به گزارش خبرنگار گروه مسجد و کانون‌های مساجد خبرگزاری شبستان، «محمدعلی موظف رستمی»، محقق و پژوهشگر حوزه مسجد به مناسبت فرا رسیدن ۱۳دی، سومین سالروز شهادت سردار شهید حاج قاسم سلیمانی، یادداشت اختصاصی با موضوع «حاج قاسم یعنی نماد یک مسجدی واقعی» را در اختیار خبرگزاری شبستان قرار داده، که در ادامه تقدیم حضورتان می شود:
یکی از مباحث مهم و جدی مطرح شده در جامعه به خصوص بعد از شهادت سردار سلیمانی، موضوع مکتب حاج قاسم سلیمانی است. همچنان که مقام معظم رهبری نیز بر توجه به سیره سردار سلیمانی در قالب یک مکتب تأکید فراوانی داشتند. اگر بخواهیم لایه ها و زوایای این مکتب را به طور جدی مورد کنکاش و بررسی قرار دهیم، در تمام سطوح آن ارزش ها و هنجارهای حاکم بر مسجد و به عبارتی دیگر فرهنگ مسجدی را به وضوح مشاهد خواهیم کرد. چرا که این شهید عزیز خود از همان اوان کودکی با فرهنگ مسجد مأنوس شده و شاکله شخصیتی ایشان در این مکان مقدس رشد و پرورش یافته است. در ادامه نیز تا زمان حیات پربار خویش همواره از این فضای معنوی بهره مند بوده است. به عبارتی از کودکی شمیم عطر فضای معنوی مسجد توسط ایشان استشمام شد و در بقیه دوران حیات نیز این بوی استشمام شده به اثر گذاری در محیط و اطراف او منجر شد.
به همین خاطر نقش برجسته مسجد در تمام مراحل حیات ایشان چه در نوجوانی در مساجد کرمان که فعالیت هایی چشمگیری همچون مکبری، مؤذنی، تلاش در کتابخانه مسجد، حضور فعال در جلسات هفتگی و قرائت ادعیه بویژه در شب‌های احیاء، تا به عنوان یک خادم صادق در برنامه ها و مراسم میلاد و وفیات ائمه معصومین (علیهم السلام) به ویژه عزاداری های ایام محرم کاملا مشهود بوده و این فعالیت مسجدی در جوانی نیز با شرکت فعال در گروه سرودهای انقلابی در سطح مساجد ادامه داشته و در همین دوران بوده است که از طریق این مکان مقدس با حرکت انقلاب اسلامی و انقلابیون آشنا شده و با آنان ارتباطی نزدیک و دائم برقرار کرده است.
بنابراین با اطمینان می توان گفت: یکی از مکان هایی که بیشترین تأثیر در نضج و رشد شخصیت انقلابی وی و نیز شکل گیری مکتب ایشان را داشته است، بهره مندی از فضای معنوی حاکم بر این مکان مقدس الهی بوده و ایشان بیشترین استشمام و بهره معنوی را از آن برده اند.
در ذهن و فکر شهید سلیمانی و نیز به تبع رفتار و شخصیت ایشان همواره دیده شده است که مسجد از منزلت والایی برخوردار بوده و این اهمیت را در تمامی مراحل زندگانی او حتی در دورانی که رهبری جبهه مقاومت اسلامی در جنگ با داعش و تکفیری ها را به عهده داشت و در میدان جنگ بین جبهه کفر و نفاق با جبهه حق که در رزمندگان مقاومت اسلامی تجلی پیدا کرد، معیار سنجش این رفتارها را با مسجد می سنجید و کارکرد نوع مسجدی را که شخصیت این نیروها چه رزمندگان مقاومت و چه نیروهای داعشی و تکفیری در آن شکل گرفته است، تبیین و ترسیم می نمود.
همچنانکه در یکی از سخنرانی های مسجدی که برای ائمه جماعات مسجد در ارتباط با شهید حججی بیاناتی ایراد فرمود این ادعا به تأیید می رسد. شهید سلیمانی در این راستا فرمود: «شهید حججی نتیجه و عصاره مسجد است در تصویر اسارت شهید حججی دو چهره را می‌بینیم: آن چهره‌ای که می‌خواهد ذبح کند، آن چهره‌ای که می‌خواهد ذبح شود. هر دو ثمره مسجد هستند. خبیثی که پشت سر حججی قرار دارد، نیز ثمره مسجد است.
این نگاه شهید سلیمانی برگرفته از وجود انواع مسجد در تاریخ اسلام است که برخی مساجد مبارکه هستند که پرورش دهنده افرادی چون شهید حججی هستند و برخی دیگر مساجد ضرار و ملعونه که قاتلان داعشیِ شهید حججی خروجی این گونه مساجد هستند. این نوع ثمرات مسجدی با خروجی های مثبت (مومنان واقعی) از مساجد اصیل و واقعی که همانا برخاسته از مساجد مبارکه می باشند و منفی (نفاق و کفر) که پرورش یافته مساجد نفاق افکن و انحرافی و ملعونه هستند از آغاز شکل گیری اسلام تا به حال همواره در جوامع اسلامی به اشکال مختلف حضور داشته اند. و به همین خاطر است که در طول تاریخ همواره شاهد نزاع و درگیر بین تربیت شدگان و پروش یافتگان این دو نوع مسجد بوده ایم. در همین ارتباط شهید سلیمانی همه جدال ها و دعواهای عالم را در ارتباط با یک مسجد می داند و میفرماید: «همه دعوای ما در عالم بر سر یک مسجد یعنی مسجد الاقصی و همه وحدت ما نیز بر سر یک مسجد یعنی مسجد الحرام است، که می‌تواند جهان اسلام را به وحدت برساند.»۱ باز در این بیان، ایشان به نقش محوری دو مکان مقدس مسجدی (مسجد الاقصی و مسجد الحرام) در ایجاد وحدت و یا دعوا اشاره ای جدی دارند که بیانگر برخورداری جایگاه والای مسجد در اندیشه این شهید بزرگوار می باشد.
شهید سلیمانی اهالی مسجد را در سطح جوامع اسلامی نیز به سه دسته تقسیم می کند که دقیقا منبطق بر واقعیات موجود در میان ملت های اسلامی است که این امر نشانگر برخورداری از عمق اطلاعات و شناخت کافی و وافی ایشان از فضای سیاسی، دینی و اجتماعی و... حاکم بر مساجد و اُنس دائمی و مستمر شان با این مکان مقدس در شرایط فعلی است. به خاطر همین شناخت از این پایگاه عظیم دینی مسلمانان است که مسجد را عامل حیات دینی، سیاسی و اجتماعی جهان اسلام بر می شمرد.
سه نوع مسجدی که ایشان ذکر می کند عبارتند از:
۱. «مسجدی است که آگاه سازی و تربیت می‌کند و در دو بُعد از اسلام دفاع می‌کند؛ یکی بُعد فرهنگی و دینی و ایجاد رای در مردم برای مقابله با تهاجم فرهنگی که پیچیده‌تر از دیروز و وسیع‌تر و ناپیداتر شده است. این مسجد همزمان با مقابله، مدافع فرهنگی و ایثارگر و فداکار نیز تربیت می‌کند.
۲. کارکرد یک مسجد دیگر ایجاد روح بی‌توجهی و بی‌انگیزگی در جامعه است امام جماعت این مسجد نگاه می‌کند به مامومین که ببینند از چه چیزی خوششان می‌آید آن وقت همان مطلب را می‌گوید.
۳.مسجدی که همچون ماشین است و ائمه تکفیری بر آن سوارند و نتیجه‌اش تولد داعش و جبهه النصره است»
از نکات جالب توجه و برجسته نقش تربیتی مسجد در دیدگاه شهید سلیمانی این نکته مهم است که ایشان بهترین بستر برای پرورش و تربیت مدافع واقعی فرهنگی، ایثارگر و فداکار را تنها در مسجد می داند نه در ساختار دولت ها و اماکن دیگر همچنانکه در طول تاریخ انقلاب اسلامی شاهدیم این نظر و نگاه شهید سلیمانی نسبت به مسجد در مراحل مختلف و در بحران ها و اتفاقات مختلف به وضوح مشاهده شده است. همچون نقش آفرینی مسجد در شکل گیری و استمرار انقلاب اسلامی، دوران هشت سال دفاع مقدس، حوادث طبیعی به وقوع پیوسته و در جدیدترین شکل نیز در جریان مبارزه با ویروس کرونا و...
شهید سلیمانی در راستای روایتی که از رسول گرامی اسلام (ص) «افضل الناس می المسجد الامام» و نیز در پیروی از نظرمقام مقام معظم رهبری «در مسجد یک مدیر فرهنگی وجود دارد که همانا امام جماعت است»، آمده است، امام جماعت مسجد را محور اصلی مسجد و در واقع مرکز ثقل قرارگاه (مسجد) می داند که حوزه عملکردی و حیطه کار فرهنگی و تبلیغی ایشان محدود و معدود در حصار مسجد و تنها توجه به نمازگزاران داخل آن نیست، بلکه محدوده و شعاعی بسیار فراتر همراه با مخاطبانی با سلائق و دیدگاه های و نظرات مختلف را نیز شامل می شود. در همین خصوص می فرماید: «اگر نگاه ما به مسجد به عنوان امام جماعت صرفا نگاه به محیط داخل مسجد باشد و بخواهیم فقط تعداد افرادی که داخل مسجد هستند را حفظ کنیم اشتباه کرده‌ایم و باخته‌ایم. مسجد مثل یک قرارگاه است و باید تمام اطراف مسجد را مد نظر قرار داد. بی حجاب، با حجاب، اصولگرا، اصلاح طلب، زن، مرد، کودک و ... که در اطراف مسجد زندگی می‌کنند را باید حول یک محور یعنی مسجد متمرکز کرد.»
در پایان این جمله را در ارتباط با شخصیت این سردار بزرگ می توان گفت که «حاج قاسم یعنی نماد یک مسجدی واقعی».
پی نوشت:
۱-سخنرانی سردار سلیمانی در جمع ائمه جماعات تهران: ۲۹مرداد ۱۳۹۶ به مناسبت هفته جهانی مسجد.
نظر شما