و قرآن کریم را پیش روی خود قرار دهیم، امور جهان اسلام و مناسبات میان مسلمانان رو به بهبودی خواهد گذاشت و همه متحد و یکپارچه خواهند شد. در این صورت همه مسلمانان یک قدرت بسیار بزرگ در دنیا تشکیل می دهند و هیچ دشمنی از آمریکا گرفته تا انگلیس و رژیم صهیونیستی نمی تواند به آنها زور بگوید. بنابراین در چنین زمانی نیاز است که ما به این آیه مبارکه عمل کنیم «وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ». از خدا بترسید تا این که مورد رحمت قرار گیرید. زمانی که ما از خدا بترسیم و اتحاد داشته باشیم، خداوند متعال نیز به ما رحم می فرماید و زمانی که خدابه ما رحم فرمود، آن زمان کار ما بسیار خوب پیش خواهد رفت. به این ترتیب هم سعادت دنیا و هم سعادت آخرت را خواهیم داشت. اگر ما عامل به همین آیه قرآن باشیم ، جهان اسلام گلستان شده و به یک قدرت بزرگ جهانی تبدیل می شود.