خبرگزاری شبستان-خراسان جنوبی: ربیع الاول بهاری است که عطر محمدی را در خود جای داده است و هر چه به هفدهمین روز این ماه دلنشین نزدیکتر می شویم عطر محمدی بیشتر به مشام می سد.
17 ربیع الاول سالروز تولد بزرگ مردی است که کامل ترین و برترین انسان در عالم آفرینش و عصاره خلقت و قاموس تمامی ارزش ها است؛ کسی که کمال خشوع، نهایت خضوع و اوج پرستش در وجودش تجلی یافته است.
*نگاهی به سیره رسول رحمت(ص)
هفدهم ربیع الاول بزرگ ترین روز تاریخ است؛ آن هنگام که تبسم خورشید در ذره ذره سرزمین حجاز جاری بود و ناگهان نوری به آسمان برخاست و شمیم دل انگیز سرود عشق را در مکه گستراند.
در این روز ایوان کسری شکافت، آتشکده فارس از خودنمایی باز ایستاد، دریاچه ساوه موج هایش را به دست فراموشی سپرد، خدایان سنگ و چوب عرب رنگ باختند و آمد، همان که جهانی آمدنش را به فرخندگی مژده داده بودند؛ آری محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) زلال ترین و شوق انگیزترین سروده هستی به دنیا آمد.
پیغمبر اسلام حضرت محمد بن عبدالله (صلی الله علیه و آله) بنا برمشهور و بر اساس بیشتر احادیث شیعه در روز هفده ربیع الاول «عام الفیل» یعنی سالی که قوم فیل برای تخریب خانه کعبه و اشغال مکه به حجاز آمدند، مطابق 580 میلادی در شهر مقدس مکه معظمه متولد گردید.
پدرش عبدالله کوچکترین پسران عبدالمطلب بود، پیغمبر بنابر مشهور دو ماه بعد از رحلت پدر متولد شد، به همین جهت او تحت سرپرستی جدش عبدالمطلب قرار گرفت، و عبدالمطلب طبق رسوم بزرگان قریش او را به زنی صحرانشین به نام «حلیمه» که از نجابت و لیاقت خاصی برخوردار بود سپرد، تا به وی شیر داده و در آغوش صحرا و فضای باز و محیط آزاد پرورش دهد، و از بیماری و احیانا وبای شهر مکه در امان باشد.
اگر سرتاسر تاریخ زندگی پیامبر اکرم (ص) را مطالعه کنیم، صداقت و قاطعیت را خواهیم یافت و همین اخلاق کریمه پیامبر (ص) به ضمیمه جذّابیت قرآن کریم باعث پیشرفت سریع اسلام شد.
به قدری پیامبر اکرم (ص) در مهر و محبت معروف شده بود که دشمنانش نیز در وی طمع می کردند و اگر پیامبر رحمت(ص) از مهربانی، گذشت و عفو صحبت می کرد، خودش الگوی کامل چنین رفتاری بود.
یکی از عجایب و مشخصات برجسته روحی رسول اکرم (ص)، تواضع اوست و با این که تمام عوامل بزرگی و عظمت را به تدریج پیدا می کرد، ولی تواضع او از همه بیشتر بود؛ در مقام خواجگی، کار غلامی می کرد و حال آن که از نظر حسب و نسب، از همه برتر بود.
*فضیلت صلوات بر رسول الله(ص)
یکی از اذکار مهمی که انسان را به خدا نزدیک می کند و در مسیر حق ثابت قدم نگاه می دارد، صلوات بر پیامبر صلی الله علیه و آله اوست.
درود و صلوات بر پیامبر صلی الله علیه و آله موجب علو درجات و ثواب برای فرستندگان آن خواهد بود و دیگر این که فرستادن صلوات سبب می شود نام و یاد پیامبر صلی الله علیه و آله برای همیشه زنده و جاوید بماند و به همین دلیل آفریدگار عالم هستی و تمام فرشتگانی که تدبیر این جهان به فرمان حضرت حق بر عهده آن ها گذارده شده است، بر او درود می فرستند.
صلوات بر پیامبر صلی الله علیه و آله محدودیت زمانی و مکانی ندارد اما در احادیث و روایات تاکید شده است که مناسب ترین زمان برای درود و صلوات بر پیامبر صلی الله علیه و آله روز جمعه و شب جمعه است؛ پیامبر صلی الله علیه و آله فرمودند:«اذا کان یوم الجمعة و لیلة الجمعة فاکثروا الصلاة علی؛ چون روز جمعه و شب جمعه شود، بسیار بر من صلوات و درود بفرستید».
فواید صلوات بقدری زیاد است که به قلم و زبان ناید هم فواید دنیوی دارد و هم فواید اخروی؛ یعنی صلوات فرستنده هم در دنیا ثواب می برد و حوائج دنیائی او بواسطه صلوات برآورده می شود و هم در آخرت موجب خلاصی از عذاب و نجات از هول قیامت می شود.
در اصول کافی است که، رسول خدا(ص) فرموده اند در مقابل صد صلوات حق تعالی صد حاجت را برآورده می نماید و با صدای بلند صلوات فرستادن نفاق را برطرف می سازد.
امام صادق(ع) می فرمایند:«هر کس ده مرتبه صلوات بفرستد حق تعالی صد مرتبه بر او صلوات می فرستد» و فرموده اند:«هر کس ده مرتبه صلوات بفرستد خدا و ملائکه هزار بار بر او صلوات می فرستد و هر که حق بر او هزار صلوات بفرستد هرگز او را به آتش،عذاب نخواهد کرد و در مقابل هر صلوات ده حسنه به او عطا می فرمایند و هر کس ده مرتبه صلوات بفرستد حق تعالی ده صلوات بر او می فرستد و ده گناه او را می آمرزد و ده درجه او را بلند می گرداند و از اهل بهشت خواهد شد»
حضرت علی بن موسی الرّضا(ع) می فرماید:«هر کس قادر بر کفاره گناهان نباشد صلوات بسیار بفرستد که صلوات بر محمّد و آل محمّد(ص) گناهان را می ریزاند».
*پیامبر مهربانی(ص) در گفتار بزرگان
امام خمینی(ره) در خصوص پیامبر رحمت(ص) فرمودند:« وضع زندگى پیغمبر اکرم(ص) بسیار ساده بود. از مقام و منصب خود به نفع زندگى مادى استفاده نکردند تا چیزى از خود به جاى گذارند و آنچه را که باقى گذاشتند علم است که اشرف امور مىباشد. خصوصاً علمى که از ناحیۀ حق تعالى باشد.»
رهبر معظم انقلاب درباره شخصیت والای پیامبر اعظم(ص) و لزوم اقتدای مسلمانان به ایشان می فرمایند: «پیامبر اعظم(ص) جدای از خصوصیات معنوی و نورانیت و اتصال به غیب و مراتب و درجاتی که حتی امثال بنده هم از فهمیدن آن ها قاصر هستیم، از لحاظ شخصیت انسانی و بشری، یک انسان فوق العاده، طراز اول و بی نظیر است.»
گوته یکی از دانشمندان بزرگ درباره پیامبر گرامی اسلام(ص) می گوید: «حضرت محمّد، بی گمان، مردی بسیار بزرگ بود. وی جهان گشایی توانا، قانونگذاری خردمند و سلطانی دادگر و پیامبری پرهیزگار بود. او بزرگ ترین نقشی را که ممکن بود در برابر چشمان مردم عادی ایفا کند در روی زمین ایفا کرد.»
تولستوی می گوید که «شخص پیامبر اسلام، سزاوار همه گونه احترام و اکرام است. شریعت پیامبر اسلام، به علّت توافق آن با عقل و حکومت در آینده عالمگیر خواهد شد.»
به مناسبت سالروز میلاد حضرت ختمی مرتبت محمدمصطفی(ص) با حجت الاسلام «محمد شاکری»، کارشناس مذهبی و امام جمعه فردوس به گفت و گو پرداختیم که در ادامه مشروح این گفتگو را می‌خوانید:
۱- مهم ترین ویژگی های رسول خدا از دیدگاه قرآن کریم چیست؟ در قرآن کریم، خداوند متعال معمولا هرکدام از پیامبرانش را به یکی از اوصافی که خود را به ان متصف کرده معرفی می‌نماید غیر از پیامبر گرامی اسلام(ص) که دو وصفی که در خود خداوند هست را در پیامبر اکرم (ص) نیز به کار برده است.
آن جا که در آیه ۱۲۸ سوره توبه می فرماید: «لَقَدْ جَاءَكُمْ رَسُولٌ مِّنْ أَنفُسِكُمْ عَزِيزٌ عَلَيْهِ مَا عَنِتُّمْ حَرِيصٌ عَلَيْكُم بِالْمُؤْمِنِينَ رَءُوفٌ رَّحِيمٌ. یقیناً ﭘﻴﺎﻣﺒﺮی ﺍﺯ ﺟﻨﺲ ﺧﻮﺩﺗﺎﻥ ﺑﻪ ﺳﻮﻳﺘﺎﻥ ﺁﻣﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺭﻧﺞ ﻭ ﻣﺸﻘﺖ ﺍﻓﺘﺎﺩﻧﺘﺎﻥ ﺑﺮ ﺍﻭ ﺩﺷﻮﺍﺭ ﺍﺳﺖ، ﺍﺷﺘﻴﺎﻕ ﺷﺪﻳﺪی ﺑﻪ [ ﻫﺪﺍﻳﺖِ ] ﺷﻤﺎ ﺩﺍﺭﺩ، ﻭ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺆﻣﻨﺎﻥ ﺭئوف ﻭ ﻣﻬﺮﺑﺎﻥ ﺍﺳﺖ.»
این دو صفت رئوف و مهربان را که در آیات دیگر همین دو صفت را به خود نسبت داده به پیامبرش نیز نسبت داده است بنابراین می توان گفت که مهمترین صفت و خلق پیامبر(ص) در قرآن کریم همین رافت و مهربانی است.
۲- مهم ترین ویژگی های اخلاقی پیامبر اکرم چه بود؟ در آیه شریفه ۱۵۹ سوره آل عمران آمده است که «فَبِمَا رَحْمَةٍ مِّنَ اللَّهِ لِنتَ لَهُمْ وَلَوْ كُنتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لَانفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَاسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَشَاوِرْهُمْ فِي الْأَمْرِ فَإِذَا عَزَمْتَ فَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَوَكِّلِينَ؛ [ ﺍی ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ! ] ﭘﺲ ﺑﻪ ﻣﻬﺮ ﻭ رحمتی ﺍﺯ ﺳﻮی ﺧﺪﺍ ﺑﺎ ﺁﻧﺎﻥ ﻧﺮم ﺧﻮی ﺷﺪی ﻭ ﺍﮔﺮ ﺩﺭﺷﺖ ﺧﻮی ﻭ ﺳﺨﺖ ﺩﻝ ﺑﻮﺩی ﺍﺯ ﭘﻴﺮﺍﻣﻮﻧﺖ ﭘﺮﺍﻛﻨﺪﻩ ﻣﻰ ﺷﺪﻧﺪ؛ ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺍﺯ ﺁﻧﺎﻥ ﮔﺬﺷﺖ ﻛﻦ ﻭ ﺑﺮﺍی ﺁﻧﺎﻥ ﺁﻣﺮﺯﺵ ﺑﺨﻮﺍﻩ ﻭ ﺩﺭ ﻛﺎﺭﻫﺎ ﺑﺎ ﺁﻧﺎﻥ ﻣﺸﻮﺭﺕ ﻛﻦ ﻭ ﭼﻮﻥ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓﺘی ﺑﺮ ﺧﺪﺍ ﺗﻮﻛﻞ ﻛﻦ؛ ﺯﻳﺮﺍ ﺧﺪﺍ ﺗﻮﻛﻞ ﻛﻨﻨﺪﮔﺎﻥ ﺭﺍ ﺩﻭﺳﺖ ﺩﺍﺭﺩ.»
با توجه به این آیه می‌توانیم بگوییم که مهمترین ویژگی های اخلاقی پیامبر اکرم (ص) خوش برخوردی ایشان با همه مردم بود، به گونه ای که مهمترین عامل جذابیت ایشان در مدیریت همین خوش برخوردی و نرم خوئی ایشان بود که مردم آن روز با همه سلائقی که داشتند جذب پیامبر اکرم (ص)می شدند.
۳- رفتار اخلاقی پیامبر اکرم با غیرمسلمانان چگونه بود؟ رفتار پیامبر گرامی اسلام(ص) با غیر مسلمانان متفاوت بود زیرا رفتار غیر مسلمانان نیز متفاوت بود. برخی اگرچه به پیامبر (ص) ایمان نیاورده بودند لکن به ایشان و مسلمین هم آزاری نمی رساندند و رفتار پیامبر(ص) با این افراد بسیار نرم بود به گونه ای که گاهی حتی وارد خانه پیامبر اکرم(ص) نیز شده و مهمان ایشان می شدند.
ولی در قبال عده ای بودند که به پیامبر گرامی اسلام(ص) آزار می رساندند که باز می‌توانیم همین افراد را هم به دو دسته تقسیم کنیم که برخی رفتار بدشان جاهلانه بود نه عامدانه مثلا گاهی از روی جهل و نادانی به پیامبر (ص) ناسزا می گفتند که باز پیامبر گرامی اسلام(ص) با آنها به نرمی برخورد می کردند که در مواردی جذب اخلاق پیامبر(ص) شده و ایمان می آوردند.
ولی عده ای عامدانه در مقابل پیامبر گرامی اسلام(ص) می ایستادند که رفتار پیامبر اکرم (ص) نیز با آنها قاطعانه و به تعبیر قرآن «اشداء علی الکفار» بود.
۴- پیامبر گرامی اسلام در خصوص رفتار با زنان چه توصیه هایی داشتند؟ رفتارشان چگونه بود؟ زن در منظر پیامبر (ص) و اسلام هیچ تفاوتی با مرد ندارد غیر از تفاوت جسمی که دستوراتی که متوجه آنها می‌شود و نیز با توجه به وضعیت آنها است.
لذا قران کریم آنها را در کنار مردها ذکر می کند مثلا در آیه ۳۵ سوره احزاب می فرماید: «إِنَّ الْمُسْلِمِينَ وَالْمُسْلِمَاتِ وَالْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ وَالْقَانِتِينَ وَالْقَانِتَاتِ وَالصَّادِقِينَ وَالصَّادِقَاتِ وَالصَّابِرِينَ وَالصَّابِرَاتِ وَالْخَاشِعِينَ وَالْخَاشِعَاتِ وَالْمُتَصَدِّقِينَ وَالْمُتَصَدِّقَاتِ وَالصَّائِمِينَ وَالصَّائِمَاتِ وَالْحَافِظِينَ فُرُوجَهُمْ وَالْحَافِظَاتِ وَالذَّاكِرِينَ اللَّهَ كَثِيرًا وَالذَّاكِرَاتِ أَعَدَّ اللَّهُ لَهُم مَّغْفِرَةً وَأَجْرًا عَظِيمًا؛ ﻣﺴﻠﻤﺎً ﺧﺪﺍ برای ﻣﺮﺩﺍﻥ ﻭ ﺯﻧﺎﻥ ﻣﺴﻠﻤﺎﻥ ﻭ ﻣﺮﺩﺍﻥ ﻭ ﺯﻧﺎﻥ ﺑﺎ ﺍﻳﻤﺎﻥ ، ﻭ ﻣﺮﺩﺍﻥ ﻭ ﺯﻧﺎﻥ ﻋﺒﺎﺩﺕ ﭘﻴﺸﻪ، ﻭ ﻣﺮﺩﺍﻥ ﻭ ﺯﻧﺎﻥ ﺭﺍﺳﺘﮕﻮ ﻭ ﻣﺮﺩﺍﻥ ﻭ ﺯﻧﺎﻥ ﺷﻜﻴﺒﺎ ، ﻭ ﻣﺮﺩﺍﻥ ﻭ ﺯﻧﺎﻥ ﻓﺮﻭﺗﻦ ، ﻭ ﻣﺮﺩﺍﻥ ﻭ ﺯﻧﺎﻥ ﺻﺪﻗﻪ ﺩﻫﻨﺪﻩ ، ﻭ ﻣﺮﺩﺍﻥ ﻭ ﺯﻧﺎﻥ ﺭﻭﺯﻩ ﺩﺍﺭ ، ﻭ ﻣﺮﺩﺍﻥ ﻭ ﺯﻧﺎﻥ ﺣﻔﻆ ﻛﻨﻨﺪﻩ ﺧﻮﺩ ﺍﺯ پلیدی های جنسی ﻭ ﻣﺮﺩﺍﻥ ﻭ زنانی ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻳﺎﺩ ﺧﺪﺍ ﻣﻰ ﻛﻨﻨﺪ، ﺁﻣﺮﺯﺵ ﻭ پاداشی ﺑﺰﺭﮒ ﺁﻣﺎﺩﻩ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ.»
ملاحظه می فرمائید که زنان دقیقا در کنار مردان ذکر شده اند لکن همان‌گونه که گفتم به مقتضای وضعیت جسمی آنها ملاحظاتی نیز متوجه آنها می‌شود مثلا پیامبر اکرم (ص) از آنها به ریحانه و گل یاد می کند و می فرماید همان گونه که به گل توجه می کنید تا پژمرده نشود با خانم ها هم همان گونه رفتار کنید و در جایی می فرمایند زنانتان را دوست داشته باشید که من از همه شما نسبت به آنها مهربان‌تر هستم.
۵- در مورد اخلاق سیاسی و حکومتی پیامبر اکرم توضیحاتی بفرمایید که چه نکاتی توجه داشتند؟ در خصوص اخلاق سیاسی و مدیریتی ایشان هم مقدمتا بگویم که در نگاه پیامبر(ص) و ائمه هدی (ع) حکومت وسیله ای برای اجرای دستورات الهی است و تا حکومت اسلامی نشود مردم و بندگان خدا به تکامل نخواهند رسید.
بنابراین به حکومت به چشم مقام و منصب نگاه نمی کردند لذا در روایتی امام علی (ع) در مقام بی ارزشی حکومت می فرماید برای من از فلان شیئ بی ارزش هم پست تر است.
از طرفی غالب بدرفتاری های حکومتی به خاطر دلبستگی و وابستگی به منصب و مقام است که می ترسند از دستشان برود لذا برای حفظ آن گاهی متوسل به جنگ و خونریزی و اسارت و کشتار و طام و ستم می شوند.
ولی چون حکومت در نظر این بزرگواران وسیله اجرای عدالت و قوانین اسلامی و خدمت به بندگان خدا است، ظلم و ستم و دلبستگی و وابستگی و به چنگ آوردن آن به هر قیمتی که باشد معنا و جایگاهی ندارد بنابراین سعیشان، جذب حداکثری و دفع حداقلی بود و تا جایی که مجبور نمی‌شدند جنگ نمی کردند و هرگز آغازگر جنگی نبودند.
پیامبر گرامی اسلام(ص) و اهل بیت (ع) به مردم به چشم بندگان خدا نگاه می کردند که باید به آن ها خدمت کنند و برای خود و خانواده خود، سهم خاصی را قائل نبودند و مانند متوسطین مردم و پایین تر از آن ها و در بین آن ها زندگی می کردند و حق مظلوم را از ظالم می گرفتند.
۶- نقش اخلاق پیامبر در ترویج حقوق شهروندی چیست؟ با توجه به کلام معروف و مشهور: «الناس علی دین ملوکهم؛ هرجور حاکمان رفتار نمایند مردم هم همان گونه می‌شوند»طبیعی است که وقتی مردم اخلاق خوش پیامبر اکرم (ص) را می دیدند و ایشان را به عنوان یک انسان کامل می شناختند سعی می کردند در رفتار و اخلاق از ایشان متابعت کنند.
در رعایت حقوق شهروندی مسئولان از همه سزاوارتر به رعایت و عمل کردن هستند مثلا وقتی مردم ایثار و از خودگذشتگی پیامبر (ص) را می‌دیدند از خود شرمنده می شدند. وقتی کظم غیظ و حلم و بردباری و صبر و تحمل ایشان را می دیدند سعی می کردند آن ها نیز این‌گونه باشند و امیدواریم خداوند همه ما را در زمره امت ایشان قرار دهد.
نظر شما