به گزارش خبرنگار گروه غدیر و مهدویت خبرگزاری شبستان، نشست علمی با موضوع «قدرت متعالی در نظام سیاسی مهدوی از منظر آیت الله العظمی صافی گلپایگانی(ره)»( چهارشنبه، ۹ آذرماه) برگزار شد.
بنابر این گزارش، حجت الاسلام دکتر رضا لکزایی، پژوهشگر حوزوی در این نشست به ارائه بحث در موضوع یادشده پرداخت که مشروح آن در ادامه می آید:
مسئله اساسی سیاست، قدرت است و انتظار ظهور حضرت ولیعصر(عج)، انتظار عصر قدرت اسلام است. از منظر آیت الله صافی گلپایگانی امام مظهر اسماء الحسنای الهی است. اما اینگونه نیست که به صورت مطلق و مستقل از خدا مظهر اسماء الحسنا باشد، بلکه به اذن خدا خلیفه و مظهر اسماء الحسنای الهی است. از نظر ایشان هر امامی در دوره و زمانه خویش میتواند در امور تصرف کند و مستقلاً به رتق و فتق کارها بپردازد و از این منظر واحد و بىشريك است و به این دلیل که قدرت مهدوی، مظهر اسماء الحسنی است، متعالی نامیده می‌شود. در هنگام ظهور حضرت بقية اللَّه ارواحنا فداه براى اينكه از نعمت وجود امام، بيشترين استفاده ممكن برده شود، شرايط لازم فراهم مىشود و موانع ظهور و فعليت يافتن شؤون و ابعاد امامت، كه در عصر ساير امامان عليهم السلام و عصر غيبت خود آن حضرت(عج) وجود دارد، مرتفع مىگردد و اسماء حسناى الهى مثل: الولىّ و العادل و الحاكم و السلطان و المنتقم و المبير و القاهر و الظاهر به طور بىسابقهاى متجلّى خواهد شد.
به عبارت ديگر: آن حضرت(عج) مظهر اين اسما و كارگزار و عامل خداوند متعال است و مقام خليفة‌الهى او در اين ابعاد، ظهور عملى و فعلى خواهد يافت. همه اين شؤون الهى كه امام(عج) تجسّم ظهور آن خواهد بود، و خدا به حكمت بالغه خود، توسط آن حضرت(عج) تحقّق مى بخشد، اصالت توحيدى دارد و به اذن خداى يكتا و فرمان او انجام مىپذيرد و از جمله امورى كه تجلّى توحيد را در ظهور حضرت مهدى عليه السلام روشن مىسازد، اين است كه اهداف توحيدى اسلام مثل وحدت حكومت و نظام، وحدت قانون، وحدت دين، و وحدت جامعه، به وسيله آن حضرت(عج) تحقّق مى يابد.
منابع قدرت مهدوی
آیت الله صافی(ره) برای این قدرت منابع متعددی را برمی شمارد؛ ایمان از مهمترین منابع قدرت متعالی است. بحث آیت الله صافی در این زمینه کاملاً صبغه سیاسی و اجتماعی دارد. ایشان میان قوت ایمان و افزایش قدرت سیاسی و مقاومت در میدان نبرد و ضعف ایمان و شکست و ذلت رابطه برقرار میکند و مینویسد: «بىايمانى صفت استقامت و ضبط نفس و شهامت او را مىكشد. انسان را نسبت به مخلوق ضعيف، متملق مىسازد تا براى خوشامد اشخاص چاپلوسى كند و از اداى تكليف خوددارى نمايد. ضعف ايمان، قدرت را از انسان سلب كرده و او را تحت نفوذ و مرعوبيت از قدرتهاى موهوم و اعتبارات ظاهري، خوار و زبون مىسازد. ايمان نيرويى است كه انسان را توانا و قوى الاراده مىسازد».
ایشان به علم نگاه راهبردی دارد؛ از نظرگاه وی روی دیگر دانایی، توانایی و چهره دیگر نادانی، ناتوانی است، بلکه عزّت و قوّت و استقلال و هر چيز خوبى كه فطرت سالم و پاك بشر، طالب آن است، با علم فراهم مىشود و ذلّت و ضعف و زبونى، نتيجه جهل و ناآگاهى است.
تاکید آن مرحوم بر آن است که: علم خدایی به فساد و فرعونیت نمیانجامد. امام زمان(عج) مظهر اسم العالم و القادر خداوند متعال است و هموست که صاحب شئون و وارث انبياء و عالم به علم كتاب است؛ بنابراین دارای این منبع قدرت به کاملترین شکل ممکن آن است.
آیت الله صافی سه مرحله مهم زندگی امام دوازدهم(عج) یعنی ولادت، غیبت صغری و غیبت کبری را از زوایه قدرت بررسی کرده است و با استناد به وقایع تاریخی و برخی احادیث بیم از کشته شدن را از جمله دلائل غیبت امام منتظَر(عج) برمیشمرد گرچه تصریح میکند که علت اصلی آن بر ما مجهول است.
ایشان با استناد به احادیثی به گردن نداشتن بیعت را از جمله دلائل غیبت کبرای امام زمان(عج) برمیشمرد و مینویسد: امام دوازدهم(عج) کاملترین مظاهر اسم السلطان، الغالب و الحاكم است و تا زمان ظهور ظل و ذیل هیچ قدرتی غیر از قدرت خدا قرار ندارد؛ بلکه اصولاً یکی از نشانه های مهدی آخرالزمان(عج) این است که بیعت هيچ حكومتی بر ذمه او نیست و مانند پدران بزرگوارش ناچار نمىشود از راه تقيه با سياستمداران وقت بيعت کند.
امام غائب منشاء قدرت متعالی
حضور امام غایب(عج) دارای فوایدی است که بر اساس تحلیل آیت الله صافی با اعمال قدرت امام(ع) همراه است ... امام(ع) با حضور خویش اقداماتی حیاتی انجام میدهد که گرچه ممکن است ما دقیقاً متوجه آنها و سازوکارشان نشویم اما طبق احادیث، این امری مسلًم است که نشان دهنده تأثیرگذاری اساسی امام(ع) است.
فایده دیگری که آیت الله صافی برای غیبت امام ذکر میکند کاملاً جنبه سیاسی و اجتماعی دارد. ایشان مینویسد بر امام(عج) واجب نيست كه شخصاً و بدون واسطه در امور دخالت کند، بلكه مىتواند به ديگران به صورت خصوصی يا عمومی برای انجام کارها مأموریت دهد. به دیگر سخن همانطور كه امير المؤمنين و ائمه عليهم السّلام از طرف خود در شهرهائى كه حاضر نبودند، ديگران را منصوب مىفرمودند، امام(ع) هم در زمان غيبت صغرى كسانى را به مقام نيابت خاصه نصب فرمود و در غيبت كبرى به طور عموم، فقها و علماى عادل را كه دانا به احكام هستند، براى اجراى سياسات و حفظ مصالح عالى اسلامى نصب و تعيين كرده كه مرجع امور خلق و باشند. بنابراین فقها در عصر غيبت به نيابت از آن حضرت(ع) داراى ولايت هستند.
ابزار تشکیل حکومت جهانی
مرحوم آیت الله صافی مینویسد بر حسب روايات، وقتى حضرت صاحبالامر(ع) ظهور مىفرمایند، نخست سيصد و سيزده نفر از خواص اصحاب آن حضرت(عج) در مكه معظمه خدمتش حاضر مىگردند و وقتى عده اصحاب به ده هزار نفر رسيد از مكه خارج مىشوند. روشن است که پیوسته بر این جمعیت افزوده می‌شود بنابراین سیصد و سیزده عدد ثابت یاران حضرت از ابتدا تا انتهای کار نیست. راجع به غلبه آن حضرت(عج) و تشکیل حكومت جهانى اسلام هم ایشان معتقد است ممكن است به طور اعجاز انجام يابد و ممكن هم هست با فراهم شدن امکانات و اسباب ظاهرى و یا با ترکیبی از هر دو انجام شود، چنانكه پيشرفت و غلبه پيغمبر(ص) به هر دو شکل بود.
آیت الله صافی از لحاظ اسباب و علل ظاهرى هم تشكيل حكومت الهى مهدوی را ممكن و عملى میداند. به باور وی آن حضرت(عج) زمانی ظهور مىكند كه اوضاع و احوال اجتماعى و اخلاقى و سياسى كاملًا مساعد باشد. در آن زمان بشریت از مدنيّت معنوى و اخلاقى محروم، و دشمنى و كينه و ظلم و تجاوز، همه را نسبت به يكديگر بدبين و از هم جدا ساخته و وحدت، همفكرى و همكارى، بهكلى رخت بر بسته و انسانها از اينكه كسى بتواند بدون مدد غيبى جامعه را رهبرى كند، مأيوس مى شوند.
نتیجه آنکه آیت الله صافی از اهداف متعالی قدرت نظام سیاسی مهدوی را بر محورتوحید، عدل، امنیت، سلامت، رفاه و آرامش و آسایش بشر تبیین میکند که در کنار سایر مباحث نشان از آن دارد که قدرت متعالی مهدوی سراسر خیر و برکت برای بشریت است و اینگونه نیست که قدرت متعالی توحیدی بی نظیر و فراگیر مهدوی در پایان تاریخ به فسادی منجر شود.
نظر شما