خبرگزاری شبستان: احیا و حفظ جایگاه مسجد در جهانی که با دگرگونی های شتابان در زمینه های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی روبرو است به تلاشی سخت و پیگیر نیازمند است. به طور قطع یکی از شاخصه های موفقیت هر مسجدی امام جماعت آن مسجد است که با مهارت و تخصصی که در برقراری ارتباط گیری با جوانان دارد می تواند زمینه ساز جذب جوانان به مسجد شود.
یکی از این مساجد که موفقیت خود را در ابعاد مختلف مدیون امام جماعت خود است مسجد الرسول نازی آباد است. محله نازی آباد در دهه 30 شمسی بنا شده است. در این محله بیش از 70 میدان وجود دارد. این محله دارای بافت های شهری امروزی و جدید است و می توان آن را یکی از مرفه ترین محله های جنوب تهران دانست. در این منطقه بزرگراه نواب تا ورودی نازی آباد کشیده شده و دسترسی این محله را به مرکز شهر بسیار آسان کرده است.
نازی آباد دارای دو بازار در منطقه جنوب تهران است که به نام بازار اول و بازار دوم معروفند که نسبت به بازارهای تهران امروزی تر و مدرن تر هستند. در این محله اماکن مذهبی و مساجد قدیمی بسیاری فعالند که قدمت بالای این محله را نشان می دهد. یکی از این مساجد قدیمی، مسجد الرسول بازار دوم نازی آباد است. کمتر کسی است که در این محله ساکن باشد یا گذرش به این محله افتاده باشد و مسجد الرسول را نشناسد. از ساکنان این منطقه کمتر کسی است که فعالیت های پیش و پس از انقلاب و دوران دفاع مقدس این مسجد را به یاد نیاورد. عکس شهدا بر دیوارهای مسجد و نام آن ها بر خیابان ها و کوچه های این محله نشان از نقش این منطقه در دوران های مختلف انقلاب دارد.
مسجد الرسول در سال 1333 توسط محمدباقر دشتیانه تأسیس شد و حدود 58 سال از عمر این مسجد می گذرد. مساحت مسجد 1400 متر است و از همان زمان تاسیس مسجد به دستور آیت الله بروجردی، حجت الاسلام محمدباقر دشتیانه امامت جماعت مسجد را بر عهده گرفت.
این مسجد از جمله مساجدی است که از قبل از شکل گیری جمهوری اسلامی، پایگاه جوانان و نوجوانان متدین و فعال بوده است که برای رسیدن به آرمان های والای خود از هیچ تلاشی دریغ نکرده اند. حجت الاسلام دشتیانه خود نیز قبل از انقلاب به دلیل انجام فعالیت های انقلابی بارها تحت تعقیب قرار گرفت. تاسیس پایگاه بسیج و کلاس های آموزشی، کمک به نیازمندان و مستمندان و دعوت مردم به انجام فرایض دینی از جمله فعالیت هایی است که پس از انقلاب در این مسجد پیگیری می شود.
یکی از موفقیت های این مسجد برپایی نمازهای جماعت باشکوه است. نمازهای جماعت این مسجد با برپایی صف های طولانی روبرو می شود به طوری که عده ای از نمازگزاران حیاط مسجد را برای اقامه نماز جماعت و پیوستن به صفوف در هم پیوسته انتخاب می کنند. به دلیل علاقه و دلبستگی زیاد مردم این محل به مسجد الرسول و با توجه به افزایش جمعیت نمازگزار، مسجد بارها با کمک های مردمی و خود امام جماعت، مرمت و گسترش یافته است.
- همراه با نمازگزاران
با تعریف هایی که از این مسجد و نمازهای جماعت سرشار از معنویت این مسجد و از امام جماعت مسجد شنیدم تصمیم گرفتم که به این مسجد رفته و از نزدیک با این مسجد آشنا شوم و دلایل دلبستگی و علاقه مندی نمازگزاران مسجد و اهالی محل به این مسجد و امام جماعت آن را از زبان خود حجت الاسلام دشتیانه، نمازگزاران مسجد و اهالی محل جویا شوم.
کسی از مومنان منطقه نیست که در برخورد با آنها از صفا و معنویت مسجد سخنی نگفته باشد. همین امر موجب شد تا در غروب یک روز بهاری برای تهیه گزارش به مسجد الرسول بروم. با سرخی خورشید و رسیدن غروب، ندای ملکوتی اذان از گلدسته های مسجد در فضا طنین انداز شد و نمازگزاران دسته دسته برای اقامه نماز به مسجد وارد می شدند.
مردم برای اقامه نماز جماعت از در اصلی مسجد که به میدان بازار دوم باز می شود، وارد حیاط مسجد می شدند تا خود را به نماز جماعت آماده کنند. مسجد حیاط بزرگی دارد که یک طرف آن اتاق امام جماعت، اتاق بسیج و کتابخانه را شامل می شود . شبستان مسجد نیز سرپوشیده و دیوارهای مسجد با سنگ های مرمر مفروش شده است. در گوشه حیاط نیز پله هایی است که به طبقه دوم، شبستان خواهران راه پیدا می کند.
در طاق شبستان، لوستر بزرگی نصب شده و در کنار لوسترهای کوچک دیگر اطراف شبستان روشنایی محل اقامه نماز را تامین می کنند. رد پای زمان در تمام اشیای مسجد دیده می شود. پشتی ها و فرش های فرسوده از عمر طولانی شان در این مسجد حکایت می کنند.
صدای مکبر در فضای مسجد طنین انداز می شود. در شبستان حاضر می شوم تا از نزدیک آنچه درباره شکوه حضور در نمازهای جماعت شنیده بودم، ببینم و از توفیق حضور در نماز جماعت بی نصیب نمانم.
از پیر، جوان، میانسال و خردسال در صفوف نماز دیده می شوند. بین نمازگزاران خانمی با ظاهری متفاوت با زنان شرقی در حالی که دست کودکش را می فشرد و به آرامی او را در کنارش می نشاند را دیدم. از لحن بیانش ، معلوم می شد که ایرانی نیست. وی با اشاره به اینکه چند سالی از مسلمان شدنش می گذرد، می گوید: شوهرم در انگلیس تحصیل می کرد. بعد از آشنایی با وی، به دلیل علاقه زیادی که به دین اسلام و شخص او داشتم، با هم ازدواج کردیم و من هم با تمام وجود، دین اسلام را پذیرفتم. البته، این کار به قیمت ترک رابطه با خانواده ام تمام شد اما من به اینکه یک زن مسلمان هستم، افتخار می کنم.
در طرف دیگر مسجد، پیرزنی با چادر گلدارش روی سجاده ترمه دوزی شده اش نشسته است. تسبیح اش بین انگشتان لرزانش خودنمایی می کند. زیر لب چیزهایی می گوید و گاهی مخفیانه اشک چشمان کم سویش را پاک می کند با صدای «قد قامت الصلاه» مکبر، وی نیز مانند دیگر نمازگزاران خود را برای اقامه نماز جماعت آماده می کند.
همه در صفوف منظم پشت سر امام جماعت مسجد، حجت الاسلام محمدباقر دشتیانه ایستاده اند. وی در تمام روزهای هفته و در سه نوبت پذیرای نمازگزاران برای نماز جماعت است. اقامه نماز مغرب و عشا که به پایان می رسد نمازگزاران به تدریج مسجد را ترک می کنند و برخی نیز با امام جماعت مسجد مشغول به صحبت می شوند. او نیز با سعه صدر به صحبت های نمازگزاران و مراجعان پاسخ می دهد من هم برای مصاحبه با وی به دفتر امام جماعت می روم.
در فرصتی که برای آغاز مصاحبه با وی پس از رسیدگی به امور نمازگزاران مانده با یکی از نمازگزاران مشغول گفتگو می شوم. وی می گوید: گاهی افرادی به اینجا می آیند که در دوستی و انس با مسجد از همه پیشی می گیرند. بعضی از آنها، کاسب های محل اند که هنگام اذان، بدون استثنا مغازه ها را می بندند و برای اقامه نماز به مسجد می شتابند. یکی دیگر از دلایل شور مردم در نمازهای جماعت، خلوص نیت امام جماعت و اعتمادی است که مردم به وی دارند.
- راز ارتباط دوستانه جوانان با امام جماعت
وی می افزاید: در اطراف این مسجد نیز مساجد دیگری هست ولی بیشتر مردم ترجیح می دهند در نمازهای جماعت این مسجد حاضر شوند چرا که می بیینند همواره پاکی، صداقت و برادری و ارتباط دوستانه خاصی بین نمازگزاران با امام جماعت وجود دارد.
روحانیت و امامت جماعت مسجد بودن مقامی عادی نیست، بلکه مقامی الهی و خدایی است که وظایف سنگینی نیز بردوش او نهاده می شود. افرادی که به لباس روحانیت ملبس می شوند، تلاش می کنند تا علم، دانش و فقه را بیاموزند و روح خود را ملکوتی کنند و در حقیقت به نوعی از فرش به عرش برسند. یک روحانی مسجد در همه جهات باید برای مردم نمونه و الگو باشد. پس برخی از روحانیونی که به مرحله عالم ربانی می رسند نیز در مرتبه اول باید تقوا، ایمان راسخ به خدا، آگاهی و علم خود را تقویت کند و با سیاست و اطلاعات روز آشنا باشد.
امام جماعت متعهد لازم است با دقت فراوان اشکالاتی را که ممکن است در برخی اذهان درباره اسلام پیدا شود از بین ببرد. امام باید با تسلطی که به احکام اسلامی داشته باشد از بسیاری از شبهاتی که برای مردم پیش می آید جلوگیری و در جهت رفع آنها برآید. بنابر گفته نمازگزاران اینها مولفه هایی است که در حجت الاسلام دشتیانه وجود دارد و باعث شده وی به عنوان یکی از امامان جماعت موفق و مورد اعتماد مردم به شمار آید.
صحبت های حجت الاسلام دشتیانه که با مراجعان تمام می شود، گفتگو با وی را آغاز می کنم. وی بزرگترین رمز موفقیت امام جماعت را درستکاری و تعهد می داند و می گوید: اگر امام جماعت در هر شرایط منظم باشد و به موقع در مسجد حاضر شود، اعتماد مردم به خصوص جوان ها به او بیشتر می شود و راحت تر می تواند آنها را با دین اسلام آشنا کند.
وی می افزاید: امام صادق (ع) فرمودند که نه به غیر از زبانتان، با عمل و اخلاق، اسلام را به مردم نشان دهید. اگر یک روحانی این گونه رفتار کند، قطعا جوانان از او استقبال می کنند و می دانند که می توانند برای رفع مشکلات احتمالی خود به او مراجعه کنند. همین موضوع بزرگترین امتیاز یک روحانی مسئولیت پذیر است و موجب می شود مردم به چنین امام جماعتی اعتماد کنند و برای رفع مشکلات شرعی و شنیدن پاسخ سوالات خود، بیشتر به مسجد بیایند.
- رعایت حال سالخوردگان
یکی دیگر از عوامل پر شور و شلوغ بودن نمازهای جماعت مسجد الر سول رعایت حال سالخوردگان در حین نماز است. امام جماعت، نماز را طولانی نمی کند تا همه نماز را به راحتی بخوانند. اینها شاخصه هایی است که در امام جماعت مسجد باید وجود داشته باشد تا نمازهای جماعت مسجد با حضور گسترده و شور و حال معنوی خاصی برگزار شود.
امام جماعت مسجد الرسول درباره فعالیت دینی در حال انجام مسجد می گوید: در این مسجد سه نوبت نماز اقامه می شود. بعد از نماز صبح، برنامه زیارت عاشورا و توسل به اهل بیت (ع) برپاست. پس از نماز مغرب و عشا، تفسیر سوره یا آیاتی از قرآن کریم انجام می شود. در ماه های محرم و صفر هم مراسم عزاداری و سوگواری برگزار می شود.
وی با بیان این نکته که اکثر مردم محل از تمام برنامه های مسجد استقبال می کنند، می گوید: تمام تلاش و دغدغه ام در طول 58 سال امامت جماعت این مسجد برقراری ارتباط با جوانان است چرا که احساس می کنم، همه جوانان این محل فرزندان من هستند.
حجت الاسلام دشتیانه معتقد است: در حال حاضر مساجد می توانند، اصالت خاص خود را حفظ کنند و مانند صدر اسلام کارهای اجتماعی ، سیاسی و عبادی را به نحو احسن انجام دهند چرا که مسجد مکانی برای پالایش روح وروان انسان ها و رسیدن به قرب الهی است.
وی با اشاره به اینکه پایگاه بسیج مسجد نیز با برگزاری برنامه های مختلف در جذب جوانان به این مسجد نقش تاثیرگذاری دارد، اظهار می کند: کلاس های آموزشی از قبیل قرآن، احکام، صنایع دستی و ورزش و فعالیت های مذهبی و ملی از جمله دوره هایی است که در این مسجد برگزار می شود.
- کوچه هایی مزین به نام شهدای مسجد الرسول(ص)
حجت الاسلام دشتیانه قبل از انقلاب با شهید مطهری و آیت الله مهدوی کنی مبارزات انقلابی داشته است و بارها از سوی گروه های ساواک دستگیر شد. وی در مورد فعالیت این مسجد در دوران هشت سال دفاع مقدس می گوید: در مدت جنگ هشت ساله تحمیلی، جوانان این مسجد حضور چشمگیری در جبهه ها داشتند. بسیاری از شهدایی که خیابان ها و کوچه های این محله با نام آنها مزین شده از بچه های مسجد الرسول هستند.
در حال حاضر با توجه به مشکلات و پیچیدگی های عصر حاضر که گریبانگر جامعه به ویژه جوانان است برخی از ائمه جماعات تلاش می کنند تا رابطه ای صمیمی با اهالی محل، به ویژه جوانان داشته باشند. جوان امروزی به دنبال این است که در امور مختلف، به آنها بها داده شود. متاسفانه، امروزه چنین کاری در کمتر مسجدی دیده می شود. به اذعان نمازگزاران جوان مسجد، در مسجد الرسول به این مسئله توجه بسیاری می شود به گونه ای که امام جماعت مسجد ساعت ها پس از اقامه نماز در مسجد مشغول پاسخ دهی به سوالات مراجعین است. امام جماعت مسجد ساعتی از وقت خود را برای رسیدگی به مشکلات و پاسخگویی به سوالات مردم صرف می کند تمام تلاشش این است که برخی از مسئولیت ها و فعالیت های مسجد را به جوانان واگذار کند.
وی علت کمرنگی انس برخی از جوانان با مساجد را توجیه غلط مسئولان می داند و ادامه می دهد: متاسفانه در برخی مواقع دیده می شود به جوانان که سر و وضع آنها مورد رضایت ما نیست در مسجد برخورد و یا کم محلی می شود. در صور تی که نباید هیچ مانعی برای رفت و آمد به مسجد وجود داشته باشد. چرا که مسجد خانه خداست و هیچ کسی حق ندارد به خودش اجازه دهد که بی جهت به کسی خرده بگیرد و او را از این مکان مقدس دلخور کند. هر فردی می تواند با رعایت دستورهای شرعی وارد مسجد شود.
باید فضای مسجد به گونه ای باشد که حتی اقلیت های مذهبی از کلاس های فرهنگی و آموزشی آن استفاده کنند. البته برخی مواقع دلیل استقبال کم مردم از مساجد شاید به دلیل تکراری شدن برنامه های مسجد باشد که این وظیفه ما و امثال ماست که برنامه های مسجد را متنوع کنیم. نباید برنامه ها به گونه ای باشد که جوانان یا حتی بزرگترها، گمان کنند که این مکان فقط جای نماز و دعاست و به همین امور محدود می شود.
- اهتمام به دستگیری از مستمندان
حجت الاسلام دشتیانه با اشاره به اینکه بیشتر درآمد مسجد از طریق کرایه مغازه های خود مسجد یا از طریق برگزاری مراسم ختم تامین می شود، می افزاید: در چندین سالی که این مسجد ساخته شده تاکنون نمازهای جماعتش ترک نشده است حتی در زمان انجام تعمیرات نماز جماعت در گوشه ای از حیاط مسجد برپا می شد.
وی با اشاره به اینکه همواره در این مسجد کمک به همنوع و مستمندان از سوی مردم مورد توجه بوده است، خاطر نشان می کند: بسیاری از مردم به دلیل اعتماد و شناختی که از امام جماعت مسجد دارند کمک های نقدی خود را به مسجد می دهند تا از این راه به مستمندان حقیقی برسد.
پایان پیام/
نظر شما