دین شناسی، تقوای الهی و عدالت مطلق نخستین گام در نظام ولایت فقیه است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری شبستان در استان فارس، حجت الاسلام ابراهیم کلانتری، امروز پنج شنبه (15 دی) در سلسله مباحث «ولایت فقیه» که در سالن «شهید آیت الله دستغیب» حرم مطهر حضرت شاهچراغ (ع) برگزار شد با پاسخ به شبهه استبداد دینی در نظام اسلامی، گفت: در جلسه گذشته پس از طرح این شبهه که نظام سیاسی مبتنی بر ولایت فقیه به دلیل آنکه مشروعیت خود را از نصب الهی می گیرد و دارای اختیارات مطلقه است به سمت استبداد دینی مایل می شود، ویژگی های حکومت های دیکتاتوری را شمارش و بر این نکته مهم تاکید شد که هیچیک از آن ویژگی ها در نظام سیاسی مبتنی بر ولایت فقیه وجود ندارد و این نخستین پاسخی است که آن شبهه را از اساس بی اعتبار می کند.

تولیت حرم مطهر حضرت شاهچراغ (ع) با اشاره به اینکه در این جلسه پاسخ دومی به آن شبهه ارائه می شود در خصوص پاسخ به شبهه استبداد دینی در نظام اسلامی، افزود: در نظام سیاسی مبتنی بر نظریه ولایت فقیه، مکانیزم های متعددی برای کنترل و مهار قدرت حاکم وجود دارد که در مقایسه با مکانیزم های مهار قدرت در سایر نظام های سیاسی و از جمله دموکراسی، مثل وجود پارلمان، احزاب و مطبوعات، دقیق تر و کارآمد تر هستند و این مکانیزم ها را می توان در 2 گروه مکانیزم های درونی و بیرونی دسته بندی کرد.

رئیس انجمن علمی انقلاب اسلامی، پیرامون مکانیزم های درونی مهار قدرت در نظام سیاسی مبتنی بر نظریه ولایت فقیه هم اظهار کرد: این مکانیزم های درونی عبارت از شرط فقاهت، تقوا و عدالت مطلق برای حاکم هستند و در نظام اسلامی، هر کس به راحتی نمی تواند به حاکمیت دست پیدا کند.

وی ادامه داد: امام حسن عسکری علیه السلام می فرمایند: «فَأَمَّا مَنْ كَانَ مِنَ الْفُقَهَاءِ صَائِناً لِنَفْسِهِ، حَافِظاً لِدِينِهِ، مُخَالِفاً لِهَوَاهُ، مُطِيعاً لِأَمْرِ مَوْلَاهُ فَلِلْعَوَامِّ أَنْ يُقَلِّدُوهُ وَ ذَلِكَ لَا يَكُونُ إِلَّا بَعْضِ فُقَهَاءِ الشِّيعَةِ لَا جَمِيعِهِم، هر فقيهی كه خويشتندار و نگاهبان دين خود باشد و با هواي نفسش بستيزد و مطيع فرمان مولايش باشد، بر عوام است كه از او تقليد كنند و البته اين ويژگی ها را تنها برخی فقهای شيعه دارا هستند و همه آنها دارا نیستند».

حجت الاسلام کلانتری اضافه کرد: شرط فقاهت تضمین کننده آگاهی از حدود و مرزهای شریعت است و شرط تقوا تضمین کننده اخلاق و توجه عملی به حدود الهی و رعایت دقیق حلال و حرام خداوند است و شرط عدالت تضمین کننده سلوک عملی بر محور دین خدا و پرهیز از هرگونه تجاوز و تعدّی به حقوق دیگران است.

وی با تاکید بر اینکه عدل یک اصل اساسی در حکومت اسلامی است، عنوان کرد: حاکم قبل از این که بسط ید پیدا کند و حاکمیت را به دست بگیرد، باید عادل باشد، یعنی قبل از اینکه حاکم کلید قدرت را در دست بگیرد به طور دقیق کنترل می شود تا خدای نکرده کلید دست انسانی که قرار است مسیرهای دیگر را طی کند قرار داده نشود و این ها ساز و کارهای دقیق پیش از ورود به عرصه حاکمیت است.

حجت الاسلام کلانتری افزود: اولین گام در نظام ولایت فقیه، دین شناسی، تقوای الهی و عدالت مطلق است و این ویژگی ها است که به حاکم در اسلام ارزش می دهد و در جهان بینی ما همین ارزش ها مورد توجه است زیرا اسلام دین ارزش ها است.

وی با اشاره به بخشی از آیه ۱۳ سوره «حجرات» گفت: در این آیه فرموده شده است: «إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقَاکُمْ، یعنی همانا بزرگوار و با افتخارترین شما نزد خدا با تقواترین شمایند» و ما در اسلام، مورد حاکم، بالاترین حد را مورد توجه قرار می دهیم و در سوره «ص» هم آمده است: «يَا دَاوُودُ إِنَّا جَعَلْنَاكَ خَلِيفَةً فِي الْأَرْضِ فَاحْكُمْ بَيْنَ النَّاسِ بِالْحَقِّ وَلَا تَتَّبِعِ الْهَوَى فَيُضِلَّكَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ، ای داود، ما تو را در روی زمین مقام خلافت دادیم، پس میان خلق خدا به حق حکم کن و هرگز هوای نفس را پیروی نکن که تو را از راه خدا گمراه سازد».

تولیت حرم مطهر حضرت شاهچراغ (ع) ادامه داد: این شرایط  که ذکر شد قبل از عهده داری امر حاکمیت باید در فقیه موجود باشند و احراز وجود آنها بر عهده جمع بزرگی از دین شناسان متقی و عادلی است که خود در این حوزه از تبحر و تخصص کافی برخوردارند و تردیدی نیست که وجود عینی این شرایط در فقیهی که عهده دار مسئولیت اداره جامعه می شود.

وی اضافه کرد: از نظر بازدارندگی و کنترل قدرت از هر مکانیزم نظارتی بیرونی کارآمدتر خواهد بود و چنین مکانیزم دقیقی در هیچ یک از نظام های سیاسی دنیا برای مهار قدرت وجود ندارد و یکی از تفاوت های اصلی و بارز نظام اسلامی با سایر نظام های سیاسی دنیا در همین نکته اساسی نهفته است و در حقیقت در عصر غیبت که دست بشر از دامان ولی معصوم الهی کوتاه است شخصی به نیابت آن حضرت در راس قدرت سیاسی قرار می گیرد که گرچه معصوم نیست اما بیشترین شباهت را با امام معصوم دارد.

حجت الاسلام کلانتری در ادامه به بیاناتی از بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی پیرامون شبهه استبداد دینی در نظام اسلامی اشاره کرد و گفت: امام خمینی (قدس سره) در بیاناتی ضمن پیش بینی این ایام، که برخی نظام اسلامی را به دیکتاتوری متهم می کنند در پاسخ به این شبهه چنین فرموده اند: «شما بعدها مبتلاى به اين هستيد، دانشگاه كه باز بشود، مبتلاى به يک همچو اشخاصى هستيد كه گاهى با صورت اسلامى وارد مى‏شوند و همين مسائل كه حالا مثلا طرح مى ‏كنند كه بايد ولايت فقيه مثلا نباشد اين ديكتاتورى است و حال آنكه اگر يک فقيهى در يک مورد ديكتاتورى كند، پیش از اسلام از ولايت مى‏افتد.

وی افزود: اسلام هر فقيهى را ولى نمى‏ كند، بلکه آنكه علم دارد، عمل دارد مَشی او مَشی اسلام است، سياستش سياست اسلام است، آن را براى اين است، ولی می داند.

حجت الاسلام کلانتری اضافه کرد: یکی از امتیازات حکومت اسلامی، ولایت فقیه است و هیچ حکومتی در دنیای امروز، بدون شرایط، حاکمیت را در اختیار کسی قرار نمی دهد و حتما شرایطی دارد و افتخار ما این است که بر اساس جهان بینی الهی، حاکم باید اول اینکه بر دین خدا به لحاظ علمی مسلط باشد و دوم به لحاظ عملی با همه وجود ملتزم به احکام و حدود الهی باشد و سوم اینکه باید در رفتار اجتماعی عادل باشد، و دارای عدالت مطلق باشد و این را در کنار همه شرط های دیگر مثل شجاعت، زمان شناسی، مدیریت و مدبریت داشته باشد که این ها حاکم را کنترل می کند.

وی در خصوص مکانیزم های بیرونی مهار قدرت درنظام سیاسی مبتنی بر نظریه ولایت فقیه هم گفت: لیبرال دموکراسی در این زمینه بحث وجود پارلمان، احزاب و مطبوعات را مطرح می کند، در نظام سیاسی مبتنی بر نظریه ولایت فقیه، مکانیزم های بیرونی مهار قدرت عبارت از نظارت های متنوعی که بر سیاست ها، برنامه ها و تصمیمات ولی فقیه هستند که اِعمال می شوند و نظارت مستمر خبرگان بر استمرار شرایط پیش گفته در فقیه حاکم و همچنین نظارت بر چگونگی اعمال قدرت و رعایت اسلام و قانون اساسی در طول دوره زمامداری از جمله همین نظارت هاست و در حقیقت مجلس خبرگان، نمونه یک پارلمان است.

حجت الاسلام کلانتری ادامه داد: باید توجه داشت که خبرگان منتخب مردم یک نهاد مستقل از رهبری است که از اراده شهروندان سرچشمه می گیرد و بر همه برنامه ها و تصمیمات حاکم اسلامی به صورت مستقیم نظارت استصوابی دارد و نهاد خبرگان در نظام جمهوری اسلامی ایران دستگاهی مستقل و نهادی جدا از قوای دیگر است و نه تشکل و نه قدرت خبرگان از هیچکدام از قوای سه گانه نشات نمی گیرد و نهاد خبرگان از متن جامعه و از اراده و رای مردم سرچشمه می گیرد.

وی با اشاره به اصل یکصد و یازدهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران هم گفت: این اصل از نظارت مؤثر و مستمر مجلس خبرگان بر وجود و بقای شرایط رهبری در فقیه حاکم سخن می گوید: «هر گاه رهبر از انجام وظایف قانونی خود ناتوان شود یا فاقد یکی از شرایط مذکور در اصول پنجم و یکصدو نهم گردد، یا معلوم شود از آغاز فاقد بعضی از شرایط بوده است، از مقام خود برکنار خواهد شد و تشخیص این امر به عهده خبرگان مذکور در اصل یکصد و هشتم است».

این استاد حوزه و دانشگاه تصریح کرد: در مجلس خبرگان رهبری، کمیسیون ها علی الدوام کار می کنند و همیشه مشغول فعالیت هستند و جلسات عادی، سالی  2 بار و در صورت لزوم، جلسات فوق العاده تشکیل می شوند، شان، جایگاه و حساسیت این مجلس اجازه نمی دهد که همه برنامه های آن رسانه ای شود و بر اساس همین اصل یکصد و یازدهم قانون اساسی، مجلس خبرگان اقدام به تشکیل کمیسیونی با عنوان  «کمیسیون تحقیق» کرده است که بر عملکرد رهبری نظارت دارد و نتیجه کارش را در جلسه علنی مجلس خبرگان گزارش می دهد و مجلس خبرگان بر اساس گزارش های مستمر همین کمیسیون، وظایف نظارتی خود را در قبال فقیه حاکم اعمال می کند.

وی ادامه داد: غیر از کمیسیون تحقیق مجلس خبرگان که یک نهاد مردمی است در خود دفتر مقام معظم رهبری (مدظله العالی) هم معاونت نظارت و بازرسی وجود دارد که بر همه دستگاه های زیر نظر رهبری،  نظارت مستمر و دقیق دارد.

تولیت حرم مطهر حضرت شاهچراغ (ع) اظهار کرد: نظارت عمومی مردم و امر به معروف و نهی از منکر که از وظایف واجب هر مسلمانی است و یکی دیگر از انواع نظارت هایی است که به صورت عمومی بر سیاست ها، برنامه ها و تصمیمات فقیه حاکم انجام می گیرد، فقیه واجد شرایطی که در راس حاکمیت قرار می گیرد در برابر قانون با سایر شهروندان جامعه اسلامی برابر است و همین برابری زمینه اعمال نظارت عمومی مردم بر رهبر را فراهم می سازد و نامه های سرگشاده ای که اشخاص مختلف به رهبری می نویسند، یا بیان نظرات و عقاید و همینطور سئوالاتی که در جلسات خصوصی و یا عمومی از رهبری می شود از این جمله هستند.

 وی با بیان حدیثی از نبی مکرم اسلام (ص) ادامه داد: نظارت عمومی مردم بر حاکم اسلامی، ریشه در آموزه های گران سنگ پیامبر گرامی اسلام ص) دارد که با صراحت از آن با عنوان «النصیحةُ لِأئمةِ المسلمین» سخن گفته اند و فرموده اند: «ثلاثٌ لا یَغُلَّ عَلَیها قَلبُ امرءٍ مُسلمٍ: اِخلاصُ اَلعَمَل لِلّهِ، والنَّصیحَةُ لِائمةِ المُسلِمین، وَ اللزومُ لِجَماعَتِهِم»،  یعنی سه چیز است که وجدان پاک هیچ فرد مسلمانی از آن فرو گذار و درباره آنها کوتاهی نمی کند که شامل عمل خالصانه برای خداوند، اندرز و نصیحت و خیر خواهی و دلسوزی نسبت به مسؤلان امور مسلمانان و همراهی با مسلمانان  است.

حجت الاسلام کلانتری تولیت اضافه کرد: این که یک دنیا در مقابل شهید حاج قاسم سلیمانی تواضع می کند یکی از دلیل هایش اخلاص و خلوص ایشان و پاک و مبری بودن ایشان از هرگونه فساد و گناه است و اگر انسان مسلمان به معنای واقعی کلمه مسلمان باشد، هم در ارتباط با عمل خالصانه، تلاش می کند و هم به نصیحت از روی دلسوزی وخیرخواهی نسبت به مسؤلان امور مسلمانان می پردازد و هم از وحدت مسلمین قلبا لذت می برد و خودش هم سعی می کند این همراهی دائماً وجود داشته باشد.

وی با ذکر اینکه «والنَّصیحَةُ لِائمةِ المُسلِمین» هم گفت: نصیحت در اینجا به معنای خیرخواهی است و البته خیرخواهی با عناد ورزی فرق می کند، خیلی از نامه های سرگشاده ای که به رهبری نوشته شده است از صدر تا ذیلش پر از بغض و کینه است و فردی که در انتخابات مورد اقبال مردم قرار نگرفته است، یا شخصی که پست و منصبی داشته و از وی گرفته شده و یا کاندیدای انتخابات شده و به دلایل مشخص، احراز صلاحیت نشده و یا به خاطر داشتن پرونده ای صلاحیت او رد شده است این ها وقتی به این فاز وارد می شوند و نامه سرگشاده می نویسند، این کلمه را به کار می برند که ما از باب «والنَّصیحَةُ لِائمةِ المُسلِمین» این کار را انجام می دهیم اما به عمق این مطلب پی نبرده اند زیرا «والنَّصیحَةُ لِائمةِ المُسلِمین» به معنای خیر خواهی کردن است و از انواع خیرخواهی این است که کینه ها را دور بیندازیم.

حجت الاسلام کلانتری ادامه داد: همچنین سیاه نمایی با نقد، کاملا متفاوت است، نقد در کتاب های لغت یعنی انسان اول خوبی ها را می شمارد و بعد نقایص را به همراه راه حل ها می گوید.

وی با اشاره به فرموده امام علی (ع) هم عنوان کرد: امام علی (ع) هم نصیحت و دلسوزی را از حقوق متقابل حاکم اسلامی و مردم مسلمان دانسته اند و در خطبه ۳۴ نهج البلاغه چنین می فرمایند: «اَیُّها الناسُ، اِنَّ لیَ عَلیکم حَقّاً و لَکُم عَلَیَّ حقٌ: فَاَمّا حَقُّکم عَلَیَّ فالنُصیحَةُ لَکُم وَ تَوفیرُ فَیئِکُم عَلَیکُم و تَعلیمُکُم کَیلا تَجهَلُوا وَ تَأدیبُکُم کَیما تَعلَمُوا وَ اَمّا حَقّی عَلَیکُم فَالوَفاءُ بِالبَیعَةِ والنَّصیحَةُ فیِ المَشهَدِ والمَغیبِ و ...، ای مردم! من بر شما حقی دارم و شما نیز بر من حقی دارید. حق شما بر من آن است که خیر خواهتان باشم وغنایم شما را به شما بدهم، شما را آموزش دهم تا نا آگاه نباشید و تربیت کنم تا آگاه باشید؛ اما حق من بر شما آن است که به بیعت خود وفادار باشید و در بود و نبودم خیر خواه من باشیدL.

این استاد حوزه و دانشگاه ادامه داد: وظیفه دینی نظارت عمومی مردم بر حاکم اسلامی یعنی پیامبر گرامی اسلام (ص)، امامان معصوم (ع) و فقیه حاکم در عصر غیبت، عموم شهروندان را به مثابه چشمان ناظر و مراقبان همیشگی حاکمیت قرار می دهد و چنین نظارتی از آن جهت که از متن دین و باور عمومی سرچشمه می گیرد بسیار کارآمدتر از مکانیزم های نظارتی است که در نظام های سیاسی جهان در قالب قوانین عرفی تعبیه شده اند.

رئیس انجمن علمی انقلاب اسلامی گفت: در نظام مبتنی بر نظریه ولایت فقیه، غیر از مکانیزم های قانونی که توسط خبرگان و چارچوب های قانونی لحاظ می شود، چون این بخش بسیار وسیع است، مطبوعات، صدا و سیما و اشخاص، گروه ها و احزاب می توانند ورود کنند و هیچ مانعی هم سر راه وجود ندارد، تجربه جمهوری اسلامی در زمان امام خمینی (رحمت الله علیه) و بعد از رحلت ایشان، این را دقیقا جلوی چشم ما می گذارد و بارها دیده ایم، بعضی افراد و خواص بی بصیرت چندین صفحه نامه می نویسند و از اول با عتاب و بغض و کینه شروع می کنند تا سطر آخر و در انتها هم می نویسند چون در این نظام هیچ آزادی نیست مردم گرفتار خفقان شده اند و نامه را منتشر می کنند و این کار را بارها و بارها هم انجام داده اند اما اگر قرار بود دیکتاتوری باشد که باید برخورد سخت با این اشخاص می شد اما شاهدیم که روز به روز هم بیشتر می نویسند و هیچ کس هم مانع آنها نمی شود اما باید توجه داشت، اگر این روند بخواهد به تشکیلاتی ضد نظام تبدیل شود، هیچ کشوری این را تحمل نمی کند.

وی ادامه داد: این رفتارها اگر صرفا بیان یک ایده باشد، حتی ایده باطل که نوشته و منتشر شود تا اینجا حکومت مخالفتی ندارد، ممکن است یک جریان بیاید و یک نامه سرگشاده بنویسد و ده ها مطلب کذب را هم در آن بیاورد و جریانی دیگر کل این ها را جواب دهد، فضای تضارب آرا اشکالی ندارد اما اگر این جریانی که این مسیر را طی کرده است شروع کند به ایجاد یک تشکیلات برای درگیری با نظام اسلامی، قطعا با آن برخورد خواهد شد و عقل سلیم هم می گوید باید با آن برخورد شود و در تمام دنیا هم همینطور است.

حجت الاسلام کلانتری با اشاره به حوادث دهه اضافه کرد: یعنی اگر در نظام آمریکا پی ببرند که تشکیلاتی برای درگیری با لیبرال دموکراسی در حال شکل گیری است، اصلا اجازه نفس کشیدن به آن نمی دهند و در نطفه خفه اش می کنند، در فرانسه وانگلستان هم، وضع همین طور است، در کشور آزادی فکر، اندیشه و بیان وجود دارد اما در هیچ نظامی با یک جریان برانداز مماشات نمی شود و شاید بیشترین مماشات در جمهوری اسلامی ایران است که می گذارد منافقین بیایند و خیابان های تهران را سنگربندی کنند و تیربار و اسلحه ها را بیاورند و شروع کنند به تیراندازی و بعد با آن ها مقابله شود و یا جریان برانداز روبروی نیروهای انتظامی و امنیتی بایستد و بزند اما این ها حق زدن نداشته باشند و این فقط در جمهوری اسلامی دیده می شود و در جاهای دیگر نیست، اما ائتلاف بزرگ رسانه ای دنیا این را دیکتاتوری و آن را آزادی عنوان می کند.

تولیت حرم مطهر حضرت شاهچراغ (ع) با اشاره به حمله  نیروهای امنیتی دولت آمریکا  به یک کلیسای خانگی در حومه شهر «وِیکو» در ایالت تگزاس در سال ۱۹۹۳ میلادی گفت: در آمریکا در زمان ریاست جمهوری بیل کلینتون جریانی به نام «دیویدی ها» بودند که با لیبرال دموکراسی مشکل و مرام دیگری داشتند، نیروهای امنیتی آمریکا با حمله به کلیسایی که در آن پناه گرفته بودند، بیش از 80 نفر از اعضای آن را زنده زنده در آتش سوزاندند و این اقدام در نظام لیبرال دموکراسی مدعی آزادی مطلق رخ داد.