به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری شبستان، «ملیحه درخوش» در نشست «نقش فراداده در سازماندهی دانش» که عصر دیروز، هفتم آذر، در سرای کتاب موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران برگزار شد، گفت: از ابتدایی که در رابطه با اطلاعات می خواهیم صحبت کنیم، می بینیم در زندگی عادی با فراداده ها سروکار داریم، هر کاری که روزمره انجام می دهیم در واقع به نوعی تولید فراداده است.
این پژوهشگر با بیان اینکه هر لحظه داریم از فراداده ها استفاده می کنیم، عنوان کرد: بشر همواره سعی کرده برای آنچه که می خواهد تعریف کند از یک سری ویژگی ها استفاده کند. وقتی می خواهیم در مورد شخصی صحبت کنیم نام، مشخصات و شغل او را می گوییم و بدین ترتیب داریم فراداده تولید می کنیم و شخص را قابل شناسایی می کنیم.
معاون سیاستگزاری منابع علمی کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران اظهار داشت: ما در رابطه با هر مسئله ای که تعریف می کنیم، عملا در حال تولید فراداده هستیم اما با یک نگاه شخصی به این موضوع نگاه نمی کنیم. اساس آنچه در ارتباط با افراد و سیستم ها به وجود می آید، این است که وقتی اطلاعات را بیان می کنیم باید ویژگی های آن را نیز معرفی کنیم. به عنوان افرادی که ارتباط با اطراف داریم برای هر یک از موارد داریم فراداده تولید می کنیم.
درخوش تصریح کرد: در این زمینه می توانیم دفترچه تلفن هایی را مثال بزنیم که از قدیم در خانه ها داشتیم. در آن دفترچه ها یک سری اطلاعات می نوشتند و اکثرا از نظم الفبایی استفاده می کردیم. افرادی هم هستند که بر اساس شغل این دفترچه را طبقه بندی می کنند. در واقع انواع فراداده در یک دفترچه تلفن تولید می شود.
معاون سیاستگزاری منابع علمی کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران خاطرنشان کرد: وقتی تلفن های هوشمند به بازار آمد در آنها برای تولید فراداده با گزینه های بیشتری مواجه شدیم یعنی می توانیم مشخصات بیشتری از اشخاص را ذخیره کنیم که در بازیابی به ما کمک کنند. وقتی تشابه اسمی زیاد شود نیاز است که ویژگی های بیشتری علاوه بر فامیلی شخص را بنویسیم.
درخوش با اشاره به خریدهای آنلاین عنوان کرد: وقتی در فروشگاه های اینترنتی سرچ می کنیم می بینیم که انتخاب بر اساس نام و برند تفکیک شده بدین ترتیب بازیابی محدود می شود و شما به موردی که می خواهید نزدیک تر می شوید. بدین ترتیب این فروشگاه های اینترنتی به فراداده ها فکر کرده اند.
نقشه های شهری مثال دیگری بود که این پژوهشگر به آن اشاره کرد و گفت: اپلیکیشن های مسیریاب وجود دارد که ما برای شناسایی مسیر از آنها استفاده می کنیم. مسئله بعدی ایمیل ها است، اینکه چطور تشخیص دهیم ایمیل از چه کسی رسیده این هم به فراداده مربوط است. فایل هایی که در کامپیوتر ذخیره می کنیم و برایش عنوانی در نظر می گیریم تا بعدا قابل بازیابی باشند، اینها هم به نوعی تولید فراداده است. فراداده ها در زندگی روزمره به ما امکان می دهد که اطلاعات بازیابی، استفاده و بهره وری شود و بدین ترتیب انتخاب برای ما آسان تر می شود.
عضو انجمن بین المللی سازماندهی دانش با بیان اینکه تولید فراداده از مشخصه های یک کتابدار محسوب می شود، عنوان کرد: هرچه زمان می گذرد، فنون و تکنولوژی ارتقا می یابد باز هم نقش کتابدار کمرنگ نمی شود. شاید لازم شود که به روز شود اما از بین نمی رود. تولید فراداده یکی از فنون سازماندهی دانش محسوب می شود. زمانی که سازماندهی می کنیم هدف این است که اطلاعات قابل بازیابی هم شود.
وی با اشاره به اینکه باید نگاه خود به تولید فراداده در کتابخانه ها را عوض کنیم، تصریح کرد: زمانی که ساختار ایجاد کردیم، مخاطب شما چه شخص و چه نرم افزار با شناسایی ساختار تشخیص می دهد که چطور بازیابی کند و سوالش را مطرح کند. بحث مطرح در بازیابی این است که علاوه بر مدیریت در رکوردهای فراداده امکان تعامل هم پیدا شود.
این پژوهشگر با بیان اینکه کتابداران بسیاری از رکوردهای کتابخانه های ملی استفاده می کنند، گفت: زمانی این ممکن است که ساختار مشخص برای خود داشته باشیم و آن محل هم ساختار مشخصی داشته باشد. بدین ترتیب صرفه جویی در وقت، هزینه و نیروی انسانی اتفاق می افتد. زمانی که ساختار و مدیریت نداشته باشیم، امکان تعامل وجود ندارد.
درخوش با اشاره به اینکه در کتابخانه ها می توانیم هر نوعی ساختاری تولید کنیم، اظهار داشت: می توانیم کالابرگ تهیه کنیم و ویژگی های یک کتاب یا مقاله را در آن در نظر بگیریم. زمانی که پای تعامل با جاهای دیگر در میان است، مثل جزیره ای رفتار کردیم که کسی نمی تواند از اطلاعات ما استفاده کند و ما نیز نمی توانیم از اطلاعات کسی استفاده کنیم.
معاون سیاستگزاری منابع علمی کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران خاطرنشان کرد: نوع نگاهی که به اطلاعات داریم خط مشی تولید فرآورده مان را مشخص می کند، برای بازیابی اطلاعات نیازمند ساختار هستیم، از طرفی نباید زمان کاربر را هدر دهیم.
نظر شما