فرزند علی(ع)؛ بقعه‌ای زیبا، کوچک و روح نواز در محله قدیمی همدان

به گزارش خبرگزاری شبستان از همدان، سمیه مظاهری:

هادی بن علی(ع) معروف به "فرزند علی" از امامزادگان جلیل‌القدری است که مزار مطهر ایشان در همدان واقع شده، اما باوجود انتساب ایشان به امام سجاد(ع)، مزار مطهرشان غریب مانده و بسیاری از مردم همدان از این موضوع بی‌اطلاعند. بقعه‌ای کوچک و خشتی با معماری زیبا که در گوشه‌ای از میدان آرامگاه باباطاهر واقع شده است.

حریم امامزاده که در اسناد وقفی درج شده هزار و 800 مترمربع است و بنا بر اظهار نظر مرحوم دکتر مصطفوی، این بقعه از بناهای قرن ششم هجری است که در دوره صفویه و احتمالا در زمان شاه طهماسب اول صفوی(981-930 ه.ق) بازسازی شده است.

شبستان حرم، فضای مربع شکل کوچکی به مساحت نزدیک به 30 متر مربع است که در ارتفاع بالاتر، تبدیل به هشت ضلعی می‌شود و در هر گوشه، طاق‌نمایی به عنوان پایه طاق مدور ساخته شده است.

این هشت ضلعی بازهم در بالاتر به 16 ضلعی تبدیل می‌شود و روی آن گنبدی آجری از نوع گنبدهای دو پوشش قرار دارد. دیوارهای اطراف حرم از کف تا ارتفاع 5/2 متری با آجرهای سفالی فیروزه رنگی پوشیده شده که از قدمت بسیار برخوردارند و در تعمیرات و بازسازی سال‌های اخیر هم بدنه جانبی و سطح داخلی این بقعه، آیینه‌کاری و تزیین شده است.

در وسط شبستان، ضریح زیبایی قراردارد که خوشه‌های فلزی آن و آیات کریمه که با مس سرخ نگاشته شده، جلوه ویژه‌ای به آن بخشیده است. سنگ قبری که از دیرباز داخل ضریح قرار گرفته، صاحب این مزار شریف را چنین معرفی می‌کند: "امامزاده عظیم‌الشأن حضرت هادی بن علی بن حسین(ع) معروف به فرزند علی(ع).

درباره نسب این امامزاده بزرگوار، منابع مختلفی چون «بحرالأنساب» و «بدائع الانساب» اتفاق نظر دارند که ایشان فرزند بلافصل امام علی بن الحسین(ع) هستند و یک اعتقاد بر این است که ایشان در زمان حکومت حجاج بن یوسف در جریان مهاجرت از مدینه به ری درهمدان رحلت فرموده‌اند.

نظر دیگر بر این است که این سفر در زمان هشام بن اسماعیل حاکم مدینه در سال 86 ه‍..ق رخ داده و در ورقه شجره‌نامه امامزاده به این نکته اشاره شده که تا حدود 70 سال پیش، لوحی به خط کوفی مربوط به هویت صاحب بقعه در دیوار آن وجود داشته که با همدستی خادم بنا به سرقت برده شده است.

پرویز اذکایی، پژوهشگر معاصر هم درباره نسب ایشان آورده است: «... یک مزار دیگر «فرزند علی» هم ـ درست به همین عنوان در تداول مردم همدان ـ در شهر ما نزدیک آرامگاه باباطاهر وجود دارد که باز نسب سازان ولایت آن را مرقد «هادی بن علی السجاد (ع)» قلمداد کرده و گفته‌اند که بر سنگ قبر قدیمی مفقود ‌آن‌جا همین نسب (هادی بن علی) مکتوب بوده است، اما موافق با آنچه شادروان حجت‌الاسلام عندلیب‌زاده اظهار کرده: «چون از اولاد امام سجاد(ع) کسی به نام هادی در کتب انساب یاد نشده؛ بنابراین بنا بر قاعده متداول اطلاق اولاد بر اجداد...، او را به عنوان هادی بن علی بن الحسین شناخته‌اند.

این بقعه شریف به دلیل قرارگرفتن در داخل یک بوستان و نزدیکی آرامگاه باباطاهر، هر سال پذیرای گردشگران بسیاری به ویژه در فصل تابستان است، اما در بین مردم همدان کمتر شناخته شده و حتی برخی از نسب ایشان اطلاعی ندارند.