حجت الاسلام والمسلمین امیر علی حسنلو استاد حوزه ومدیر گروه تاریخ وسیره مرکز مطالعات وپاسخگویی به شبهات حوزه های علمیه در گفت و گو با خبرنگار قرآن و معارف خبرگزاری شبستان؛ گفت: فعالیت همه اهل بیت(ع) برای ایجاد اتفاق و همدلی امت اسلام است چون عمل به قرآن اولین اصل در راه تبیین دین است سفارشات قرآن به همدلی و پیشگیری از تفرقه روشن است ومهمترین سند دین که ائمه از آن دفاع نموده اند وآنرا صیانت کرده اند قرآن کریم است.
وی افزود: این آیه کریمه تصریح بر وحدت ودوری از تفرقه امت دارد« وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِيعاً وَ لا تَفَرَّقُوا وَ اذْكُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ كُنْتُمْ أَعْداءً فَأَلَّفَ بَيْنَ قُلُوبِكُمْ فَأَصْبَحْتُمْ بِنِعْمَتِهِ إِخْواناً وَ كُنْتُمْ عَلى شَفا حُفْرَةٍ مِنَ النَّارِ فَأَنْقَذَكُمْ مِنْها كَذلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمْ آياتِهِ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ (آل عمران103) وآیات دیگر که درباره وحدت امت است در قرآن زیاد است از یک بعد تمام آیات قرآن جنبه وحدت و اتفاق دارد آیات نماز آیات جهاد در سنگر واحد علیه دشمن چه فرهنگی وچه رزم و دفاع یا احکام دیگر که قرآن بیان می فرماید برای اصلاح اجتماع و حتی رفتار مردم و تکالیف به این منظور است که امت واحده و جامعه متحد تشکیل دهد پس مسیر هدایتی قرآن در تمام ابعاد به سوی وحدت امت است اهل بیت وائمه نیز همین راه را پیموده اند.
این استاد حوزه علمیه ادامه داد: رسول الله برای اولین گام وکاری که درتشکیل حکومت به آن اقدام نمود به محض ورود به مدینه ایجاد اخوت وبرادری بین یاران خود بود واین حرکت بعنوان اصل ویکی از اصول سیره حضرت است که بین مهاجر وانصار ایجاد اخوت نمود تا ریشه تفرقه از دین ودر جامعه خشکانده شود تمام رفتارهای رسول الله در راستای پرهیز از تفرقه است تا آخرین روز حیات پیام غدیر را که در حضرت حجه الوداع اعلام کرد در همین راستا بود که مردم پیرامون خیمه اهل بیت (ع) وعلم آنان که برگرفته از قرآن است جمع شوند واز تفرقه پرهیز نمایند.
حجت الاسلام حسنلو گفت: امیر مومنان (ع) پس از رسول الله علی رغم رفتار نادرست برخی که در سقیفه جمع شدند ، آغاز کننده ی وحدت امت و به شدت در سیره خود از تفرقه که سبب نفوذ دشمنان ورخنه در اسلام بود و اسلام از سوی دشمنان مورد حمله بود به شدت دوری نمود که در خطبه وبیانات حضرت این موضع گیری به صراحت تبیین شده است آن حضرت در راستای وحدت گامی فراتر نهاد وبه خلفای دیگر کمک کرد تا مشکلات علمی و دینی را حل کنند و شبهات وارد بر دین که آنان قادر به پاسخ گویی نبودند جواب می دادند. آن زمان که اهل کتاب و ملتهای دیگر درباره اسلام تحقیق می کردند و سئوال داشتند و کسی قادر به پاسخ نبود امام علی برای حفظ دین و وحدت امت همه را جواب می دادند و وقتی مدینه از سوی مدعیان نبوت و شورشگران در معرض خطر بود حضرت علی(ع) از حاکمیت دین دفاع کردند و مردم را ترغیب به اطاعت و دفاع از دین می نماید کوچکترین حرکت خلاف وحدت از حضرت سر نزد ؛ همه ائمه از این مواضع با این نگاه از دین حمایت کرده اند واز جهت فرهنگی و علمی وعملی امت را به وحدت دعوت کرده اند؛ حفظ دین بدون همدلی امکان ندارد.
مدیر گروه تاریخ وسیره مرکز مطالعات وپاسخگویی به شبهات حوزه های علمیه خاطر نشان کرد: عصر امام صادق عليهالسلام، عصر شکوفايي فقه، کلام، مناظره و حديث بود و در روزگار آن حضرت، بدعتها، نوآوريها و گمراهيها نيز رواج پيدا کرده بود و اين فرصتي شد تا امام، علم و دانش خويش را آشکار نموده و ريشه گمراهي ها وتفرقه را بخشکاند. نقطه آغاز اختلاف فکر واندیشه است وقتی عباسیان ودیگر خاکمان نا مشروع تمام همت وتلاش خود را به جدائی امت وسیطره حکومت خود پرداختند ائمه سعی کردند با نور علم خود امت را به یک راه ومسیر دعوت نمایند وروشنگری کنند. بنابراین کار ائمه در راستای حفظ وحدت بسیار اصولی وبی مانند است که همان راه قرآن است تبیین محتوای درست دین کار اساسی برای همدل و همفکر کردن و ساختار واحد بخشیدن به جامعه است.
حجت الاسلام حسنلو ادامه داد: در زمان امامت حضرت صادق عليهالسلام، بني هاشم در يک آسایش نسبی به دوره های قبل به سر ميبردند که در دوران ديگر امامان، این زمینه ها وجود نداشت، لذا امام با همت وبا استفاده از ظرفیت زمان وشرایط با تمام توان مذهب اصیل اسلام را به نام مذهب جعفری بنیان نهاد ونهال برومند دین ومکتب اصیل را پرورش داد وبا استناد به سیره اجداد خود واحیای نام وسنن رسول خدا(ص) وامیر مومنان(ع) دین اصیل وناب تحریف نشده و علم واندیشه واقعی اسلام ناب را حیات دوباره بخشید. لذا مکتب جعفری را امام درمقابل مکتب های منحرف که عباسیان بر اساس امیال و هواهای نفسانی خود به آن دامن می زدند مطرح فرمود.
وی خاطر نشان کرد: یکی از مصادیق روشن وحدت امت که در برجستگی علمی حضرت صادق (ع) نمایان ومشهود است شاگردی مذاهب فقهی اهل سنت در محضر حضرت است که امروز نیز برای امت اسلام می تواند بهترین دست آویز ورهنمود وحدت باشد. در رأس اين پيشوايان «ابوحنيفه» قرار دارد، ابوحنيفه (متوفي 150 هـ) كه از معاصران امام صادق -عليه السلام- بوده است و افتخار به شاگردي امام صادق -عليه السلام- مي‌كرده و او را استاد بدون واسطة خويش مي‌دانست.
وی ادامه داد: در جامع المسانيد ابوحنيفه كه مشتمل بر 14 كتاب حديث است، رواياتي كه به ابوحنيفه منتهي مي‌شود جمع‌آوري شده است و در آن رواياتي وجود دارد كه مضمون آن‌ها دلالت بر استفادة علمي ابوحنيفه نزد امام محمد باقر -عليه السلام- و حضرت صادق -عليه السلام- دارد. ابوحنيفه امام صادق -عليه السلام- را اعلم و افقه از همه مي‌دانست، و از او نقل شده است كه: «ما رأيت افقه من جعفر بن محمد» «من از جعفر بن محمد (امام صادق -عليه السلام- )فقيه‌تر نديدم.» و نيز از ابوحنيفه نقل شده است كه مي‌گفت: «لولا السنتان لهلك نعمان» اگر دو سال نبود «نعمان» (نام ابوحنيفه، نعمان بن ثابت مي‌باشد) هلاك شده بود.
حجت الاسلام حسنلو گفت: امام مالك بن انس (م 179 هـ) مؤسس مذهب مالكي نيز از كساني مي‌باشد كه از محضر امام صادق -عليه السلام- استفاده كرده است. وي در كتاب الموطاء 40 روايت از اهل بيت ـ عليهم السلام ـ نقل مي‌كند، كه تعدادي از اين روايات مستقيماً از شخص امام صادق -عليه السلام- است و اين دلالت بر استفادة علمي مالك بن انس نزد امام صادق -عليه السلام- مي‌كند. علاوه بر اين‌كه اشعار باقيمانده از وي نيز دلالت بر دوستي با اهل‌بيت ـ عليهم السلام ـ دارد. او دربارة امام صادق -عليه السلام- چنين مي‌گويد: «هيچ چشمي نديده و هيچ گوشي نشنيده و به قلب هيچ انساني خطور نكرده است كه از حيث علم، عبادت و تقوي برتر از جعفر بن محمد باشد.
وی ادامه داد: علاوه بر ابوحنيفه و مالك بن انس عدة زيادي از بزرگان اهل سنّت نيز امام صادق -عليه السلام- را ستوده‌اند ابن حجر عسقلاني مي‌گويد: «فقهاء و محدثاني همچون، شعبه، سفيان ثوري، سفيان بن عيينه، مالك بن انس ابن جديح، ابوحنيفه، و حبيب بن خالد، قطان، ابوعاصم، و گروه انبوه ديگري از جعفر بن محمد حديث نقل كرده‌اند.» جاحظ مي‌گويد: «جعفر بن محمد، الذي ملأ الدنيا علمه و فقهه، و يقال ان ابا حنيفه من تلامذته و كذلك سفيان الثوري، و حسبك بهما في هذا الباب» كه صريحاً ابوحنيفه و سفيان ثوري را از شاگردان امام صادق -عليه السلام- مي‌داند و بيان مي‌كند كه اين دو نفر از مكتب آن حضرت استفاده مي‌كردند.
وی گفت: جمال الدين ابوالمحاسن بيان مي‌كند كه: «جعفر بن محمد كه به صابر و فاضل و طاهر ملقّب بود... و ابوحنيفه، ابن جريح، شعبه، سفيان ثوري و سفيان عنيه، مالك و غير از اينها از بزرگان حديث و علم از او حديث نقل مي‌كنند.» محمود بن وهيب بغدادي در كتاب جواهر الكلام مي‌گويد: «جعفر بن محمد... و روايت كرده‌اند از او علماء بزرگي مانند يحيي، مالك بن انس و ابوحنيفه و ديگران» عبدالله شبراوي و محمد الحضرمي نيز مي‌گويد: «...جعفر الصادق كه از او روايت كرده‌اند عدّه زيادي، از جمله، مالك بن انس، ابوحنيفه و يحيي بن سعيد و ابن جريح و الثوري» پس اين مطلب يقيني مي‌باشد كه ائمة مذاهب اربعة اهل سنّت بدون واسطه يا با واسطه از محضر مبارك امام صادق -عليه السلام- كسب علم كرده‌اند. امام ابوحنيفه (م 150 هـ) مؤسس مذهب حنفي از معاصران آن حضرت بوده و همواره به شاگردي امام صادق -عليه السلام- افتخار مي‌كرده است.
این استاد حوزه علمیه ادامه داد: امام مالك بن انس (م 179 هـ) مؤسس مذهب مالكي از شاگردان رسمي آن حضرت بوده است و در كتاب خود بدون واسطه از امام صادق -عليه السلام- نقل حديث مي‌كند. امام شافعي (م 204 هـ) شاگرد مالك بوده است و به وسيلة او و ديگران از امام صادق -عليه السلام- روايت نقل مي‌كند كه اين روايات در مسند شافعي موجود مي‌باشد. امام احمد بن حنبل (م 241 هـ) مؤسس مذهب حنبلي هم شاگرد امام شافعي است و به وسيلة او از امام صادق -عليه السلام- با واسطه استفاده كرده است. وحدت ومودت براساس نور علم امام صادق (ع) که فقهای بزرگ اسلام پیرامون آن جمع شده اند که امام صادق (ع) اینگونه متجلی نمود .
نظر شما