خبرگزاری شبستان: در یادداشت قبل به صدمات روحی و روانی مقوله تحریم اشاره شد . به نظر میرسد شیوع این خبر که دشمن قصد تحریم دارد بیش از انکه عملا ایجاد خلل کند در بعد روانی تاثیر منفی خود را بر جای میگذارد. تاثیر مستقیم انتشار اخبار دال بر وقوع تحریم در بعد روانی است و سپس به نحو غیر مستقیم در زندگی عملی و بر کار و اقتصاد ما تاثیر منفی بر جای میگذارد. مقابله با نیرنگ دشمن در حوزه جنگ نرم نیاز به ترویج اخلاق و روحیه دینی میان مردم دارد. بعد مذهبی و تخلق به اخلاق نیکو نقش مهمی برای مقابله با جنگ نرم دارد. حمایت از شعار تولید ملی، حمایت از کار و سرمایه ایرانی در بعد روانی نیز قابل دنبال کردن است.
بهداشت روانی روحیه امید و تلاش و تحرک و پویایی را در جامعه میدمد یعنی مقوله ای که رشد اقتصادی را تضمین خواهد کرد. ترس و یاس و نا امیدی نقطه مقبل پویایی است. اگر خواهان رشد اقتصادی و حمایت از تولید ملی و کار و سرمایه ایران هستیم باید روحیه شاداب را برای مردم به ارمغان اوریم که مرد در حرکتی خود جوش به مقابله با نیرنگ دشمن بپردازند .
بهداشت روانی را میتوان از طریق اخلاق و بعد مذهبی تقویت کرد و قران نیز به این مهم اشاره فرموده اند. این فرضیه مبتنی بر اصولی است و لازم است تا حد ممکن به واکاوی ان پرداخت.
آیا در قران کریم در باب مشکل مهم بشری یعنی بیماریهای روحی و روانی راهی ارائه شده است؟
نسبت قرآن و بهداشت روان انسان چیست ؟
خداوند متعال در برخی ایات به شفا بخشی ایات قرانی به طور مطلق اشاره کرده است.
یَا أَیُّهَا النَّاسُ قَدْ جَاءَتْکُم مَّوْعِظَةٌ مِّن رَّبِّکُمْ وَشِفَاءٌ لِّمَا فِی الصُّدُورِ وَهُدًى وَرَحْمَةٌ لِّلْمُؤْمِنِینَ [١٠:٥٧]
ای مردم! اندرزی از سوی پروردگارتان برای شما آمده است؛ و درمانی برای آنچه در سینه‌هاست؛ (درمانی برای دلهای شما؛) و هدایت و رحمتی است برای مؤمنان!
حضرت على (ع) مىفرماید:
فاستشفوه من ادوائکم و استعینوا به على لاوائکم فان فیه شفاء من اکبر الداء و هو الکفر و النفاق و الغى و الضلال. « نهج البلاغه، خطبه/ 176.»
«از این کتاب بزرگ آسمانى براى بیماریهاى خود شفا بخواهید و براى حل مشکلاتتان از آن یارى بطلبید، چرا که در این کتاب درمان بزرگترین دردها است: درد کفر و نفاق و گمراهى و ضلالت.»
شاید سوال شود چرا قران برای همه شفا بخش نیست . این پرسش را از چند بعد میتوان پاسخ گفت . در بیماریهای روحی اصل مهم خواستن است. اینکه مصصم باشیم و امید به اینده و بهبودی داشته باشیم. اگر تصمیم وجود نداشته باشد و بر خلاف دستور پزشک عمل شود نتیجه مطلوب حاصل نمیشود . قران خود چنین پاسخ میدهد :
ذَلِکَ الْکِتَابُ لَا رَیْبَ فِیهِ هُدًى لِّلْمُتَّقِینَ [٢:٢]
آن کتاب با عظمتی است که شک در آن راه ندارد؛ و مایه هدایت پرهیزکاران است.
....إِنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا سَوَاءٌ عَلَیْهِمْ أَأَنذَرْتَهُمْ أَمْ لَمْ تُنذِرْهُمْ لَا یُؤْمِنُونَ [٢:٦]
کسانی که کافر شدند، برای آنان تفاوت نمی‌کند که آنان را (از عذاب الهی) بترسانی یا نترسانی؛ ایمان نخواهند آورد.
.....یُخَادِعُونَ اللَّهَ وَالَّذِینَ آمَنُوا وَمَا یَخْدَعُونَ إِلَّا أَنفُسَهُمْ وَمَا یَشْعُرُونَ [٢:٩]
می‌خواهند خدا و مؤمنان را فریب دهند؛ در حالی که جز خودشان را فریب نمی‌دهند؛ (اما) نمی‌فهمند.
فِی قُلُوبِهِم مَّرَضٌ فَزَادَهُمُ اللَّهُ مَرَضًا وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِیمٌ بِمَا کَانُوا یَکْذِبُونَ [٢:١٠]
در دلهای آنان یک نوع بیماری است؛ خداوند بر بیماری آنان افزوده؛ و به خاطر دروغهایی که میگفتند، عذاب دردناکی در انتظار آنهاست.
یکی از شواهد شفابخشى قرآن، مقایسه وضع عرب جاهلى با تربیت شدگان مکتب قرآن و پیامبر (ص) در آغاز اسلام است. اسلام با اموزش و تربیت اعراب و ترویج علم اموزی و تبلیغ اخلاق و کمالات انسانی توانست اعراب را از شرایط ناگوار جاهلیت رهایی بخشد و روح امید و تحرک و پویایا را در ایشان بدمد و انها را به مردمی متمدن و تمدن ساز مبدل سازد .
اعرابی که از ننگ و شرم فرزندان دختر و ناراحتی و خشم ،چهره هایشان سیاه میشد توانستند در سایه رحمت اسلام خود را به اخلاق الهی نزدیک کنند . در قران در باب این دسته از اعراب اورده است :
وَإِذَا بُشِّرَ أَحَدُهُم بِالْأُنثَى ظَلَّ وَجْهُهُ مُسْوَدًّا وَهُوَ کَظِیمٌ [١٦:٥٨]
در حالی که هرگاه به یکی از آنها بشارت دهند دختر نصیب تو شده، صورتش (از فرط ناراحتی) سیاه می‌شود؛ و به شدّت خشمگین می‌گردد؛...
یَتَوَارَى مِنَ الْقَوْمِ مِن سُوءِ مَا بُشِّرَ بِهِ أَیُمْسِکُهُ عَلَى هُونٍ أَمْ یَدُسُّهُ فِی التُّرَابِ أَلَا سَاءَ مَا یَحْکُمُونَ [١٦:٥٩]
بخاطر بشارت بدی که به او داده شده، از قوم و قبیله خود متواری می‌گردد؛ (و نمی‌داند) آیا او را با قبول ننگ نگهدارد، یا در خاک پنهانش کند؟! چه بد حکم می‌کنند!
برخى از روانشناسان و جامعهشناسان، قرآن و مطالب آیات آن را مورد توجه قرار داده و تأثیرات آنها را در روان انسان مورد بررسى قرار دادهاند و از این رهگذر شفابخشى قرآن را با علوم تجربى به اثبات رسانده و به نتایج جالب و شگفتانگیزى دست یافتهاند. تحقیقات نشان از تأثیر قرائت قرآن بر کاهش درد، اضطراب و افسردگى دارد. در این مورد پژوهشهاى متعددى تحت شرایط کنترل شده و با توجه به ضوابط پزشکى توسط پزشکان متخصص یا زیر نظر آنان انجام شده و به نتایج مثبتى رسیده است .
در پژوهشى که توسط دو تن از محققان در تهران به روش آزمون اضطراب «کتل» انجام شد، نشان داده شده که در بین گروه آزمایشى 60 نفره دختر که بصورت تصادفى از بین دانشآموزان دبیرستانى انتخاب شدند؛ گروهى که حدّاقل 6 ماه روزانه نیم ساعت به قرائت قرآن مجید مىپرداختند میزان اضطراب و گرایش به افسردگى آنان به شکل چشمگیرى کمتر از آزمودنیهاى گروه مقایسه است. ( ر. ک: مقالات همایش نقش دین در بهداشت روان، دانشگاه علوم پزشکى و خدمات بهداشتى درمانى ایران، آذر 1376، ص 79).
در تحقیق دیگرى ثابت شد که مداومت بر قرائت قرآن کریم نقش مؤثرى در مقابله با استرس دارد. همچنین فهم قرآن نیز در مقابله با استرس تأثیر دارد. ( ر.ک: پژوهشى در اعجاز علمى قرآن، ص: 399).
یکی از اثار مثبت روحی و روانی دمیدن روح امید و ممنوعیت یأس ناامیدى در قرآن و تأثیر آن در کاهش افسردگى است .
یَا بَنِیَّ اذْهَبُوا فَتَحَسَّسُوا مِن یُوسُفَ وَأَخِیهِ وَلَا تَیْأَسُوا مِن رَّوْحِ اللَّهِ إِنَّهُ لَا یَیْأَسُ مِن رَّوْحِ اللَّهِ إِلَّا الْقَوْمُ الْکَافِرُونَ [١٢:٨٧]
پسرانم! بروید، و از یوسف و برادرش جستجو کنید؛ و از رحمت خدا مأیوس نشوید؛ که تنها گروه کافران، از رحمت خدا مأیوس می‌شوند!
کتابهاى مذهبى و بویژه قرآن کریم بر توکل به خدا و امید به فضل و رحمت الهى و مذمت ناامیدى و یأس تأکید دارند؛ بطورى که در اسلام ناامیدى از خدا یک گناه کبیره به حساب مىآید.
مومن خوف و رجاء دارد. خوف الهی همیشه و در همه حال همراه با رجاء و امید است و موجب حرکت و پویایی است .
ادامه دارد
ردا
پایان پیام/
نظر شما