نماز؛ راهکاری موثر در مصونیت جامعه از منکر

خبرگزاری شبستان - البرز: نماز یکی از واجبات دینی الهی است، امری که در تمامی حوزه های اجتماعی اثرگذار است. از آنجا که آثار دینداری را می توان در سه محور دلبستگی، باور به عقاید، ارزش ها، هنجارهای دینی و درگیری ذهنی و عملی فرد سنجید که گستره شمولی یکسانی با سه بعد عقاید، اخلاق و احکام دارد می توان گفت که توجه به شیوه های مصونیت نماز در برابر آسیب های اجتماعی ضرورت جامعه امروز است.

آن چنان که رهبرمعظم انقلاب در پیام به اجلاس سراسری نماز در سال 94 از اقامه نماز به عنوان مسئولیت همگانی نام می برند و می فرمایند: «سخن امروز من تأکید بر احساس مسئولیت همگانی است. توقع و انتظار اینجانب آن است که همه به ویژه مسئولان و دستگاه ها و دارندگان امکانات مادی و معنوی و مدیریتی، عظمت این مسئله را به درستی درک کنند و گام در راه عمل نهند». متناسب با این فرمایش رهبرمعظم انقلاب، می توان گفت که فلسفه نماز انگیزه کنش های هم سو با باورها، ارزش ها و هنجارهای الهی و دوری از کنش ها نا هم سو با آن ها است.

بر این اساس و با توجه به اینکه هر یک از ارکان دین یعنی عقاید، اخلاق و احکام سهم بارزی در پیشگیری از آسیب های اجتماعی دارند. برای درک این مهم با تعمق در تقسیم بندی اندیشمندان نسبت به دو سطح فردی و اجتماعی دینداری این امر را می توان ارزیابی کرد.

می توان گفت، آرامش روحی حاصل از نماز باعث می شود که انسان در برابر مشکلات متعدد، آسیب های مختلف اجتماعی، شکست ها و آلام ها به دنبال مسکّن کاذب و نابهنجار نرود. همچنین ویژگی های مثبت و ارزنده ای اعم از صبوری، پاکدامنی و پرهیز از حرام، امانت داری، رعایت عهد و پیمان، نظم اخلاقی و پرهیز از سودجویی فردی که مهمترین عامل جدی در وقوع آسیب های اجتماعی است را در نظر داشته باشد.

به همین منظور پای صحبت‌های حجت الاسلام مرادی، مدیر ستاد اقامه نماز استان البرز نشستیم.

از نظر شما شیوه های موثر نماز برای مصونیت جامعه از منکر چیست؟

فزهنگ سازی نماز در جامعه به عنوان یکی از محورهای مهم و موضوعی تلقی می شود، که در جریان درک و باور به جایگاه اقامه نماز با هدف کنترل آسیب های اجتماعی و مصونیت از منکر در جامعه باید به آن توجه داشت. چرا که نماز مانند اکسیری برای رفع مشکلاتی است که فرد همواره با آن به صورت شبانه روز و در جریان پستی و بلندی های زندگی درگیر است.

اینکه دستاوردهای نماز را با اجرای

فرهنگ نماز در جامعه نهادینه کنیم و فرهنگ سازی نماز داشته باشیم نیازمند همراهی سازمان ها و نهادهایی است که با آگاهی از جایگاه نماز برنامه ریزی های کوتاه مدت و بلند مدت دارند.

نهادهای فرهنگ ساز مانند ستاد کانون های فرهنگی هنری مساجد، ستاد اقامه نماز، آموزش و پرورش، اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی و ... با برنامه ریزی فرهنگی و عبادی با برپایی و ایجاد فضاهای معنوی و ارزشی حاکم بر جامعه و انطباق آن بر نیازها و اولویت ها در این مسیر سهم اساسی دارند.

از طرف دیگر نیز، آگاهی بخشی به آحاد مردم جامعه نسبت به درک اطلاعاتشان در خصوص برکات معنوی، آثار اخلاقی و معیشتی، پیش نیازها، مقدمات و مقارنات نماز یکی از رسالت های برنامه ریزان فرهنگی است.

مصونیت از آسیب های اجتماعی تا چه اندازه با اقامه نماز مرتبط است؟

یکی از مسائل مهم و ضروری در بستر جامعه توجه به مطالبات معنوی مردم است. نماز به عنوان یک دستورالعمل الهی بستر این پاسخگویی را فراهم کرده است ولی باید توجه و آموزش نسبت به این فریضه دینی مورد نظر قرار گیرد. چرا که بی توجهی به ارضاء نیازهای معنوی افراد جامعه، می تواند زمینه ای برای شکل گیری آسیب های اجتماعی و افزایش آنها و ارضاء آنها عامل موثری در پیشگیری از آسیب هایی مانند اعتیاد، خودکشی، پرخاشگری و حتی قتل باشد.

به عنوان مثال با توجه به روزمرگی ها و اتفاق های متعدد همچون قرار گرفتن در موقعیت های دشوار مانند داغدیدگی و بحران های مالی در کنار ضعف در تحمل مشکلات یکی از عللی است، که معمولا افراد را به سمت کج روی پیش می برد و بخش مهمی از تأثیر این عامل با ارضای نیاز به فراتر رفتن از شرایط و نیاز به تحمل فقدان خنثی می شود.

آموزه های انسان شناختی اسلامی، انسان را آمیزه ای از دو بعد مختلف مادی و معنوی می دانند و در این مسیر یکی از عوامل مصونیت از آسیب های اجتماعی توجه به معنویت و ارتباط با خداوند در قالب اقامه نماز است.

از نظر شما ایجاد و تقویت عزت نفس در مصونیت از منکر تا چه اندازه اهمیت دارد؟

یکی از عواملی که در گرایش اشخاص برای ارتکاب به کجروی ها و آسیب های اجتماعی موثر است را می توان احساس بی هویتی و دریافت نکردن پاسخ مناسب به پرسش هدف از خلقت دانست. اسلام در پاسخ به این سوال یکی از راهکارهای مطمئن به منظور کنترل درونی فرد و پرهیز از شکستن ناهنجاری ها و فرو افتادن در جریان آسیب های اجتماعی را ارائه می دهد. اینکه انسان به مرتبه ای برسد که تمامی اجزاء اصلی جسم خود را با هدف و غایت رسیدن به قرب الهی درک کند یکی از برکات و نقش های اقامه نماز است.

شناخت و معرفت نسبت به خداوند به واسطه نماز، درک عظمت او و اینکه عالم محضر خدا است، این سوال نمازگزار را که از کجا آمده است را پاسخ می دهد. این ها هویت دینی به نمازگزار می دهد و شخصیت او را به گونه ای شکل می دهد که از درون، کنش های خود را در مسیر همنوایی با خواست خدا در نظر می گیرد و از آنجا که مهمترین نوع عبادت، دور بودن از گناه است به عامل درونی قدرتمندی تبدیل می شود که از گناه، کجروی و آسیب های اجتماعی پیشگیری می کند و از هر آنچه فرد را از هدف خلقتش دور می کند باز می دارد.