وجود ۳ هزار هکتار بافت فرسوده در شهرها/ دست روی دست بگذاریم فاجعه بم تکرار می‌شود

خبرگزاری شبستان- استان گلستان، فریده ستایشگر؛

ایران یکی از 10 کشور بلاخیز دنیا است و از 41 نوع بلای طبیعی شناخته شده در جهان، 31 نوع آن در ایران به وقوع می پیوندد. اما این موضوع زمانی اهمیت بسیار زیادی پیدا می کند که بدانیم 90 درصد جمعیت کشور در معرض خطرات ناشی از حوادث طبیعی قرار دارند.

آمار دیگری هم موجود است که نشان می دهد ایران از نظر آمار وقوع حوادث طبیعی در مقام ششم جهان قرار دارد. همواره حدود هفت درصد درآمد ناخالص ملی کشور در ارتباط با بلایا هزینه می شود؛ این مقدار بدون احتساب هزینه‌ های پنهان این حوادث است. 

یکی از بلایای طبیعی که تقریبا همه نواحی ایران را مورد تهدید قرار می دهد، زمین لرزه است. آمارهای مراکز تحقیقاتی نشان می دهد که 90 درصد خاک ایران بر روی نوار زلزله واقع شده است. با توجه به آمار موجود به طور متوسط در ایران هر سال یک زلزله بزرگ و هر 10 سال یک زلزله با بزرگی 6 درجه و بیشتر، در مقیاس ریشتر به وقوع پیوسته است.

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی اخیرا پژوهشی را درباره «اولویت‌بندی استان‌های کشور بر اساس شاخص خطر‌پذیری لرزه‌ای» انجام داده است.

پژوهشی که نتایج آن بسیار قابل تأمل بوده و می توان به استناد از آن یک نقشه راه عملیاتی را برای کاهش خسارت ها پیش روی طراحی کرد.

این تحقیقات نشان داد که استان های مازندران، گیلان، تهران، هرمزگان، خراسان شمالی و چهارمحال و بختیاری در اولویت نخست و استان‌ گلستان به همراه قزوین، کرمانشاه، آذربایجان شرقی و کهگیلویه و بویراحمد در اولویت دوم شاخص های خطرپذیری لرزه‌ای قرار دارند.

همچنین در نتیجه این پژوهش اشاره شده که استان های اردبیل، کردستان، خراسان جنوبی، فارس، سیستان و بلوچستان و آذربایجان غربی در اولویت سوم- استان های ایلام، خراسان رضوی، همدان، زنجان، خوزستان، قم، کرمان و بوشهر در اولویت چهارم و استان های سمنان، یزد، مرکزی و اصفهان در اولویت پنجم قرار دارند. 

پژوهش های علمی در کنار فعالیت گسل هایی مانند البرز و خزر و همچنین شاهکوه سبب شده تا گلستان شرایط خاصی در این زمینه داشته باشد. تا جایی که متولیان امر از جمله مدیرکل راه و شهرسازی این استان معتقد است اگر مداخله جدی در زمینه ایمن سازی و مقاوم سازی واحدهای مسکونی انجام نشود، شرایط در استان گلستان به مراتب سخت تر و بسیار بدتر از شهری مانند بم خواهد بود که در زلزله سال 1382 تقریبا کل شهر ویران شد و هزاران نفر جان خود را از دست دادند.

«مهدی ملک» با اشاره به وجود حدود 2800 هکتار بافت فرسوده، ناکارآمد و سکونتگاه های غیررسمی در استان گلستان اظهار کرد: اخیرا تعداد شهرهای استان که دارای بافت های فرسوده و ناکارآمد هستند از 15 شهر به 18 شهر افزایش یافته و به تبع آن مساحت این بافت ها در شهرهای استان به بیش از 3 هزار هکتار می رسد.

مدیرکل راه و شهرسازی گلستان افزود: بیش از 54 هزار واحد مسکونی در بافت های فرسوده، ناکارآمد و سکونتگاه های غیررسمی استان وجود دارد که بیش از 300 هزار نفر جمعیت در آنها سکونت دارند.

وی ادامه داد: وضعیت لرزه خیزی، وجود خاک های رسی، فرسودگی کالبدی بناها در این مناطق، در کنار وجود گسل های البرز، خزر و شاهکوه که توان لرزه خیزی بالای 7 ریشتر را دارد، گویای این است که دیگر نمی توان دست روی دست گذاشت و باید هرچه سریعتر به دنبال مقاوم سازی واحدهای مسکونی در این مناطق باشیم.

یکی از شهرهایی که هدف اجرای طرح بازآفرینی شهری بوده، گرگان به عنوان مرکز استان گلستان است. آمارها نشان می دهد که تنها در شهرهای گرگان، جلین و سرخنکلاته 945 هکتار بافت فرسوده، ناکارآمد و سکونتگاه غیررسمی وجود دارد.

در همین باره «سیدمحمدرضا سیدالنگی» اظهارکرد: مساحت بافت های فرسوده و ناکارآمد در شهر گرگان 919 هکتار است که 25 درصد مساحت شهر را شامل می شود. از طرفی حدود 98 هزار نفر در این مناطق سکونت دارند که معادل 27 درصد جمعیت شهر گرگان است.

شهردار گرگان افزود: علاوه بر مشکلات مربوط به غیرمقاوم بودن واحدهای مسکونی در این مناطق ما با نرخ بالای بیکاری و اشتغال فصلی، نرخ بالای بازماندگان از تحصیل، مشارکت پذیری پایین و نداشتن حس تعلق و هویت محله ای، عدم تمایل بخش خصوصی به مداخله و سرمایه گذاری در حوزه های فرهنگی و آموزشی در این مناطق مواجه هستیم که کار را سخت تر می کند.

وی با تأکید براینکه برنامه شهرداری گرگان رفع فقر کالبدی از این مناطق است، گفت: در برخی از این محلات از جمله کوی محتشم، قلعه حسن، اوزینه و چناران، عرفان و شریعتی و ... مهم ترین موضوع ما مقاوم سازی واحدهای مسکونی است.

سیدالنگی بیان کرد: اخیرا مجوز افزایش طبقه صادر شده و می تواند انگیزه ای برای انبوه سازان و سازندگان مسکن باشد تا در این مناطق بناهایی مقاوم در برابر زلزله بسازند.