خبرگزاری شبستان-خراسان جنوبی؛ زینب روحانی مقدم
13 رجب که می رسد ایام البیض یا همان ایام اعتکاف آغاز می شود؛ بهترین ایام برای خودسازی و رسیدن به قرب الهی و بازگشت به سوی خداوند قبل از فرارسیدن ماه مبارک رمضان است.
اعتکاف فرصت بسیار مناسبی است تا انسانی که در پیچ و خم های مادی غرق شده، خود را بازیابد و به قصد بهره بردن از ارزش های معنوی از علایق مادی دست بکشد و خود را در اختیار پروردگار بگذارد.
در اعتکاف می توان خانه دل را از اغیار تهی کرد و نور محبت خدا را در ان جلوه گر ساخت; می توان خود را وقف عبادت کرد و لذت میهمانی را بر سر سفره احسان و لطف الهی چشید; می توان زمام دل و جان را به دست خدا سپرد و همه اعضا و جوارح را در حصار اراده حق به بند کشید.
اعتکاف این فرصت را به انسان می دهد تا کاستی ها و معایب خود را بشناسد و به سمت معالجه آنان برود و فصلی برای تطهیر صحیفه و نامه اعمال و خودسازی برای بهره مندی از باران رحمت الهی است و انسان با بهره مندی از این ایام بزرگ و طلایی می تواند به نورانی ساختن دل و صفا بخشیدن به روح بپردازد.
*پیشینه اعتکاف
اعتکاف مخصوص دین اسلام نیست بلکه در ادیان الهی دیگر نیز وجود داشته و در اسلام استمرار یافته است، اگرچه ممکن است در شرع مقدس اسلام پاره ای از خصوصیات و احکام و شرایط آن تغییر یافته باشد.
مرحوم علامه مجلسی در بحارالانوار به نقل از طبرسی آورده است که: «حضرت سلیمان (ع) در مسجد بیت المقدس به مدت یک سال و دو سال، یک ماه و دو ماه وکمتر و بیشتر اعتکاف می کرد و اب و غذا برای ان حضرت فراهم می شد و او در همان جا به عبادت می پرداخت.»
از زمانی که پیامبر اسلام (ص) اعتکاف را به مسلمانان آموزش داد، این سنت اسلامی در میان مسلمانان رواج پیدا کرد و در حال حاضر مراسم اعتکاف در دهه پایانی ماه مبارک رمضان در بسیاری از کشورهای اسلامی از جمله عربستان با شکوه خاصی برگزار می شود.
همه ساله خیل عظیم مسلمانان، که بخش قابل توجهی از آنان را جوانان تشکیل می دهند، از سراسر جهان به سوی مسجدالحرام می شتابند و در کنار خانه خدا معتکف می شوند و حتی بسیاری از زایران خانه خدا به منظور دست یابی به فضیلت اعتکاف در دهه آخر ماه رمضان، این ایام پربرکت را برای انجام عمره مفرده برمی گزینند.
اعتکاف در کشور ایران تاریخچه ای پرفراز و نشیب دارد در هر عصری که عالمان برجسته دینی به اعتکاف اهتمام ورزیده اند، مردم مسلمان نیز از آنان پیروی کرده و به اعتکاف بها داده اند.
در عصر صفوی، در سایه تلاش های دو عالم بزرگ ان زمان مرحوم شیخ بهایی (1030- 952 ه.ق) و شیخ لطف الله میسی عاملی اصفهانی (متوفای 1032 یا 1034 ه.ق)، اعتکاف در شهرهای ایران، به ویژه قزوین و اصفهان، رونق خاصی یافته است.
خوشبختانه اکنون در بسیاری از شهرهای کشورمان مراسم اعتکاف در روزهای 13، 14 و 15 ماه رجب (ایام البیض) برگزار می شود و این سنت حسنه ابتدا در شهر مقدس قم، توسط عالم ربانی میرزا مهدی بروجردی صورت گرفت و رفته رفته در شهرهای دیگر رواج یافت.
*اعتکاف؛ تمرینی برای دل بریدن از وابستگی ها
گفتگوی خبرنگار شبستان با حجت الاسلام «محمد شاکری»، کارشناس مذهبی و امام جمعه فردوس در خصوص فضیلت و فلسفه مراسم معنوی اعتکاف را در زیر می‌خوانید؛
۱- ارزش معنوی و فضایل اعتکاف چیست؟ اولا بگویم که اعتکاف تمرینی برای دل بریدن از وابستگی ها، برای عبادت و بندگی خالصانه و بی ریا، برای خلوت گزینی با خدا و راز نیاز حبیب با محبوب است.
دوما در اهمیت و ارزش اعتکاف همین مقدار بس است که خداوند متعال در سوره بقره به حضرت ابراهیم و اسماعیل دستور می دهد که مسجد را آماده کنتد و برای چند گروه که یکی از آن ها معتکفین هستند.
در قرآن کریم آمده است که: «وَعَهِدْنَا إِلَىٰ إِبْرَاهِيمَ وَإِسْمَاعِيلَ أَن طَهِّرَا بَيْتِيَ لِلطَّائِفِينَ وَالْعَاكِفِينَ وَالرُّكَّعِ السُّجُودِ: [ ﻳﺎﺩ ﻛﻨﻴﺪ ]ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﻛﻪ ﻣﺎ ﺍﻳﻦ ﺧﺎﻧﻪ [ ﻛﻌﺒﻪ ] ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻱ ﻫﻤﻪ ﻣﺮﺩم ﻣﺤﻞ ﮔﺮﺩﻫﻤﺎﻳﻲ ﻭ ﺟﺎﻱ ﺍﻣﻦ ﻭﺍﻣﺎﻥ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻳﻢ ، ﻭ [ ﻓﺮﻣﺎﻥ ﺩﺍﺩﻳﻢ : ﺍﺯ ﻣﻘﺎم ﺍﺑﺮﺍﻫﻴﻢ ﺟﺎﻳﮕﺎﻫﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﻧﻤﺎﺯ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﻛﻨﻴﺪ ﻭ ﺑﻪ ﺍﺑﺮﺍﻫﻴﻢ ﻭ ﺍﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺳﻔﺎﺭﺵ ﻛﺮﺩﻳﻢ ﻛﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﺍم ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻱ ﻃﻮﺍﻑ ﻛﻨﻨﺪﮔﺎﻥ ﻭ ﺍﻋﺘﻜﺎﻑ ﻛﻨﻨﺪﮔﺎﻥ ﻭ ﺭﻛﻮﻉ ﻛﻨﻨﺪﮔﺎﻥ ﻭﺳﺠﺪﻩ ﮔﺬﺍﺭﺍﻥ [ ﺍﺯ ﻫﺮ ﺁﻟﻮﺩﮔﻲ ﻇﺎﻫﺮﻱ ﻭ ﺑﺎﻃﻨﻲ ]ﭘﺎﻛﻴﺰﻩ ﻛﻨﻴﺪ.»
۲-بهترین زمان برای اعتکاف چه زمانی است و به چه دلیل توصیه شده است؟ بهترین زمان هم برای اعتکاف بر اساس روایات ده روز آخر ماه مبارک رمضان است که سیره پیامبر گرامی اسلام (ص) بر این بوده که این روزها را در مسجد معتکف می شدند و امام حسن(ع) و امام حسین(ع) نیز با ایشان همراه بودند.
دوما ایام البیض یا همان ۱۳ و ۱۴ و ۱۵ ماه مبارک رجب و سایر ماه ها است که الان در زمان ما این روزهای ماه رجب سنت شده است و در روز پانزدهم با به جا آوردن عمل امّ داوود پایان می پذیرد و معتکف با خواندن چندین سوره از قران ونمازهای مخصوص این روز، روح و روان خود را صفا می دهد و خداوند متعال اثراتی را بر این روزهای مبارک قرار داده است که شاید باقی روزها نداشته باشد.
در فرهنگ اسلامی روی آوردن به اعتکاف، علاوه بر بهره برداری از فیض معنوی آن یک نوع جهاد مقدس نیز محسوب می شود زیرا این مراسم عبادی - معنوی، نقش بسیار مهمی در رویارویی با نفوذ فرهنگ بیگانه ایفا می کند.
جوانی که در مراسم اعتکاف، طعم شیرین ایمان و انس با خداوند را می چشد و لذت های مادی و شهوانی در دیدگانش، حقیر و بی ارزش می شود قطعا به آسانی در گرداب فساد و باورهای ضد دینی گرفتار نخواهد شد.
۵-برخی تصور کنند که اعتکاف، نوعی رهبانیّت است، نظر شما چیست؟ شاید برخی تصور کنند که اعتکاف، نوعی رهبانیّت است اما رهبانیت مورد مذمت اسلام است ومعصومین(ع) در روایات متعدد، رهبانیت را از اسلام جدا دانسته اند.
آنچه مورد مذمت اسلام واقع شده بحث کناره گیری از جامعه و گوشه نشینی است اما خلوت نشینی، انس و توجه به خدا در تنهایی، نه تنها مذمت نشده است، بلکه سیره پیامبر اسلام(ص) و معصومان بوده است.
رهبانیت دل کندن دائمی از زندگی اجتماعی است در حالی که اعتکاف موقتا و برای چند روز صورت می گیرد بنابراین کاملا با رهبانیت متفاوت است.
۶-برای بهتر بهره بردن از این مراسم معنوی چه کارهایی انجام دهیم؟ برای استفاده بهتر از این مراسم معنوی باید به عبادت دل بدهیم و عبادت وقتی به کمال می رسد که آگاهانه و از روی فهم و بینش و عاشقانه باشد.
در آخر باید بدانیم که این روزها فرصتی است برای دعا در حق دیگران، به جا آوردن قضای آنچه فوت شده و جبران کاستی ها، تفکر در خصوص امام زمان (عج) و دعا در حق ایشان و خلوت با خورشید دوازدهم است.
نظر شما