به گزارش خبرنگار گروه مسجد و کانون‌های مساجد خبرگزاری شبستان، بیست و هفتم آذرماه، سالروز شهادت آیت‌الله دکتر مفتح در تقویم کشور روز وحدت حوزه و دانشگاه نام گرفته است، به مناسبت فرا رسیدن این روز مروری داریم بر سیره مسجدی آن شهید بزرگوار.
شهيد آيت الله دكتر محمد مفتح در سال ۱۳۰۷، در خانواده ای روحانی در همدان متولد شد. پس از فراگيری مقدمات علوم، راهی قم شد و از محضر بزرگانی چون امام خمينی(ره) و علامه طباطبايی(ره) استفاده نمود. وی در حاليكه از استادان شناخته شده در قم بود، پا به عرصه دانشگاه گذاشت و تا درجه دكترا ادامه تحصيل داد. شهيد مفتح كه توطئه استعمار در جدا نگاه داشتن دانشگاهیان و روحانیت را با تمام وجود احساس كرده بود، ايجاد وحدت ميان اين دو قشر مهم جامعه را وجهه همت خود قرار داد و در كنار آموزش و تدريس و تربيت نيروهی جوان، به مبارزه با رژيم پهلوی پرداخت. سخنراني های شهید مفتح در سال‌های ۱۳۴۰ تا ۴۲ در شهرهای مختلف در روشن ساختن مواضع نهضت اسلامی و افشای چهره رژيم پهلوی بسيار مؤثر بود كه با آگاهی ساواک اين جلسات تعطيل و ايشان دستگير شد و مورد آزار و اذيت ساواک قرار گرفت.
مسجد رضوی از نخستین مساجد انقلابی‌‌گری شهید مفتح
مسجد رضوی در شهر مقدس قم از اولین مساجدی بود که مرکز فعالیت های شهید مفتح شد. دکتر مفتح با همکاری شهید بهشتی فعالیت تحقیقی خوبی را در قم آغاز کرد و با ترتیب دادن جلسات سخنرانی در مسجد رضوی قم از اساتیدی چون شهید مطهری و مرحوم آیت الله محمد رضا مهدوی کنی و آیت الله سید عبدالکریم موسوی اردبیلی دعوت می کرد. در واقع شهید مفتح همه جا و در هر شهری علاقمند بود که ابتدا مسجد را مرکز مبارزه قرار دهد.
از آن رو که شهید مفتح انس عجیب و تعامل بسیار خوبی با دانشجویان داشت، بهترین مرکز را برای استمرار این انس و تعامل، مسجد قرار داد لذا وقتی پایش به عنوان استاد به دانشگاه باز شد، فعالیت تبلیغی خود را در مسجد دانشگاه تهران آغاز کرد.
پذیرش امامت جماعت مسجد دانشگاه تهران به دعوت انجمن اسلامی دانشجویان
محبوبيت و مقبوليت شهيد مفتح در ميان طلاب و دانش‌آموزان موجب شد كه وی را از آموزش و پرورش اخراج و در سال ۱۳۴۷، به نواحي بد آب و هواي جنوبي ايران تبعيد كنند و بعد از سپري شدن مدت تبعيد نيز از ورود ايشان به قم جلوگيری به عمل آمد و ایشان با اقامت در تهران به تدريس در دانشكده الهيات مشغول شد. وی به دعوت انجمن اسلامي دانشجويان امامت جماعت مسجد دانشگاه تهران را عهده‌دار شد. سخنراني‌های دکتر مفتح در مسجد دانشگاه در ترغيب نسل روشنفكر و تحصيل كرده به اسلام اثر بسزايي داشت.
وی که بارها از سوی ساواک دستگیر شده و مورد اذیت و آزار قرار گرفت بعدها مسجد جاوید تهران را به مرکز بزرگ انقلابیون تبدیل کرد. مسجد جاوید تهران در خیابان شریعتی کوچه شهید جوهرچی واقع شده است. این محله که به «باغ صبا» معروف بود یکی از مراکز اقلیت نشین تهران به حساب می آمد که بیشتر ساکنان آن ارامنه و عده ای نیز یهودی بودند. با گذر زمان و اضافه شدن مسلمانان به این محله، ضرورت احداث یک مسجد احساس می شد، البته این در حالی بود که در حوالی آن منطقه، سه مسجد دیگر به نام های نوریان، امام حسین (ع) و مسجد الرضا (ع) وجود داشت.
برگزاری مراسم افتتاح مسجد جاوید با حضور سخنرانان ممنوع المنبر
مراسم افتتاح مسجد جاوید با سخنرانی شیخ فضل الله محلاتی و با حضور حجت الاسلام محمدتقی فلسفی و فخرالدین حجازی که از وعاظ ممنوع‌المنبر بودند، برگزار شد. در آغاز جمعیت کمی به مسجد می آمدند که به مرور بر تعدادشان افزوده شد؛ البته نماز جماعت ظهر و عصر به دلیل اینکه منطقه تا حدودی تجاری بود و نیز نزدیکی وزارت بهداری به مسجد و حضور کسبه و کارمندان وزارتخانه مذکور، از نماز مغرب و عشا پرشورتر برگزار می شد.
جالب است بدانیم که اداره امور مسجد بر عهده بانی اش، عباس جاوید و برادران حسین و عباس خانی بود. بعد از مدتی جاوید طی نامه ای به کلانتری اعلام کرد که چون بیمار است و توانایی اداره مسجد را ندارد مسئولیت این کار را بر عهده دکتر مفتح نهاده است و از آن به بعد دکتر مفتح علاوه بر اقامه نماز به اداره امور مسجد نیز مشغول شد؛ ولی این امر به علت مخالفت ساواک، دوام نیافت و مجددا به خود جاوید سپرده شد.
دعوت از آیت‌الله خامنه ای و شهید مطهری برای سخنرانی در مسجد جاوید
دکتر مفتح این مکان را به صورت محلی برای تجمع و تشکل نیروهای مسلمان و مبارز تبدیل کرد و آن را سنگری در راه دفاع از ارزش‌های اسلامی و انقلابی قرار داد. در این زمان، شهید مفتح یک هسته مقاومت را متشکل نمود و مبارزان سرشناسی از قبیل حضرت آیت الله خامنه ای، مقام معظم رهبری، آیت اللَّه شهید مرتضی مطهری و دکتر باهنر را برای سخنرانی به مسجد جاوید دعوت می کرد.
شهید دکتر مفتح هسته ديگری از دانشجويان و روشنفكران را به دور خود جمع نمود، اما در آذر ۱۳۵۳ مسجد جاويد مورد هجوم ساواک قرار گرفت و شهيد مفتح نيز دستگير و زندانی شد.
دستگیری رهبر انقلاب نقطه عطف در مبارزات شهید مفتح در مسجد جاوید شد
حضرت آیت الله خامنه ای در روزهای ۱۸ و ۱۹ آبان ۱۳۵۳ به مناسبت ایام شهادت امام صادق (ع) در مسجد جاوید سخنرانی کرد که پس از این سخنرانی، دستگیر و مدتی مسجد جاوید تعطیل شد. بعد از دستگیری آیت الله خامنه‌ای، دکتر مفتح که خود ممنوع المنبر بود بر پله دوم منبر با اعلام اینکه اجازه صحبت ندارد با اشاره ای کوتاه به مسئله دستگیری آیت الله خامنه ای، به مردم گفت که با آرامش از مسجد خارج شوند، اما مردم که از ماجرا مطلع شده بودند با سر دادن شعار از مسجد خارج شده و اولین راهپیمایی از مسجد جاوید صورت گرفت.
از دیگر فعالیت های مسجد جاوید در پیشبرد نهضت امام خمینی، همچون بسیاری دیگر از مساجد فعال، بحث تبلیغات و اطلاع رسانی بود که در قالب تکثیر و توزیع اعلامیه و نوارهای انقلابی انجام می شد. این فعالیت بعد از دستگیری شهید مفتح، مدتی تعطیل شد.
عید فطری که به امامت شهید مفتح و با همراهی اهالی مسجد قبا ماندگار شد
مسجد دیگری که نقش مهمی در زندگی انقلابی شهید مفتح داشت، مسجد قبا بود. تظاهرات ها از این مسجد با پیشاهنگی آیت الله مفتح آغاز می‌شد. در یکی از این تظاهرات ها بعد از نماز عید سعید فطر، جمعیت از زمین های قیطریه، راه افتادند و در امتداد خیابان شریعتی به توده گسترده ای از مردم معترض به حاکمیت شاه تبدیل شدند. مسجد قبا در خیابان شریعتی تهران واقع شده است و از همان ابتدا به دلیل حضور آیت الله مفتح از پایگاه های مهم مبارزه علیه رژیم پهلوی بود. این مسجد در سال های دهه ۵۰ توسط آیت الله محمد مفتح (ره) بنیانگذاری شد و امامت آن هم بر عهده ایشان بود. دکتر مفتح که از یاران و شاگردان حضرت امام‌خمینی (ره) بود، مسجد قبا را به مهم ترین مرکز حضور گسترده توده های انقلابی مبدل ساخت که در مناسبت های دینی هزاران نفر از مردم تهران را گردهم می آورد و ضمن انجام فریضه های دینی، پیام امام (ره) و انقلاب اسلامی را در میان مردم منتشر می ساخت.
معمولا اولین اخبار از مواضع و اعلامیه های حضرت امام خمینی، جامعه روحانیت مبارز، دانشگاه‌ها، حوزه ها، بازار و… با محوریت شهید مفتح، در این مسجد به اطلاع مردم می رسید. مسجد قبا و شهید مفتح در آن دوره عملا رهبری فعالیت ها و تحرکات مردمی را در سطح بسیار وسیعی از پایتخت به عهده داشتند.
مسجدی که در بازخوانی زندگی شهید مفتح کمتر به آن توجه می شود
مسجد هدایت خیابان جمهوری اسلامی تهران از مساجد دیگری بود که شهید مفتح مرتبا در آن سخنرانی می کرد. حجت الاسلام علی ریخته گر زاده تهرانی در این خصوص به خبرنگار شبستان گفت: آیت الله طالقانی امام جماعت مسجد هدایت بود و ایشان از منبری های مشهور تهران برای سخنرانی در این مسجد دعوت می کرد که شهید مفتح از جمله آنها است.
امام جماعت مسجد هدایت تصریح کرد: شهید مفتح در مسجد هدایت نیز با همان روحیه انقلابی سخنرانی و مردم را نسبت به جنایت های رژیم وابسته پهلوی آگاه می کرد. البته دیگر شخصیت های مشهور انقلابی همچون مقام معظم رهبری و آیت الله شهید مرتضی مطهری نیز در این مسجد سخنرانی می کردند.
نکته مهم این است که در بازخوانی زندگی شهید مفتح کمتر به مسجد هدایت اشاره می شود ولی این مسجد که با نام آیت الله طالقانی عجین شده است، خاطرات مبدع وحدت حوزه و دانشگاه را نیز با خود به یادگار دارد.
مباحث قرآنی شهید مفتح در مسجد صاحب الزمان (عج)
مسجد صاحب الزمان(عج) از دیگر کانون هایی بود که شهید مفتح طی سخنانی در آن به افشای حقایق و تنویر افکار جامعه پرداخت. در سلسله بحث هایی تحت عنوان «حکومت اسلامی» که در این مسجد صورت گرفت آیت اللّه مفتح با استناد به مباحث قرآنی و نکات تفسیری زمینه های نهضت اسلامی را تشریح و تأکید کرد نجات جامعه در پرتو اسلام با تمامی ابعادش به دست می آید.
آیت‌الله طه محمدی درباره نقش مساجد در زندگی شهید مفتح می گوید: ما این شهید را بیش از همه با مسجد می شناسیم، وقتی یاد شهید مفتح می افتیم ابتدا یاد مسجد قبا و مسجد جاوید در ذهن نقش می بندد.
این استاد خارج فقه و نماینده مجلس خبرگان رهبری اضافه کرد: شهید مفتح همه مساجدی را که در آنها به صورت طولانی یا کوتاه مدت، سخنرانی یا فعالیت می کرد به مرکز ترویج معارف دینی، برگزاری نشست های گفت و گو محور و ترویج مکتب امام خمینی (ره) تبدیل کرد.
شهید مفتح بسیار پرکار بود
آیت الله محمدی ادامه داد: ایشان در قم بسیار اهل جنب و جوش بود؛ منظومه سبزواری را در صحن حرم حضرت فاطمه معصومه (س) تدریس می کرد که بنده نیز در آن شرکت می کردم. ایشان بسیار کم نظیر بود و روزی در حوزه، روز دیگری در آموزش و پرورش، روز بعد در دانشگاه و در همه حال، اهل مسجد بود.
شهید مفتح به عنوان فرزند حوزه و شهید دانشگاه توانست به طرق مختلف، زمینه ساز گفت و گو میان گروه های مختلف از مبارزان و روشنفکران شود؛ زمانی وی با تجهیز کتابخانه مسجد قبا این کار را کرد و زمانی با همکاری با شهید بهشتی در مسجد رضوی قم، مجمعی از علما تشکیل داد. در جای جای حیات بابرکت شهید دکتر مفتح انس با مسجد دیده می شود و وی را می توان بدون اغراق، مسجدی ترین چهره انقلابی دانست. برخی از شخصیت های انقلاب هستند که در یک مسجد، کارهای بزرگ کردند و برخی نیز بعد از مدتی، در پی فشارهای امنیتی و اطلاعاتی ساواک، ناگزیر از رها کردن مدیریت مسجد شدند و شماری نیز صرفا در قالب سخنران، در مساجد حاضر می شدند. در این میان اما، شهید مفتح را از هر مسجدی بیرون می کردند به مسجدی دیگر می رفت. از مسجد رضوی قم تا مسجد دانشگاه تهران؛ از مسجد جاوید تا مسجد قبا.
سرانجام آن شهيد بزرگوار در روز ۲۷ آذر ۱۳۵۸، هنگام ورود به دانشكده الهيات، توسط گروهك فرقان هدف گلوله قرار گرفت و به فيض عظيم شهادت نائل آمد.
نظر شما