خبرگزاری شبستان- استان گلستان؛
یلدا شبی آیینی با پشتوانه تاریخ چند هزارساله سرزمین باستانی ایران است که ساکنان این دیار کهن از گذشته های دور به انجام آن با دورهم نشینی به خصوص در منزل بزرگ فامیل و انجام برخی سنت ها و آداب و رسوم اهتمام دارند.
گلستان که به دلیل سکونت اقوام گوناگون به نگارستان ایران مشهور است به واسطه حضور قومیت های گوناگون شاهد اجرا و برگزاری آیین های متفاوت اما مشترک در ریشه ایرانی در پاسداشت شب یلدا به عنوان بلندترین شب سال است.
اگر چه شاید به ظاهر شب یلدا، فقط یه شب نشینی با مصرف تنقلات و خوردنی های مخصوص این شب باشد اما رمز و رازهای نهفته در این آیین چند هزار ساله، نشانه ای آشکار بر غلبه فرهنگ باورمندی به پیروزی خیر بر شر و خوبی بر بدی، اعتقاد به کار و تلاش برای رسیدن به برکت در مال و نعمت، ضرورت حرمت نهادن به بزرگان دانست.
گلستان از گذشته تاکنون میزبان قومیت های گوناگون ایرانی با فرهنگ های متکثر و متفاوت بود که نمود این سکونت چند صدساله در برخی مناسبت ها مانند شب یلدا به روشنی آشکار و از نشانه های ظرفیت بالای فرهنگی ناب و اصیل ایرانی است.
بازی ها:
در گذشته که مانند امروز امکانات و فناوری وجود نداشت و تلویزیون و موبایل و اینترنت، جایی برای فرورفتن در انزوا نمی گذاشت، انجام بازی و سرگرمی بهترین راه برای سپری کردن بلندترین شب سال بود.
اهالی خانه که از خوردن تنقلات و خوراکی های شب یلدا فارغ می شدند، زمان زیادی برای به صبح رساندند داشتند که از این زمان برای نمایش توانایی جسمانی و قوای بدنی استفاده می کردند که در اغلب این موارد،بازی های شب یلدا به معرکه ای برای نمایش زور بازوی جوانان تبدیل می شد.
به عنوان مثال ساکنان قوم سیستانی گلستان قلعه پوده، خسوخسو، کشتی کچ گردان، کدش کدش، زدومنیکه را انجام می دادند که این بازی ها اغلب به توان بدنی متکی بود.
در برخی موارد و برای بالا رفتن جذابیت این بازی ها صاحبخانه جایزه ای در حد توان و وسع خود مانند تخم مرغ در نظر می گرفت تا انگیزه بازیکنان را بالا ببرد که معمولا هم این جایزه ها کار خودش را می کرد و جذابیت این بازی های سرگرم کننده به حد اعلا می رسید.
در دیگر ساکنان اقوام گلستان هم نمونه های دیگری از برگزاری بازی های شب یلدا به چشم می خورد که برخی از آن ها فقط مختص این شب است و نمونه آن در دیگر مناسبت ها مشاهده نمی شود.
قصه گویی و شعرخوانی
همانطور که حافظ یکی از نمادهای قابل اعتنای ایرانیان در عالم شعر است و در ایامی مانند شب یلدا با تفال زدن به دیوان این شاعر نامدار، مسیر زندگی یکساله ترسیم می شود، برخی از اقوام ایرانی هم شعرای مربوط به قوم خود دارند که اتکا به سروده های آنان جایی غیرقابل انکار در زندگی آنان دارد.
ترکمن های گلستان به مختومقلی فراغی وابستگی زیادی دارند و در بسیاری از موقعیت های زندگی به اشعار رو دل می بنندند که از جمله آن موقعیت ها، شب یلدا است.
کرمانج های ساکن گلستان هم در شب یلدا اشعار حماسی جعفرقلی زنگلی متخلص به معروف به ملک‌الشعرای کرمانج، شاعر و عارف معاصر را برای هم میخوانند تا بلندی شب یلدا را برای خود کوتاه کنند.
انواع خوراکی و تنقلات
پای ثابت همه شب نشینی و دورهمی های ایرانی ها، انواع خوراکی است که بسته به جغرافیای اقوام و ویژگی های فرهنگی و سنتی آنان متفاوت است.
اقوام ساکن گلستان هم به دلیل وجود انواع و اقسام سبزی و مواد اولیه طبیعی، دست پخته هایی دارند که در شب یلدا سفره های آنان را رنگین کرده و گذر این شب طولانی را برای آنان آسان می کند.
اگر چه در گذر تاریخ برخی این خوراکی و شیرینی ها، در هم آمیخته شده و از غنای آن کاسته است اما هنوز در گذرگاه قومیت های گوناگون می توان رد پای این تنقلات که به بخش جدایی ناپذیر زندگی آنان تبدیل شده را یافت.
نظر شما