خبرگزاری شبستان- گرگان،
خلیج گرگان از لحاظ موقعیت جغرافیایی در جنوب شرقی دریای خزر و حوزه شهرستان های بندرترکمن، بندرگز، نوکنده و بهشهر از ۶۰ کیلومتر طول و حداکثر ۱۲ کیلومتر عرض برخوردار بوده و یکی از بزرگترین مخازن آب شیرین متصل به دریای خزر است که تداوم زندگی بسیاری از جانداران در بزرگترین دریاچه زمین به اتصال آن با دریا وابستگی دارد.
این پهنه از سال های گذشته تاکنون گرفتار چالش‌هایی از جمله کمبود آب، شکار بی رویه و لایروبی نکردن کانال های آبرسان، شده که دولت سیزدهم با اطلاع از ضرورت انجام این کار، در سفر استانی به گلستان انجام آن را مورد تاکید قرار داد.
تحلیل داده‌های ناشی از اجرای آخرین پژوهش میدانی استادان علوم حوزه دریایی نشان می‌دهد که لایروبی دالان‌های منتهی به خلیج گرگان، اثربخش‌ترین روش برای نجات این زیستگاه ارزشمند آبی دریای خزر است.
سواحل شرقی دریای خزر در حوزه جغرافیایی گلستان در سال‌های اخیر با پسروی آب مواجه بوده است به‌طوری که عده‌ای از کارشناسان نگران خشکیدن خلیج گرگان و عوارض منفی ناشی از آن نظیر تغییرات زیست محیطی و پدید آمدن ریزگردها هستند.
قطع راه ارتباطی با دریای خزر به عنوان منبع اصلی تزریق آب، سطح آب خلیج گرگان را طی دهه‌های اخیر آرام آرام کم کرد و در کنار دیگر عوامل انسانی و طبیعی، چالش‌های بسیاری را مقابل این اکوسیستم ارزشمند قرار داد.
خشکسالی و تغییر رژیم آبی، تغییر کاربری اراضی تالاب و بهره برداری بی رویه، ورود آلاینده های صنعتی، کشاورزی و شهری، تخریب ناشی از فشار فزاینده جمعیت بر تالاب، اجرای طرح های توسعه در اراضی غرب و شمال غرب تالاب، رسوب گذاری و سایر عوامل طبیعی در کنار کاهش تراز سطح آب دریای خزر در سال های اخیر مهمترین عامل تهدید خلیج گرگان است.
نبود راه ارتباطی با دریای خزر، سرعت خشکیدن خلیج گرگان را شدت داد و این محدود چند صدهکتاری را به مکانی مستعد خیزش گرد و غبار تبدیل کرد.
با شروع فعالیت دولت سیزدهم، تلاش برای احیای این پهنه آبی به طور ویژه در دستور کار قرار گرفت و پس از سالها وعده بدون اجرا، طرح لایروبی خلیج گرگان به عنوان یکی از جدی ترین ایده های کارشناسانه برای پایان روزهای بی آبی این پهنه آبی در دستور کار دولت سیزدهم قرار گرفت.
پس از حضور رئیس جمهور در خلیج گرگان، وی دستور فوری آغاز لایروبی و رسوب برداری از کانال‌های سه گانه منطقه را صادر کرد و پس از مدت کوتاهی با هماهنگی سازمان بنادر و دریانوردی به عنوان مجری و قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا به عنوان پیمانکار، مرحله نخست این عملیات آغاز شد که برای انجام آن از چند روز قبل ۴۰ دستگاه ماشین آلات سنگین برای لایروبی وارد کانال آشوراده شدند.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان گفت: توجه به احیای خلیج گرگان و رهایی از خشکی این پهنه آبی از جهات اقتصادی و اجتماعی بسیار ضروری است و اگر اقدام عملی برای احیای آن شتاب نگیرد، تا سال ۱۴۰۲ ارتباط طبیعی خلیج گرگان با دریای خزر برای همیشه قطع شده و مانند خلیج «حسن‌قلی» و تالاب گمیشان گرفتار خشکی می شود.
سعید شربتی افزود: با تغییر اقلیم سال‌های اخیر، دمای منطقه افزایش فراوانی یافته و این افزایش دما میانگین شوری آب این خلیج را به ۲۵ درصد رسانده که رهاورد آن تخریب بیشتر محیط زیست و ایجاد یک شوره‌زار بزرگ در منطقه است.
وی گفت: اعتبار پنج هزار میلیارد ریالی دولت سیزدهم برای نجات خلیج گرگان نشانه اهتمام جدی دولت برای یافتن راهکار خروج این پهنه آبی از وضعیت نامناسب فعلی است.
شربتب تاکید کرد: تنها نجات خلیج گرگان که به تایید بسیاری از کارشناسان و متخصصان نیز رسیده است، احیای راه ارتباطی آبی با دریای خزر است.
مدیرکل دفتر فنی استانداری گلستان هم گفت: تهدید خشکی خلیج گرگان در این سالها تشدید شده و نباید بیش از این فرصت را برای نجات این پهنه آبی از دست داد.
صادقعلی مقدم افزود: یکی از راه هایی که پروژه نجات خلیج گرگان را قابل اجرا کرده و تسریع می‌بخشد، مشاوره کارشناسی و علمی دانشگاهیان است و استفاده از این ظرفیت در شتابدهی اجرای طرح ها و کاهش آسیب ها تاثیر زیادی دارد.
وی ادامه داد: حدود ۵۰۰ هزار تا یک میلیون نفر از جمعیت منطقه تحت تاثیر مستقیم خلیج گرگان هستند و باید تلاش کنیم که با نجات خلیج، این ظرفیت در راستای تامین معیشت و حفظ محیط زیست حفظ شود.
چندی پیش رئیس سازمان حفاظت محیط زیست درباره لایروبی خلیج گرگان گفته بود «در زمینه لایروبی خلیج گرگان نظرات موافق و مخالف زیادی وجود دارد، برخی نگران این هستند که چون خزر در حال عقب نشینی است بنابراین با لایروبی همان میزان آب باقیمانده در خلیج گرگان به خزر تخلیه شود که از نظر علمی درست است به همین علت نظر من این بود که باید جنبه های مختلف لایروبی دیده شود تا همان ۱۵ هزار هکتار باقیمانده از خلیج گرگان هم خشک نشود.»
علی سلاجقه افزود: اما تمام دستگاه‌های حاضر در منطقه اعلام کردند که چنین اتفاقی نمی‌افتد چون بعد از لایروبی فاز دومی هم وجود دارد و آن پمپاژ آب از خزر به خلیج است که قرار است با دبی بالایی انجام شود، البته یادآوری کردیم که این کار هزینه زیادی دارد اما آنها هزینه را پذیرفتند، در واقع مجموعه‌ای از دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها به این نتیجه رسیدند که باید لایروبی انجام شود و بعد از آن پمپاژ آب، آن را پوشش دهد.
یکی از نگرانی‌های ناشی از انجام لایروبی این است که آن حجم از رسوباتی که جمع‌آوری می‌شود باید در کجا تخلیه شود تا آسیبی به محیط زیست منطقه وارد نکند که معاون محیط زیست دریایی و تالاب‌ها سازمان حفاظت محیط زیست گفت: لایروبی این خلیج در سال‌های قبل مصوب شده بود که پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی کارهای تحقیقاتی آنرا انجام داد که با یک مطالعه چند ماهه در نهایت به این نتیجه رسیدند که تبادل آب بین خزر و خلیج گرگان با لایروبی انجام شود و برای اجرای آن هم سازمان بنادر و دریانوردی انتخاب شد.
مجتبی ذوالجودی افزود: در روند اجرای این کار باید ملاحظات زیست محیطی انجام و نتیجه آن به ما داده می‌شد که در راستای نتیجه این ملاحظات بر لایروبی توصیه شد و ما هم از قانون تبعیت کردیم، البته الان دیگر موضوع لایروبی نیست بلکه لای‌ریزی است که مطرح شده چون ما تاکید کردیم پوشش گیاهی منطقه‌ای که برای ریختن گل و لای ناشی از لایروبی در نظر گرفته می شود، باید کمترین آسیب را ببیند؛ در جلسه ای که درباره لایروبی خلیج گرگان با استاندار گلستان داشتیم بر رعایت مولفه های زیستی در روند اجرای لایروبی تاکید شد.
استاندار گلستان با اشاره به جذب هزار میلیارد ریال از اعتبارات پیش‌بینی‌شده برای لایروبی خلیج گرگان، گفت: پروژه رسوب‌برداری کانال «آشور» هفت درصد از برنامه زمان‌بندی جلوتر است.
علی‌محمد زنگانه در جلسه اخیر علاج‌بخشی خلیج گرگان اظهارداشت: ۲ هزار و ۸۴۰ میلیارد ریال برای لایروبی خلیج گرگان پیش‌بینی شده که تاکنون هزار میلیارد ریال آن اختصاص یافت و با این اعتبار، روند اجرای پروژه با سرعت قابل قبولی در حال انجام است.
استاندار گلستان افزود: رسوب‌برداری از خلیج گرگان و کانال‌های منتهی به آن نیازمند تخصیص اعتبار پایدار با ردیف اعتباری است و سازمان بنادر باید با اخذ مجوز ماده ۲۳ زمینه گنجاندن ردیف پایدار لایروبی خلیج و کانال‌های در لایحه سال آینده را ایجاد کند.
وی با اشاره به انجام مطالعات لایروبی کانال‌های «چپاقلی» و «خوزینی» گفت: لایروبی کانال «آشور» در بهبود کیفیت آب خلیج گرگان، تردد شناورها و زمینه‌سازی سرمایه‌گذاری و فعالیت اقتصادی منطقه بسیار موثر است.
رنگانه گفت: پروژه لایروبی خلیج گرگان به پیشرفت ۳۸ درصدی رسیده و مسیر ۷.۵ کیلومتری کانال «آشور» تا عمق ۱.۵ متری رسوب‌برداری شده است.
استاندار گلستان ادامه داد: تکمیل لایروبی خلیج گرگان و اجرای طرح گردشگری جزیره آشوراده می‌تواند زمینه ارتباط بیشتر گلستان با ترکمنستان و بندر «ترکمن‌باشی» این کشور را فراهم کند.
نظر شما