به گزارش خبرگزاری شبستان از استان قم، این روزها یکی از بحث های مهم در حوزه فرهنگی آن هم ناظر به مساجد، بحث نهضت بازگشت به مسجد است که مورد تاکید دولت بوده و رئیس ستاد هماهنگی کانون های فرهنگی و هنری مساجد کشور نیز به ارایه برنامه های این نهاد در همین رابطه پرداخته است.
این که در شرایط فعلی چه ضرورت هایی ایجاب می کند که مسجدمحوری در جامعه تقویت شود و این که به طور خاص تر چرا و چگونه باید از ظرفیت عظیم مساجد به عنوان مرکز و محفلی جهت گفت و گو میان مردم و مسئولان و نیز طرح نظرات و سؤالات و شبهات نسل جوان و البته پاسخگویی به آن ها استفاده کرد؟!
برای تبیین هر چه بهتر این دغدغه ها و پیدا کردن پاسخ هایی درخور برای پرسش های یادشده، گپ و گفتی داشته ایم با حجت الاسلام والمسلمین حسین بنیادی، استاد سطوح عالی حوزه و عضو مجمع عمومی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم که مشروح آن را در ادامه می خوانید؛
نظر به جایگاه و کارکردهای مساجد به نظر شما در شرایط کنونی چگونه می توان از ظرفیت مساجد در راستای رشد و ارتقای سطح فرهنگی، اجتماعی و سیاسی جامعه نهایت بهره برداری را به عمل آورد؟!
مسجد از صدر اسلام از سوی پیامبر اکرم(ص) به عنوان یک پایگاه اصلی در جامعه اسلامی مطرح شده و ما از آموزه های نبوی و همچنین کلام نورانی قرآن و اهل بیت(ع) می آموزیم که باید از ظرفیت های متعدد مسجد به عنوان خانه خدا، استفاده لازم را به عمل آورد.
در واقع، مسجد مهم ترین پایگاهی است که مردم می توانند علاوه بر انجام مسایل عبادی به مباحث اجتماعی و فرهنگی و سیاسی نیز ورود پیدا کنند، ضمن آن که بدین وسیله، بستر و زمینه خوبی فراهم است که مساجد به محفل مناسبی جهت گفت و گو و طرح نظرات بر اساس بینش دینی و رویکرد اجتماعی تبدیل شوند و آن جا مردم و جوانان خواسته ها، ایده ها، مشکلات و نقطه نظرات خویش را بیان دارند.
به هر صورت، مسجد دارای جایگاه بسیار مهم و اثرگذاری در همه عرصه های مهم فرهنگی و اجتماعی و سیاسی و ...بوده است. از سویی وقتی در صدر اسلام، مسجد ضرار توسط منافقین احداث می شود، پیامبر(ص) به امر الهی دستور به تخریب آن می دهند که دلیل آن اهمیت توجه به مسایل اجتماعی بوده است.
مسجد به عنوان محل عبادت، جایگاه تبیین کننده معارف و آموزه های توحیدی و الهی را دارد و اساساً در طول تاریخ، مساجد بزرگترین جایگاه دینی یک جامعه و منطقه به شمار می آمده اند تا آن جا که یکی از نشانه های عظمت و اعتبار معنوی یک شهر و مردم آن، وجود همین مساجد به خصوص مساجد جامع بوده اند.
البته عده ای در طول تاریخ می خواسته اند مساجد را از جایگاه اصلی خود دور کنند، کما این که همین حالا نیز بعضاً شیطنت هایی وجود دارد تا مردم کمتر به مساجد رجوع پیدا کنند و این در حالی است که در سال های پیروزی انقلاب اسلامی و دوران دفاع مقدس شاهد بودیم که مساجد چه تأثیر و اهمیت فوق العاده ای در جامعه و مناسبات مردمی داشتند.
امام راحل فرمودند مساجد سنگر است، سنگرها را پر کنید. به نظر شما دشمن از خالی بودن مساجد چه سود و منفعتی می برد و در مقابل وظیفه دلسوزان، علما و انقلابی ها برای خنثی کردن این توطئه دشمن چیست؟!
به نکته بسیار خوبی اشاره کردید. ببینید پیش از هر چیز ما باید این جایگاه و اهمیت آن را به درستی برای مردم و نسل جدید تبیین کنیم و در این راستا بی شک مسئولان، علما و نخبگان وظیفه کلیدی برعهده دارند.
باید جایگاه اثرگذار مسجد در حرکت ها و نوع فعالیت ها بهتر و بیشتر در جامعه تبیین شود و از سویی بدانیم که مساجد در تیررس اهداف شوم دشمن قرار دارد.
مسلم است که هر چه مساجد خلوت تر باشد به سود دشمن است. البته این که مسجد با وجود شلوغ بودن، تأثیر اجتماعی و فرهنگی لازم را هم نداشته باشد باز ما در این صورت نتوانسته ایم به جایگاه واقعی مسجد برسیم.
متولیان امر مساجد، امامان جماعات، هیئت امنا، مسئولان دولتی و حاکمیتی، کانون ها و پایگاه های مساجد همگی در این راستا وظیفه دارند که ضمن تبیین، به دنبال ایجاد زمینه ها و بسترهای لازم برای تقویت کارکردهای مساجد در ابعاد و عرصه های گوناگون باشند. در این راستا نیازمند برنامه ریزی هوشمندانه و همچنین توجه به فرصت ها و بهره گیری از ایده های نسل جوان مسجدی هستیم.
به عقیده بنده در برنامه ریزی ها نیز باید به دو بحث مهم توجه شود؛ نخست تأثیر معنوی حضور و فعالیت در مسجد و دوم تأثیر اجتماعی و فرهنگی برنامه ها با محوریت مساجد، کما این که مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم تأکید می فرماید که نقش مساجد در رشد و اعتلای اخلاق و معنویت در جامعه، بسیار مؤثر می باشد.
همچنین وقتی بحث از لزوم اصلاح سبک زندگی به میان می آید، باز هم باید از ظرفیت عظیم مساجد در این باره استفاده کنیم چه آن که مخاطب اصلی بیانیه گام دوم جوانان هستند که راه جذب و تعلیم آن ها عمدتاً از طریق مساجد و فعالیت های فرهنگی است.
در حوزه آسیب شناسی فعالیت های فرهنگی مرتبط با مساجد، توجه به چه نکاتی می تواند راهگشا باشد؟!
بنده معتقدم، یکی از اموری که در دهه های اخیر یک مقدار کمتر به آن توجه داشته ایم، بحث آسیب شناسی هاست. باید بدانیم که اولاً آسیب ها کجاست و سپس بر اساس آن ها به دنبال راه حل درمان باشیم.
گاهی احساس می شود که جوان های ما نسبت به مساجد فاصله گرفته اند که این مساله باید آسیب شناسی شود تا بدانیم کجای کار ایراد داشته ایم و چرا؟!
به هر حال تلاش ما باید معطوف به این امر باشد که مساجد را به تراز اسلامی برسانیم؛ یعنی پایگاه عظیم مسلمین در تأثیرگذاری و جریان سازی امور اجتماعی و سیاسی و امور عبادی که این تراز بودن همه این مباحث را در بر می گیرد.
واقعیت آن است که با حضور بزرگان در مساجد و حسینیه ها و محافل دینی، ما به لحاظ استعداد و ظرفیت نیروی انسانی چیزی کم نداریم اما به نظر می رسد که مشکل اصلی در بخش مدیریت و برنامه ریزی هاست که باید این ضعف را برطرف نماییم.
به لطف الهی مسئولانی که در رابطه با مساجد بر سر کار هستند افرادی تیزبین و روشن هستند اما باید بدانیم که در دوران ما جوانانی هستند که نگاه نو دارند و این قابل کتمان نیست که سوالات جدیدی دارند و بخش قابل توجه این ها در فضای مجازی رشد پیدا کرده اند.
بنابر این، در این فضای کنونی با این هجمه ها و بستر خطرناک فضای مجازی باید بدانیم که چگونه با برنامه کارآمد و اثرگذاری لازم عمل کنیم.
از سوی دیگر باید دانست که کارآمدی مساجد به روزآمدی و کارآمدی متولیان آن بستگی دارد که اگر این مهم محقق شود مساجد به جایگاه اصلی خود بازمی گردند و می توانند نقش ممتاز خود را در اصلاح فرهنگی و اجتماعی و ... جامعه ایفا نمایند.
با توجه به تجارب سال های قبل از انقلاب و به خصوص دوران جنگ تحمیلی، ما به عینه اهمیت و تأثیرگذاری مساجد را در امور مختلف را از نزدیک لمس و درک کردیم و امروز هم با توجه به بحث مهم آسیب شناسی می توانیم به آن جایگاه برسیم.
وقتی سازمان هایی برای رسیدگی به امور مساجد تشکیل می شود با تمام توان و با بهره گیری از ایده و فکر نخبگان و کارشناسان می بایست به دنبال آسیب شناسی باشد و به یاری خدای متعال و بر اساس روایات اهل بیت(ع)، جامعه ترازی با منشأ مسجد و محوریت مساجد داشته باشیم که در عرصه های مختلف به مسیر رشد و تعالی خود ادامه می دهد.
نظر شما