به گزارش خبرگزاری شبستان از قم، حجت الاسلام محمدعلی رحیمی ثابت در آئین رونمایی از نورالسیره 3 جامع منابع تاریخ اظهار داشت: مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نور به عنوان بزرگترین تولیدکننده نرم افزارهای علوم اسلامی و علوم انسانی، موفق شده است نرم افزار «جامع منابع تاریخ» که نسخه ارتقاء یافته و بروزرسانی شده نورالسیره 2 است را به جامعه پژوهشی کشور عرضه دارد.
مدیر گروه تاریخ مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی بیان کرد: مرکز تحقیقات کامپیوتری نور در گذشته نیز پیرامون دانش تاریخ و رشته های مرتبط، نرم افزارهای متعددی همچون نورالسیره 1 و 2، سیره معصومان، دانشنامه نبوی، تراجم و کتابشناسی در 3 نسخه، تاریخ ایران در 2 نسخه، تاریخ تشیع، جغرافیای جهان اسلام و مقتل الحسین (ع) را تولید کرده است.
وی بیان کرد: پس از رسیدن به بلوغ نسبی در زمینه تولید نرم افزارهای تاریخی و نیز بازخوردهایی که از جامعه مخاطب گرفتیم، قرار شد نرم افزار جامع منابع تاریخ که عصاره ای از مهمترین کتاب ها و منابعی که در دو نرم افزار قبلی داشتیم جمع آوری شود.
حجت الاسلام رحیمی ثابت عنوان کرد: کتابخانه جامع منابع تاریخ با 1425 عنوان در 3396 جلد شکل گرفته و نسبت به نسخه دوم رشد 17 برابری دارد، این منابع با دسته بندی های موضوعی در 8 دسته اصلی و 80 زیرموضوع و 70 عنوان کتاب پیوند خورده است.
وی خاطرنشان کرد: بخش دیگر بروزرسانی شده نورالسیره 2 است که از 7 منبع اصلی استفاده شده و بیش از 160 هزار و 506 نمایه و موضوع تاریخی در 10 عنوان اصلی و 72 عنوان فرعی دارد.
مدیر گروه تاریخ مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی گفت: تبارنامه قبایل عرب شامل شجره نامه انساب قبایل عرب بخش دیگری است که در آن 14 هزار فرد و شخصیت تاریخی از قبایل عرب گردآوری شده است.
در ادامه دکتر محمدحسین رجبی دوانی مورخ و پژوهشگر تاریخ اسلام و عضو هیات علمی دانشگاه امام حسین(ع) و رئیس بنیاد ایران‌شناسی نیز عنوان کرد: اگر نگاهی به تاریخ بیندازیم به سبب فشارهایی که به شیعه در طول تاریخ وجود داشته کتاب های تاریخی در دست غیر شیعیان قرار داشته اند.
وی تصریح کرد: در آن دوران مورخان باید خطوط قرمز دستگاه خلافت را رعایت می‌کردند یا باید آن چه مورد پسندشان بود می نگارشتند از این رو آثاری تولید شد که عمدتا به غیر شیعه تعلق دارد.
رئیس بنیاد ایران‌شناسی افزود: با روی کار آمدن دولت شیعی آل بویه و گسترش فرهنگ و تمدن مسلمانان، انتظار می رفت در تاریخ نگاری تحول بزرگی صورت بگیرد اما آثار معدودی در ایران داریم.
وی بیان کرد: گویا در آن دوران شیعه ضرورت را هنوز احساس نمی کرده است و با اینکه فضای خوبی در آل بویه شکل گرفته بود از این رو آثار تاریخی شیعه بسیار محدود و اولویت برای شیعه تاریخ نگاری نبوده است.
رجبی دوانی خاطرنشان کرد: حتی در عصر صفوی فرصت های خوبی وجود داشت تا آثار تاریخی ارزشمندی در تاریخ نگاری داشته باشیم ولی این گونه نبود و عمده آثار در موضوعات دیگری بوده است.
وی گفت: در دوران معاصر در حدود 150 سال اخیر نیز در جایی که شیعه مقابل حاکمیت‌های غیر شیعی و مخالف قرار داشته و مورد هجمه قرار می گرفته می دیدیم کارهای خوبی شکل گرفته ولی در ایران چون از زمان صفوی کشور زیر پرچم شیعه بوده چندان به این امر مهم پرداخته نشده است.
رئیس بنیاد ایران‌شناسی ادامه داد:در داخل کشور نیز علما در برابر کسانی که شیعه را مورد سوال قرار داده باشند قرار نرفتند اما در عراق و لبنان این گونه نبوده لذا در 100 سال اخیر عمده کسانی که به تاریخ پرداخته اند غیر ایرانی هستند و تلاش های خوبی برای تولید آثار داشته اند.
وی عنوان کرد: متاسفانه کرسی تاریخ به خصوص تاریخ اسلام نیز قبل از انقلاب در اختیار دانشگاه قرار گرفت و اگر علمایی نیز در این زمینه کار کردند به صورت شخصی و ذوقی دنبال تاریخ رفته بودند مثلا آیت الله سبحانی و برخی از بزرگان خود در این باره تلاش کردند.
رجبی دوانی اظهار داشت: به برکت انقلاب اسلامی، بستری گسترده در این عرصه توسط علما فراهم شد، هر چند به رغم تاکیدات رهبری، خود تاریخ در حوزه های ما درسی محوری و هنوز مورد توجه نیست.
وی افزود: در این میان مراکزی مانند مرکز تحقیقات علوم اسلامی و موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) به امر تاریخ توجه مناسبی داشته اند و این کار علمی نیز با حضور اندیشمندان کاری کم سابقه و از برکات انقلاب اسلامی است.
در این مراسم حجت‌الاسلام والمسلمین رسول جعفریان پژوهشگر تاریخ اسلام، تشیع و ایران و رئیس کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران نیز بیان کرد: مراکز حوزوی بیشتر به سراغ تحقیقات موضوعی می روند که خروجی زیادی در زمینه منابع تاریخی ندارد.
وی عنوان کرد: سالیانی گذشت تا با هوش مصنوعی بتوانیم این اثر را به تولید برسانیم و نسخه سه به صرت فنی تر و دسته بندی تر ارائه شود، تجربه این کار در قم بسیار متفاوت و منحصر است.
حجت‌الاسلام والمسلمین جعفریان بیان کرد: ابزار، اهمیت زیادی در تحقیق و پژوهش دارند و هوش مصنوعی و ابزارهای پیشرفته دارای کاربرد زیادی برای تحقیقات دقیق اند.
وی تصریح کرد:برای تعیین تاریخ نسخ خطی قدیمی نیز نیاز به آزمایشگاههای دقیق و تجهیزات نوین داریم، فقدان ابزارها و امکانات باعث می شود بسیاری از پژوهشگران نتوانند در عرصه پژوهش باقی بمانند یا برای استفاده از امکانات راهی کشورهای دیگری شوند.
این پژوهشگر تاریخ اسلام خاطرنشان کرد: ما به بسیاری از منابع در تاریخ اسلام دسترسی نداریم و موانع زیادی در تامین مابع وجود دارد.
وی تاکید کرد: توسعه منابع تاریخی، بسترساز پژوهش‌های دقیق کاربردی است و وجود این نرم افزاها می تواند پژوهش را تسهیل کند.
همچنین حجت الاسلام والمسلمین محمدحسین بهرامی رئیس مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی در این مراسم عنوان کرد: در مرکز با یک چالش بزرگی در رابطه با کسب مجوز برای ارائه اطلاعات مواجه هستیم.
وی بیان کرد: اساتید و صاحبان آثار و انتشارات زیادی با ما همراه بودند و مجوزهایی را در تولید آثار داشته اند و دفتری برای مالکیت معنوی داشته ایم که بیش از 3 هزار اجازه نامه از بزرگان وص صاحبان آثار ثبت شده است و برای مطالعات تاریخی گام بزرگی است.
حجت الاسلام والمسلمین بهرامی اظهار داشت: هر چه از منابع علوم اسلامی فاصله بگیریم و به علوم نوپدید نزدیک شویم با چالش های بیشتری در تولید نرم افزار در زمینه مالکیت معنوی مواجه می شویم.
وی گفت: در آینده بسیاری از پژوهشها وابسته به نسخه های دیجیتال می شود، تلاش ما برای در دسترس قرار دادن هر چه بیشتر منابع تنوع خوبی گرفته است و چشم انداز میلیونی برای برخی از آثار دیجیتالی وجود دارد.
رئیس مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی افزود: اخیرا نیز 200 هزار پایان نامه به این تولیدات افزوده شده و ارتباط خوبی با مراکز علمی و دینی و حوزوی برای دریافت پایان‌نامه‌ها داریم.
وی تصریح کرد: در نسخ خطی نیز گنجینه ای گردآوری شده و در اختیار پژوهشگران قرار گرفته است، هدف ما این است مراکز پژوهشی در قم را با موضوع علوم انسانی دیجیتال درگیر کنیم و مباحث نظری را پیش ببریم.
نظر شما