کلیساهای تاریخی کهن شهر همدان

به گزارش خبرگزاری شبستان از همدان، همدان مهد تمدن های متعدد بوده و سکونت گاه ادیان مختلف اهل کتاب و .... بوده و مکان های مذهبی و عبادتگاه های کلیمیان و مسیحیان در کنار مساجد تاریخی در همدان به  چشم می خورد.

در بافت کهن همدان و نزدیکی تچه باستانی هگمتانه دو کلیسای تاریخی گریگوری استپان و کلیسای حضرت مریم  واقع شده که اولی یادگار دوره صفوی و دیگری از آثار دوره قاجار است.

در قسمت شرقی تپه هگمتانه همدان و محلهٔ ارامنه دو کلیسا وجود دارد که کلیسای قدیمی‌تر به نام "گریگوری استپان" متعلق به مذهب ارتدکس و کلیسای جدیدتر به نام "حضرت مریم" متعلق به مذهب پروتستان است.

کلیسای گریگوری استفان همدان از جاذبه های تاریخی این شهر و از نمادهای مهم تاریخی حضور اقلیت های مذهبی در ایران و همدان است. وقتی جمعی از ارامنه اصفهان، تاجران ارمنی روسی و مهاجرانی که به دلیل جنگ جهانی ساکن همدان شدند به فکر ساخت عبادتگاهی مختص خود افتادند و در سال ۱۶۷۶ میلادی و مصادف با پادشاهی شاه سلیمان صفوی، کلیسای گریگوری استفان همدان را ساختند.

این کلیسا یک بار در اثر بلایای طبیعی و گذشت زمان رو به ویرانی بود که در سال ۱۹۳۲ میلادی با کمک خلیفه گری و مردم بازسازی و مرمت شده است. این کلیسا محل دفن بسیاری از شخصیت های شناخته شده مذهبی ارامنه است.

کلیسای گریگوری استفان همدان پلانی مستطیل شکل با ابعاد ۱۳ در ۲۱ متر دارد. ورودی کلیسا چهار ستون مدور چهار متری دارد که با قوس های جناغی به هم وصل شده اند. در نمای کلیسا از خشت و آجر استفاده شده و برای تزئین، طاق نماهایی هلالی شکل به آن اضافه شده است. طاق نماها سبک طاق های رومی را دارند و به زیبایی و شکوه کلیسا افزوده اند.

برج ناقوس کلیسا یکی از زیبایی های این کلیسا است که به سبک گنبدهای رک بنا شده و حدود ۵٫۲ متر از سطح زمین ارتفاع دارد. محراب کلیسا با گچ پوشیده شده بود که حالا لایه برداری شده است.

کلیسای گریگوری استفان بخش های چندان زیادی نداد و شامل یک سالن اصلی و یک کتابخانه است. تأمین نور سالن کلیسا و کتابخانه آن بسیار مهم بود و از آنجا که این کلیسا به نور زیادی نیاز داشت؛ پنجره های فراوانی در ساخت آن به کار رفته تا نور طبیعی خورشید نیمی از کار تأمین نور کلیسا را برعهده گیرد.

به طور کلی ۱۲ پنجره مشبک در ساخت کلیسا به کار رفته که ۱۰ عدد در دیوارهای شمالی و جنوبی و ۲ عدد هم در ضلع غربی قرار داده شده است. در منتهی الیه دیوار شمالی کلیسای گریگوری استفان همدان، حوضچه سنگی غسل تعمیدی قرار دارد که با کتیبه سنگی تزئین شده است. داخل کلیسا هم تزئینات چندانی به جز چند تمثال و شمایل مریم مقدس(س) و حضرت مسیح(ع) وجود ندارد.