آداب سخن گفتن در فرهنگ انتظار

به گزارش خبرنگار گروه غدیر و مهدویت خبرگزاری شبستان، حجت‌الاسلام «جواد نصرالله‌پور»، عضو هیئت مدیره مجمع راهبردی اندیشه مهدویت و کارشناس مهدوی در سلسله مباحثی به شرح دعای شریف «اللّهُمَّ ارْزُقْنا تَوْفِيقَ الطّاعَةِ ...»، دعای مشهور به دعای امام زمان(عج) پرداخته است که در ادامه جلسه پنجم آن مرور می شود:

مرحوم کفعمی در کتاب «مصباح» این دعا را از امام زمان(عج) بیان کرده است، که 27 خواسته حضرت(عج) از منتظران را تبیین کرده است که در واقع ویژگی های منتظران آن حضرت(ع) نیز محسوب می شوند.

در فراز ششم حضرت حجت(عج) به ما یاد می دهند که اینگونه دعا کنیم: «وَسَدِّدْ أَلْسِنَتَنا بِالصَّوابِ وَالْحِكْمَةِ» یعنی خدایا! زبان ما را با سخن حق و حکمت‌آمیز استوار کن ... در این فراز توفیق بهره مندی از قول سدید بواسطه راستگویی و سخنان حکیمانه مطالبه امام زمان(عج) است.

ویژگی های قول سدید

خدای متعال در قرآن سخن درست را با صفاتی همچون حق، عدل، لین، صدق، صواب و سدید توصیف کرده و  لازم است قول و کلام هر مسلمانی با این شش ویژگی هماهنگ باشد؛ شاید به دلیل جامعیتی که قول سدید با دیگر صفات قول دارد امام مهدی(عج) در دعای خود بر آن تاکید دارند.

سدید از ریشه سد به معنای موافق حق و استوار است، این کلام سدی استوار مقابل باطل و فساد محسوب می شود، برخی مفسران قول سدید را به معنای صواب یعنی درست گرفته اند؛ برخی دیگر قول سدید را به معنای خالص و بری از هر گونه دروغ و لغو معنا می کنند، کلامی که در مسیر ارشاد و هدایت باشد ... در تفسیر نمونه، ج17، آیت الله مکارم شیرازی معانی مختلف آن را آورده است.

دو ویژگی قول سدید: نخست آنکه حق بوده و دوم آنکه همراه با حکمت است؛ در این دعا امام مهدی(عج) اوصاف صواب، حق و حکیمانه بودن را برای سخن و قول مسئلت می کنند.

معنای صواب و حکمت در کلام حضرت حجت(عج)

صواب در لغت به معنای صحیح است در مقابل خطا؛ در اصطلاح صواب یعنی کلامی که دقیقا مطابق دستور دین و بری از هر گونه دروغ باشد.

حکمت در لغت یعنی محکم‌کاری اما در اصطلاح سخن حکیمانه سنجیده و پخته است که کمترین اثر منفی در مخاطب بر جای نگذارد. بعضا به دلیل عدم مخاطب‌شناسی دیگران را آزرده‌خاطر می کنیم.

درمجموع می توان دریافت بزرگترین نشانه سخن حکمیانه در لسان امام زمان(عج) این است که اولا سخن حق باشد و دیگر آنکه بجا گفته شود و شرایط زمانی و مکانی را در نظر بگیرد.

در روایت است جوانی پس از مرگ به دست رسول خدا(ص) تجهیز و تغسیل و تدفین شد، مادرش گفت حال که به دست پیامبر(ص) دفن شدی خیالم راحت است که عاقبت بخیر و آمرزیده شدی، اما پیامبر(ص) پس از رفتن مادر، فرمودند: قبر چنان فشاری به او داد که استخوان هایش شکسته شد ... آدم خوبی بود اما حرف های لغو و بیهوده بسیار داشت؛ این یعنی سخن بیهوده و لغو سبب عذاب اخروی می شود.