نقش مسجد جامع و تدبیر شهید تجلّایی در آزادسازی سوسنگرد

به گزارش خبرنگار گروه مسجد و کانون‌های مساجد خبرگزاری شبستان، بیست‌وششمین روز از آبان در تقویم ایران اسلامی مزین است به نام «آزادسازی سوسنگرد»؛ آزادی‌ای که با مسجد جامع شهر و شهید علی‌تجلّایی پیوندی ناگسستنی دارد ... در بررسی این پیوند با «رضا قلی‌زاده»، از نویسندگان دفاع مقدس و معاون ادبیات و انتشارات اداره‌کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان آذربایجان شرقی گفتگو کرده‌ایم و در ادامه مشروح آن تقدیم حضورتان می شود:

رضا قلی‌زاده با تبریک فرا رسیدن سالروز آزادسازی سوسنگرد، به نقش شهید علی تجلّایی در این واقعه مبارک اشاره و اظهار کرد: شهید تجلّایی از پاسداران تبریز و چهره‌ای محبوب و دوست داشتنی بود، هر جا حضور می‌یافت، چشم به دهان و رفتارش داشتند مسئله‌ای که در سوسنگرد هم شاهدش بودیم و باعث شد نیروهای معدود با دست خالی محاصره شهر را شکسته و مانع از سقوط آن شوند.

این رزمنده و نویسنده دفاع مقدس ادامه داد: شهید تجلّایی قبل از جنگ تحمیلی و در پی وقوع جنگ شوروی و افغانستان، همراه با تعدادی  پاسداران راهی افغانستان شدند تا مجاهدان آنجا را آموزش دهند و برای این منظور در برخی ایالات آن کشور پادگان ایجاد کردند؛ اما با شروع جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، شهید تجلّایی به سپاه تبریز بازگشت.

وی تصریح کرد: در پی اسارتِ شهید نادر برپور، فرمانده نیروهای تبریزیِ اعزام‌شده به سوسنگرد، شهید تجلّایی در نیمه های آبان خود را به سوسنگرد رساند و فرماندهی بچه ها را بر عهده گرفت؛ به دلیل عدم رسیدن نیروهای کمکی و بر اثر فشار دشمن، بچه ها در شب 23 آبان 59 مجبور به عقب‌نشینی به داخل شهر می شوند ... تا صبح آنها که می توانستند به‌وسیله بَلَم از شهر خارج شدند، شهید تجلّایی به بچه های تبریز گفته بود ما آخر از همه سوسنگرد را ترک می کنیم!

قلی‌زاده ادامه داد: بیشتر مردم تا صبح شهر را ترک کردند اما از صبح 23 آبان فشار دشمن افزایش یافت و آنها که باقی مانده بودند، در حلقه تنگ محاصره ماندند ... در این شرایط بحرانی که امکان عبور از کرخه برای نیروها وجود نداشت، شهید تجلّایی بچه ها را جمع می کند و می گوید: دیگر جای رفتن نیست باید مقاومت کنیم!

این نویسنده و رزمنده دفاع مقدس تاکید کرد: بدین تریب حدود 250 نفر شامل نیروهای بومی سوسنگرد، رزمندگان تبریزی و خوزستانی و تعدادی از افراد ژاندارمری و شهربانی آن زمان و ... مدت سه روز در محاصره قرار گرفتند.

تبدیل مسجد جامع سوسنگرد به مقر فرماندهی

وی اضافه کرد: در چنین شرایطی که دشمن با تانک و نیروهای پیاده خود به شهر نزدیک می شد و از هر سو بر بچه ها فشار آورده و حلقه محاصره را تنگ می کرد، شهید تجلّایی مسجد جامع سوسنگرد را به مقرّ فرماندهی و حضور مدافعان شهر تبدیل کرد؛ لذا هر کس مجروح می شد به مسجد انتقال می یافت، توزیع غذا میان بچه ها، مداوای مجروحان و اعلام برنامه ها و تصمیمات همه در مسجد جامع متمرکز شده بود و از داخل مسجد، نیروها فرماندهی می شدند.

این رزمنده دفاع مقدس با بیان اینکه مسجد با پیروزی انقلاب در جامعه مرکزیت یافت، گفت: امام خمینی(ره) می فرمود: مسجد، ستاد اسلام است؛ لذا با پیروزی انقلاب تامین کالاهای اساسی مثل یخچال و اجاق گاز، آموزش بسیج و نیروهای مردمی، رفع مشکلات خانوادگی و ... همه در مساجد انجام می شد، و نوجوانان آن دوران برای حضور در جبهه‌ها در مساجد آموزش دیدند.

وی تاکید کرد: این مسجدمحوری در دفاع مقدس به اوج رسید و همه بر معنویت و اثرگذاری آن اتفاق نظر داشتند؛ همین نگاه در رزمندگان و فرماندهانی همچون شهید تجلّایی نیز وجود و نفوذ داشت و در بزنگاه حصر سوسنگرد و آن شرایط بحرانی، گره‌گشا شد. لذا با اینکه سوسنگرد، شهر چندان بزرگی نیست اما مسجد جامع این شهر با همه حملات دشمن به آن و آسیب هایی که در ظاهر و بنا دید، تبدیل به مقری شد که نهایتاً کار را به سمت آزادسازی شهر بُرد.

تدبیری که امید را به بچه ها برگرداند

قلی‌زاده افزود: درواقع بعد از ناامید شدن افراد باقیمانده برای خروج از شهر سوسنگرد، شهید تجلآیی به همه نیروها حتی نیروهای آذربایجانی که در مقرالمهدی(عج) مستقر بودند، دستور داد به مسجد جامع شهر بیایند و متمرکز شوند، و از فضای مسجد و شب عاشورا (آن ایام مقارن با دهه محرم و تاسوعا و عاشورای حسینی بود) برای تقویت امید و انگیزه در بچه ها استفاده کرده و به آنها قدرت مقاومت بخشید.

وی تاکید کرد: شهید تجلّایی برای اینکه به بچه ها روحیه دهد، می گفت: اینجا کربلا است بیایید بهشت را بخریم؛ در نوشته های شهید است که: سوسنگرد، خود کربلا شد ... .

این رزمنده و نویسنده دفاع مقدس با بیان اینکه شهید تجلّایی با زبان شیوا در رزمندگان تاثیر می گذاشت، گفت: جالب آنکه وقتی شخصاً از  نیروهای داخل محاصره حتی غیرتبریزی‌ها پرسیدم چطور علی فرمانده شما شد؟، پاسخ دادند: ما در حال اضطرار و نگرانی و هر لحظه در هراس غافلگیری و سقوط شهر بودیم، هیچ کس جز علی در ما تاثیر و توان فرماندهی بچه ها را نداشت! با اینکه شهید تجلّایی حکمی برای فرماندهی نیروهای سوسنگرد نداشت اما همه خودبه‌خود دور او جمع شدند و فرماندهی و راهکارهای او را پذیرفتند؛ ایشان نیز افراد را به گروه های کوچک تقسیم کرده و دورتادور شهر چیده بود و خود به آنها سرکشی و هدایت‌شان می کرد.

قلی‌زاده تصریح کرد: شهید تجلّایی با استفاده از معنویت مسجد و با اخلاص و صداقتی که داشت، سه روز بچه ها را سرپا نگاه داشت وی کاری کرد که دیگران نتوانستند، اجازه نداد سوسنگرد دست دشمن بیفتد.

وی ابراز کرد: کار دیگر علی تجلّایی در سوسنگرد این بود که با خارج از شهر هم ارتباط برقرار کرد و با شهید مدنی در تبریز تماس گرفت و محاصره نیروها را به اطلاع ایشان رساند، شهید مدنی هم امام خمینی(ره) را مطلع کرد و با دستور امام(ره) به تهران رفت و بعد از این پیگیری ها محاصره سوسنگرد طی 24 ساعت شکسته شد و اجازه ندادند شهر سقوط کند.

قلی‌زاده در پایان خاطرنشان کرد: شهید علی تجلّایی باوجود همه این افتخارات، گمنام مانده است و با اینکه مسئول آموزش قرارگاه خاتم‌الانبیاء(ص) بود، در عملیات بدر با عنوان تک‌تیرانداز شرکت کرد و به شهادت رسید، ایشان از شهدای جاویدالاثر است و پیکر پاکش هرگز بازنگشت!