نصب و حقانیت حاکم از نظر مقام ثبوت از جانب خداست

به گزارش خبرنگار خبرگزاری شبستان در استان فارس، حجت الاسلام ابراهیم کلانتری، امروز پنج شنبه (28 مهر) در سلسله نشست های «ولات فقیه» که در حرم مطهر حضرت شاهچراغ (ع) برگزار شد، با اشاره به نقش مردم در حاکمیت در کلام امام علی علیه السلام،  گفت: بعضی افراد ضمن استناد به برخی بیانات امیرالمومنین علیه السلام در خصوص جایگاه مردم در تشکیل حکومت، همچون بخشی از خطبه سوم نهج البلاغه که به خطبه «شقشقیه» معروف است، این شبهه را به وجود می آورند و اینگونه نتیجه گیری می کنند که این فرمایشات، بیانگر این است که مبنای مشروعیت حکومت به بیعت و رای مردم است و بر مبنای انتصاب الهی نیست.

تولیت آستان مقدس احمدی و محمدی (ع) پیرامون شبهه این افراد در خصوص مشروعیت الهی حکومت افزود: پرسشی که مطرح می کنند این است که سخنان امام علی (ع) در نهج البلاغه که به بیعت مردم با آن حضرت احتجاج می فرمایند، آیا نشانگر آن نیست که انتخاب، حق مردم است و مشروعیت حاکم از ناحیه انتخاب مردم تامین می شود؟

وی اضافبنای در حاکمه کرد: امام علی (ع) می فرمایند: «سوگند به خدايى كه دانه را شكافت و جان را آفريد، اگر نبود حضور مردم و تمام بودن حجت بر من به جهت وجود یاور و پیمانی که خداوند از آگاهان گرفته که در برابر پرخوری ستمگران و گرسنگی ستمدیدگان ساکت ننشینند، بی تردید دهنه شتر حکومت را بر کوهانش می افکندم و پایان آن را همچون آغازش با پیاله تهی سیراب می کردم و آنگاه شما می دانستید که این دنیای شما نزد من از عطسه بزی هم بی ارزش تر است».

حجت الاسلام کلانتری تاکید کرد: سئوال بالا را به 2 صورت می توان پاسخ گفت، پاسخ اول به این گونه است که سخنان امام علی (ع) در خصوص بیعت مردم با ایشان و احتجاج وی به این بیعت، همگی ناظر به مقام اثبات است و نه مقام ثبوت که بدین معناست که عینیت یافتن حاکمیت امام (ع) و برپا شدن حکومتی که آن حضرت در راس آن قرار دارد با مراجعه و بیعت مردم تحقق یافته و مردمی که در تحقق آن نقش داشته اند ملزم به رعایت بیعت و تمکین از امام (ع) هستند.

وی ادامه داد: بنابراین، امام (ع) در این سخنان هرگز در صدد بیان این نکته نیستند که اصل مشروعیت ولایت آن حضرت با رای و بیعت مردم پدیده آمده زیرا مشروعیت الهی ولایت آن حضرت، اصلی است که وی خود در سخنان بسیاری بدان تصریح کرده است و امام (ع) پیش از همین سخن که در سئوال بالا مطرح شد به روشنی از جایگاه ویژه و حق خود در امر امامت مسلمین و غصب آن توسط دیگران پرده برداشته است.

این استاد حوزه و دانشگاه اضافه کرد: امام علی علیه السلام در جای دیگر به روشنی از ولایت الهی خود بر مردم که توسط رسول اکرم (ص) به ایشان ابلاغ شده است، اینگونه پرده برداشته اند: «رسول خدا (ص) با من عهدی را در میان نهاد و فرموده اند که ای فرزند ابی طالب، ولایت امت من در اختیار تو است، اگر امت، ولایت تو را در کمال آرامش اختیار کردند و با رضایت بر ولایت تو اتفاق کردند به اداره امور آنان قیام کن و اگر درباره تو اختلاف کردند آنان را با آنچه در آنند، رها کن».

حجت الاسلام کلانتری گفت: امام علی (ع) در معرض مسئولیت الهی هستند و به حکم الله از زیر بار آن کنار نمی کشد، اما این خود مردم هستند که با حضور خود تصمیم می گیرند که آیا نظام ولایی، شکل بگیرد یا شکل نگیرد و از نظر مقام ثبوت، صد در صد، نصب و حقانیت حاکم از جانب خداست و از نظر مقام اثبات، کاملا در اختیار مردم و مومنان است که باید تصمیم بگیرند.

وی ادامه داد: استاد جوادی آملی در این خصوص چنین می گویند: «اصل ولایت، به عنوان عهد الهی، از طرف خداوند برای حضرت علی(ع) ثابت شده بود و آنچه باید به این مقام مشروع و ثابت شرعی ضمیمه می شد، همان پذیرشِ هماهنگ مردمی است که اقتدار ملی مذهبی را به همراه دارد و نظیر آنچه درباره حسین ابن علی (ع) اتفاق افتاد که امامت وی، حق ثابت و مشروع بود، ولی در اثر عدم بیعت و فَقد تولّی و پذیرش امت به مرحله اقتدار نرسید.

حجت الاسلام کلانتری در توضیح دومین پاسخ به شبهه ذکر شده پیرامون نقش مردم در مشروعیت حکومت گفت: می توان سخنان امام (ع) را حمل بر جدال احسن کرد و منظور از جدال احسن این است که از مبانی فکری و باورهای مخاطب، علیه و در پاسخ به خود شخص استفاده شود، بدین صورت که چون مخاطبان آن حضرت مردمی بودند که مبنای مشروعیت الهی ولایت آن حضرت را قبول نداشتند، بلکه انتخاب خود را مبنای مشروعیت حاکمیت امام (ع) می دانستند، لذا امام (ع) بر اساس مبنای خودشان با آنان سخن می گوید.

وی تصریح کرد: براساس این فرض، امام (ع) بر مبنای تفکر مخاطبان خود به آنان متذکر می شود که من منتخب شما هستم و در نگاه شما حاکم مشروع به شمار می آیم،  پس چرا بر خلاف رای و مبنای خودتان عمل می کنید و به بیعت و انتخاب خود پای بند نیستید.