علم بدون نگاه توحیدی موجب ضرر و پشیمانی است/کم توجهی به نخبگان یکی از ضعف های جدی در کشور

به گزارش خبرنگار اندیشه خبرگزاری شبستان، دانشجوی امروزی برای حفظ انگیزه و شور و اشتیاق آموختن، باید قبل از هر چیز ارزش دانایی و دانشجویی را بداند. علم و دانش بهترین چراغ راه انسان در تمامی عرصه‌های زندگی است که او را از گرفتاری‌ها و کج‌فکری‌ها نجات داده و به سمت روشنایی و موفقیت هدایت خواهد کرد. در دین مبین اسلام به کسب علم و دانش توصیه‌های فراوانی شده است، به گونه‌ای که پیامبر(ص) طلب علم و دانش را بر مسلمانان لازم دانسته و فرموده است: «اُطلُبوا العِلمَ و لَو بِالصِّینِ؛ فإنَ طَلَبَ العِلمِ فَریضَةٌ عَلى کُلِّ مُسلِمٍ؛ دانش را فرا گیرید، گرچه در چین باشد؛ زیرا طلب دانش بر هر مسلمانى واجب است.» آن حضرت در حدیث دیگری، علم و حکمت را گمشده‌ی مؤمن دانسته و فرموده‌اند: «کلمةُ الحکمةِ ضالّةُ المؤمنِ، فحیثُ وجدَها فهُو أحقُّ بها؛ سخن حکیمانه، گمشده مؤمن است، پس هرجا آن را بیابد به آن سزاوارتر است.» پس طلب علم امری ضروری است که محدودیت زمانی و مکانی ندارد و چه خوب است انسان با کسب علم و دانش خود را از گرفتاری‌ها و بلاهای پیش رو نجات دهد. بر همین اساس به مناسبت امروز (16 آذر) روز دانشجو مصاحبه ای با حجت الاسلام «محمد صادق کفیل»، مدیر مرکز تخصصی صحیفه سجادیه گفت و گویی انجام دادیم که در ادامه مشروح آن تقدیم حضورتان می شود.

در نگاه آموزه های دینی طلب علم و دانش برای ارتقای فهم و آگاهی چه جایگاهی دارد؟

علم با همه اهمیتی که دارد، اگر نگاه توحیدی بر آن حاکم نباشد و از طریق این علم یک معرفت توحیدی برای انسان ایجاد نشود، همین علم باعث ضرر و زیان می شود؛ پس علم بدون تزکیه و علم بدون نگاه توحیدی، موجب زیان و پشیمانی انسان می شود؛ بنابراین انسان نه تنها باید به دنبال کسب علم باشد بلکه باید در این مسیر از تزکیه غافل نباشد و از مقابله با هوای نفس و صفات شیطانی اجتناب کند.

روز دانشجو (16 آذر) عملا یک حرکت اجتماعی و دغدغه اجتماعی است، چون نتیجه این کسب علم و این دغدغه و تزکیه باید یاری و تلاش باشد؛ در واقع علم مقدمه عزلت و کناره گیری نیست، علم محصور در کتابخانه نیست؛ عالم باید علم خود را به قدری که می فهمد به جامعه سرایت دهد؛ این جمله به همه انبیا و خوبان عالم هم سفارش و تاکید شده است که آنچه را می دانید باید عمل کنید و آن را انتقال دهید؛ بنابراین وقتی دانشجو تحصیل علم می کند، باید دغدغه اش دغدغه اجتماعی و یاری مردم و جامعه باشد، تحصیل علم باید مقابله با ظلم و فساد همراه باشد؛ همه اینها باید در وجود یک دانشجو نهادینه شده باشد، به تعبیر مقام معظم رهبری یک دانشجو وقتی دانشجو است که انقلابی باشد. یعنی اهل تلاش باشد، اهل دگرخواه یا دگرگونی باشد. به تعبیری دنبال تحول، پیشرفت و رشد باشد، اصلا دانشجو بودن یعنی طالب پیشرفت بودن نه فقط پیشرفت خود بلکه پیشرفت کل جامعه. برخی از افراد فقط برای گرفتن مدرک ارشد و دکتری تحصیل می کنند ولی افرادی هستند که می گویند: من برای رشد و پیشرفت خودم تحصیل می کنم تا به تبع آن جامعه نیز رشد و پیشرفت کند، اگر در این مسیر قرار گرفته ایم، باید مسیر رشد را به دانشجویان نشان دهیم.

معضلی که در حال حاضر در بعضی از دانشجویان وجود دارد، این است که هرچند در حال تحصیل و کسب علم و دانش هستند ولی راه رشد را اشتباه می روند. راه رشد این نیست که تابع استعمار و ظلم باشیم یا مستعمره ظالمان عالم باشیم، انسان از کودکی آموخته است که دست دوستی به ظالم نمی دهد. امروز برخی از افراد تصور می کنند که باید با کشورهای ظالم و چپاولگر که دغدغه رشد را ندارند، ارتباط برقرار کنند در حالی که این درست نیست.

یکی از واژه های بسیار مهم آزادی است. عالم می فهمد که آزادی یعنی چه، دانشجو باید بداند که مفهوم آزادی چیست، اصلا عظمت انسان در آزادی است. وقتی کسی طالب علم باشد، می فهمد که آزادی زن در چیست و می فهمد که زندگی نه تنها یک زن بلکه زندگی همه انسان ها با آزادی رقم می خورد اما این آزادی که برخی امروز به دنبال آن هستند، آزادی بی بند و باری است. این را عالم می فهمد که مفهوم آزادی خودنمایی نیست، اگر عالم باشیم ابتدا مفهوم آزادی را می فهمیم بعد می گوییم زن زندگی آزادی. اول مفهوم امنیت را می فهمیم، اگر انسان دانشجو باشد به طور طبیعی متوجه جایگاه امنیت می شود. امروز این گونه القا می شود که برخی جایگاه ها برای بعضی دانشجویان خوب مفهوم نشده است. دانشگاه ما باید به سمتی حرکت کند که اگر دانشجوی ما دغدغه دارد، مبانی فکری اش درست باشد و این مبانی فکری بر اساس دغدغه های صحیح و درست باشد.

توانمند شدن در حوزه های علم و دانش چگونه باعث رشد و توسعه می شود؟

یکی از موارد مهمی که باید امروزه مورد توجه قرار گیرد، این است که پیوند وزارتخانه ها و اداره جات ما باید با مراکز علمی بیشتر و محکم تر شود. در این صورت  است که رشد و توسعه کشور هم بیشتر می شود. مشکلی که ما اکنون در کشور داریم، این است که یک مقدار بین اجرا و علم و بین مجموعه های اجرایی (وزارتخانه ها، سازمان ها، نهادها و ...) با مراکز علمی چه با حوزه و چه با دانشگاه فاصله وجود دارد، در واقع عقبه علمی کمرنگی دارند. بر همین اساس باید پیوند وزارتخانه های اسلامی و دینی ما (وزارت ارشاد، صدا و سیما و ...) با مراکز علمی محکم تر و قوی تر باشد. همچنین پیوند مراکز صنعتی ما نیز باید با نهادهای علمی نزدیک و قوی شود؛ در واقع علم باید اثرگذار باشد تا پیشرفت و توسعه بهتری صورت بگیرد.

یکی از ضعف های جدی در کشور ما کم توجهی به نخبگان است. مهاجرت نخبگان به کشورهای خارجی همیشه بیانگر بی مهری آنها به کشور نیست بلکه بیشتر بی مهری مدیران به نخبگان را نشان می دهد. ما همیشه به نخبگان هجمه کردیم که چرا مهاجرت می کنند. بنده با صدها نخبه به صورت چهره به چهره در مجالس و برنامه های مختلف صحبت کردم. همه آنها مجموعا یک نظر دارند اینکه مسئولان نسبت به این نخبگان بی توجه هستند.