ضرورت الگو برداری از زندگی حضرت فاطمه (س)/ الگوگیری از بانوی اسوه

به گزارش خبرنگار گروه قرآن و معارف خبرگزاری شبستان، حضرت زهرا (س) در نزد مسلمانان، برترین و والاترین مقام بانوی جهان در تمام قرون و اعصار را دارد، به طوریکه پیامبراکرم(ص)، حضرت زهرا را اولین و آخرین سرور زنان در تمام دنیا معرفی کرده است. حضرت زهرا(س) یکی از پنج عضو آل عبا است که نسل پیامبر(ص) را ایشان ادامه داند. نام مبارک او، فاطمه (ع) و القابی همچون زهرا، صدیقه، طاهره، مبارکه، بتول، راضیه و مرضیه ذکر شده است.

فاطمه، در لغت به معنی بریده شده و جدا شده است. بر اساس احادیث نبوی، علت این نامگذاری بدین جهت است که پیروان حضرت فاطمه (ع) به سبب او از آتش دوزخ بریده، جدا شده و برکنارند.

با توجه به اهمیت ایام فاطمیه و جایگاه حضرت زهرا (س) خبرنگار گروه قرآن و معارف خبرگزاری شبستان گفت و گویی با «زهرا اسلامی نیا» پژوهشگر حوزه دین انجام داده است که بخش اول این گفت و گو را در ادامه می خوانیم.

درباره طرح بانوی اسوه توضیح بفرمایید و اینکه چه دغدغه هایی باعث شد تا این طرح را اجرایی کنید؟

با عنایت حضرت زهرا (س) می خواستیم مسئله ای را حل کنیم و مسئله این بود که چگونه به اسوه گری حضرت زهرا (س) بپردازیم و چگونه می توان از حضرت زهرا (س) به عنوان الگوی اسوه الگوگیری کرد. برای حل این مسئله با دو مشکل مواجه هستیم. از یک طرف حضرت زهرا (س) یک مقام فوق العاده ای دارند، این مقام قدسی است و جایگاه مافوق انسانی دارند و علت آن این است که زادگاه ایشان منزل وحی است و پدرشان پیامبر ختمی مرتبت و مادرشان یکی از چهار زن برگزیده عالم بوده است. همسرش جانشین پیامبر گرامی اسلام است و یکی از تک انسان هایی است که خداوند در عالم آفریده و دو تن از فرزندان ایشان یعنی امام حسن و امام حسین، امام دوم و سوم و پیشوای ما شیعیان هستند.

در کنار آنکه پدر، همسر و فرزندان ایشان دارای مقام بالایی هستند، خود حضرت فاطمه زهرا (س) نیز مقام بالایی دارد و عصمت الله خطاب می شود و مطابق پیامبر دارای عصمت است و حجت بانو بر مردمان و حتی امامان معصوم است به طوری که امام حسن عسکری (ع) در خصوص شان و جایگاه حضرت فاطمه (س) می فرمایند مادر ما حجت ما است بر ما همان گونه که ما حجت خدا بر شما مردم هستیم.

با توجه به جایگاه و شان حضرت فاطمه (س) چگونه می توان از سیره و منش ایشان الگوگیری کرد؟

در عصر حاضر می خواهیم از این بانوی گرامی اسلام با چنین جایگاه و شان و مقام و منزلتی الگوگیری کنیم. ایشان از نظر جایگاه خانوادگی، ارتباط با خدا و همه مباحث فردی و اجتماعی با ما بسیار متفاوت است و این موضوع الگوگیری ما از حضرت فاطمه زهرا (س) را مشکل می سازد؛ بانویی که مربوط به 1400 سال پیش یعنی 14 قرن قبل بوده است، زمانی که 17 نفر بیشتر با سواد در سرزمین حجاز وجود ندارد و در دوران جاهلیت به دنیا آمده است و در دورانی که برای زن حق و جایگاهی شناخته نشده و پدران شان آنها را زنده به گور می کنند و از طرفی هیچ خبری از علم و تکنولوژی عصر حاضر نیست.

ما انسان های معمولی دو وجه متفاوت با حضرت زهرا (س) داریم. وجه الوهیت و فاصله زمانی و سرزمینی حضرت فاطمه زهرا (س) نسبت به دنیای امروز دو موضوع مهمی است که باید در الگوگیری از حضرت فاطمه (س) مورد توجه قرار دهیم و اگر این دو را حل کنیم، می توانیم شیوه های الگوگیری از حضرت را کسب کنیم.

حضرت فاطمه (س) در گذشته مثل و مانندی نداشته اند و پس از این هم همانند ایشان در دنیا نخواهیم داشت؛ بنابراین الگوگیری از چنین شخصیت ارزشمندی کار را بسیار سخت می کند و در اینجا این سوال مطرح می شود که پس چگونه دین اسلام ما را به الگوگیری از سبک زندگی و سیره و منش ائمه اطهار (ع) ترغیب و توصیه می کند در حالی که تفاوت ماهوی و جایگاه و شان حضرت فاطمه (س) با ما بسیار مشهود است.

با چه رویکردی می توان سبک زندگی و سیره حضرت فاطمه (س) را با زندگی حال حاضر مطابقت داد؟

دین اسلام دین حکیم و مبین است و دستوری که داده باید قابلیت اجرا داشته باشد، برای حل این مسئله فارغ از مقام و جایگاه الوهیت و دوره حیات حضرت فاطمه (س) باید مشاهده کنیم این بانوی گرامی به عنوان یک انسان دارای چه ابعاد زندگی و نقش هایی هستند و در قیاس چه برداشتی می توانیم از ایشان داشته باشیم.

زندگی فردی، اجتماعی، خانوادگی، سیاسی، دینی، علمی و حقوقی و به ترتیب بعد فردی، اجتماعی، خانوادگی، سیاسی، دینی، علمی و حقوقی زندگی حضرت زهرا (س) را به عنوان یک انسان بررسی کردیم. ایشان به عنوان یک بانو این نقش ها را بر عهده دارد. دختر یک پدر و مادر است فارغ از شان و جایگاه شان همسر یک آقا و مادر چند فرزند و شهروند مدینه النبی و یک زن مسلمان در حجاز و بنده ای برای خدا هستند و در کل یک انسان در کره زمین هستند که نقش ها و ابعاد زندگی فردی اجتماعی، سیاسی، دینی و حقوقی را برای ایشان مشاهده می کنیم.

این ابعاد زندگی حضرت فاطمه (س) را بررسی کنیم، اینکه چگونه عمل کرده اند، چگونه زندگی کرده اند و نحوه زندگی ایشان را به زندگی خود تسری داده و الگو برداری کنیم و اینکه آیا می شود و یا امکان پذیر است این گونه الگو برداری یا خیر؟

نحوه مواجهه حضرت فاطمه (س) با وظایف خانوادگی، اجتماعی و سیاسی چگونه بوده است؟

حضرت فاطمه (س) یک انسان خود نگه دار، دارای تقوا، عفیف و دارای قناعت است و در انجام وظایف همواره به این توجه دارد که تقوا را رعایت کند، وظایفش به عنوان دختر در منزل پدری، وظایفش در دوران همسرداری و فرزندآوری را به نحو احسن انجام می دهد؛ در فعالیت های اجتماعی، انسان اثرگذاری هستند و در فعالیت های اجتماعی موثر حرکت شان در جامعه و ارتباط شان با دیگران تاثیرگذار است. بصیرت، اثرگذاری اقتصادی در خانه، همسری امیرالمومنین (ع) و شرایط سخت و آسان زندگی و تلاش علمی رشد دهنده ای که درباره خود و دیگران دارند.

حضرت فاطمه (س) کتاب خدا را قرائت کرده و علم خود را می افزاید و همواره از خداوند و گفت و گوی با خداوند خود را می رویاند و رشد می دهد. انسان برای اینکه عبادت کند، آفریده شده است و عبادت زمینه رشد و شکوفایی است. حضرت فاطمه (س) رشد یافتن و رشد دادن را هم برای خود و هم فرزندان و مردم جامعه پی گیری می کنند. در انجام وظایف مختلف حتی آنجا که قرار می شود وظیفه حقوقی ای را برای خود و خانواده انجام دهند یا آنجا که می خواهند از حق همسرش حضرت امیرالمومنین علی (ع) دفاع کند به هیچ عنوان کوتاهی نمی کند و محکم می ایستد.

روایت است حضرت فاطمه (س) پس از رحلت پیامبر (ص) در بیت الاحزان نشسته و بی تاب، نگران و گریان بودند. از ایشان می پرسند چرا گریه می کنید، حضرت فاطمه (س) به رغم خود نگه داری و عفت و عفافی که دارد در پاسخ پرسش کنندگان به جواب کوتاه بسنده نمی کند بلکه ایشان کاملا موجز از یوم الانذار جریانات را تعریف می کنند و کلام شان بسیار نجیبانه است و پاسخ کامل به طرف مقابل می دهد. حضرت فاطمه (س) می فرمایند پیامبر گرامی اسلام حضرت علی (ع) را جانشین خود قرار داد و ایشان را به امت معرفی کرد اما آنچه که باعث شده امروز غمگین باشم و گریه کنم، این است که مردم خود را از وجود امیرالمومنین محروم کرده اند و جامعه دچار انحراف و ضعف شده است؛ من برای اینها ناراحت هستم و غمگین و رنجیده می باشم.

حضرت فاطمه (س) در انجام وظایف گوناگون به بهترین نحو ممکن عمل می کردند. صدیقه یکی از القاب ایشان بود چرا که حضرت فاطمه (س) به شدت صدیق و راستگو بودند و کلام و عمل شان به شدت با هم تطابق داشت. حضرت فاطمه (س) پس از ازدواج با حضرت علی (ع) به کسی که مهمترین نقش را در خانه امیرالمومنین (ع) در پایه گذاری اسلام دارد، تبدیل می شود. فرزندانی در آن خانه تربیت می کند که هر کدام امام و پیشوای مسلمین هستند. ارتباطات شکل می گیرد و پیام هایی از آن خانه به جامعه می رسد که به شدت برای جامعه تاثیرگذار است.

 امروز برای حضرت فاطمه زهرا (س) در ایام ولادت و یا شهادت ایشان مراسم هایی برگزار می کنیم و در آن مراسم ها شرکت می کنیم تا از وجود این مادر بزرگوارمان بهره مند شویم، مادری که در طول تاریخ برای تربیت فرزندان و شیعیان لحظه ای از پای ننشست. در مورد تربیت هیچ کدام کوتاهی ندارد و سنگ تمام می گذارد و زمانی که در مراسم حضرت فاطمه (س) شرکت می کنیم این نور به ما می تابد و زندگی های ما را دربر می گیرد.