لزوم قرار گرفتن فقیه عادل و توانا در راس جامعه اسلامی در عصر غیبت

به گزارش خبرنگار خبرگزاری شبستان در استان فارس، حجت الاسلام ابراهیم کلانتری، امروز پنج شنبه (20 بهمن) در جلسه بیست و نهم از سلسله مباحث با موضوع «ولایت فقیه» که در حرم مطهر حضرت شاهچراغ (ع) برگزار شد، گفت: در عصر غیبت، فقیه عادل و توانا بر اجرای دین خدا به نیابت از امام معصوم (عج) در جایگاه ایشان قرار می گیرد.

تولیت حرم مطهر حضرت شاهچراغ (ع) ادامه داد: «ولایت انتصابی مطلقه فقیه»، دیدگاه امام راحل (ره) و اساس و محور قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران است.

وی با بیان اینکه نوع حکومت و مزیت حاکم در اسلام و تفکر شیعه، بسیار بالاتر از آن چیزی است که در دنیای جدید و غرب مطرح می شود، اظهار کرد: حاکم در تفکر شیعه، علاوه بر اینکه حائز تمامی شرایط مدیریتی، علمی و تخصصی است، این ویژگی ممتاز را دارد که به مبانی دین و اسلام ناب نیز مسلط است.

حجت الاسلام کلانتری ادامه داد: ماهیت بحث حکومت در اسلام، ماهیت کلامی و اعتقادی است و فقهی نیست و مباحثی همچون توحید، نبوت و امامت، کلامی هستند، بحث کلامی یعنی آن علمی که راجع به باورها و اعتقادات است، ولایت فقیه هم چون از توابع امامت است، بحث کلامی محسوب می شود و بنابراین امام  (ره) و دیگر اعاظم، نخست برای آن، استدلال کلامی مطرح می کنند و اگر از قرآن و روایات دلیلی آورده می شود به عنوان موید و پشتوانه ادله و براهین کلامی است.

وی اضافه کرد: تفکر شیعه اینگونه است و البته با تفکر اهل سنت تفاوت دارد، بعد از نبوت، دیدگاه اهل سنت نسبت به بحث امامت، همچون دیدگاه شیعه نیست، «تَجرید الکلام» یا «تَجرید الإعتِقاد» کتابی مهم در علم کلام از خواجه نصیرالدین طوسی است، که مباحث توحید، نبوت، امامت و معاد در آن کتابِ کلامی مطرح شده اند. عالمان شیعه و اهل سنت بر این کتاب، شرح بسیار نوشته اند، علمای اهل سنت مثل عضدالدین ایجی که بر این کتاب شرح نوشته زمانیکه وارد مبحث امامت می شوند، آن را فقهی عنوان می کنند اما برخلاف آنها، متکلمان شیعه، از بزرگانی همچون شیخ مفید، سیدمرتضی علم الهدی و شیخ طوسی تا علمای عصر حاضر و امروز، صدها کتاب پیرامون مبحث امامت در علم کلام تالیف کرده اند.

حجت الاسلام کلانتری تصریح کرد: در کتاب «کشف الاسرار» امام خمینی (ره) که کلامی  سیاسی است، امام (ره) در پاسخ به افرادی که این ادعای واهی را مطرح می کنند که شیعه ساخته و پرداخته صفویان است، بحث مستوفایی راجع به امامت بیان می کنند و می فرمایند قبل از اینکه صفویه، موجودیت پیدا کند، صدها کتاب راجع به امامت در جهان تشیّع، نوشته شده و ایشان این کتب را نام می برند، بنابراین استدلال های ما برای اثبات ولایت فقیه، از نوع عقلی و بر اساس همان شکلی هستند که امام (ره)، مطرح کرده اند.

تولیت حرم مطهر حضرت احمد ابن موسی (ع) در ادامه پیرامون ادله اثبات ولایت فقیه گفت: دلیل اول از سه مقدمه عقلی تشکیل می شود و محور آن «ضرورت وجود قانون و اجرای صحیح آن در سعادت فردی و اجتماعی آدمیان» است.

وی در توضیح مقدمه نخست ادامه داد: حیات اجتماعی انسان و نیز کمال فردی و معنوی او در گرو وجود قانون کامل و جامعی است که بر همه ابعاد وجودی و نیازهای فردی و اجتماعی انسان پرتو افکند و از هر گونه ضعف، کاستی و نقصی در امان باشد، هیچ کس در دنیا این موضوع را نمی تواند انکار کند، که هم تکامل فرد و هم تکامل جامعه، نیازمند قانونی کامل و جامع است، وجود این همه دستگاه و نهادهای قانون گذاری در دنیا به دلیل اعتقاد به همین اصل است و این موضوع یک اصل عقلی مورد اتفاق نظر همه عقلای بشر است.

این استاد حوزه و دانشگاه در ادامه ضمن بیان اهمیت حکومت قانون مدار و حاکم عالِم و متقی، پیرامون دومین مقدمه گفت: افزون بر وجود قانون کامل و جامع، حیات اجتماعی انسان و کمال فردی و معنوی او در گرو وجود حکومت متعهد به آن قانون و حاکمی عالِم و عادل و پرهیزگار است تا در عین شناخت قانون کامل، آن را به درستی به اجرا در آورد و این موضوع یک اصل عقلی مورد اتفاق نظر همه عقلای بشر است و یقینا، قانون خوب به تنهایی کافی نیست و باید با دستگاه اجرا و مجری خوب، توامان باشد و اینگونه می توان بشر را به سعادت رساند.

وی در توضیح مقدمه سوم برای نخستین دلیل اثبات ولایت فقیه، افزود: فقدان قانون کامل و همچنین عدم اجرای صحیح قانون کامل، در بعد فردی به انحطاط و تباهی آدمیان و در بعد اجتماعی به هرج و مرج و فساد جامعه می انجامد، پیامدی که خالق حکیم، خالقی که ذره ذره کارهایش هدفمند است، هرگز به آن رضایت نمی دهد، چنانکه هیچ خردمندی نیز این پیامد را نمی پذیرد.

وی تاکید کرد: بر این اساس، ضروری است که خداوند حکیم در همه زمانها، چه در عصر پیامبران، چه در عصر نبی اکرم (ص) و امامان معصوم (ع) و چه در عصر غیبت، هم قانون کامل را در اختیار بشر بگذارد و هم حاکمان عالِم، عادل و متقی را برای اجرای صحیح قانون، تعیین و معرفی کند.

حجت الاسلام کلانتری با بیان اینکه این برهان برای اثبات ولایت فقیه در تفکر اسلامی، بسیار حائز اهمیت و کلیدی است، به بیان نکاتی پیرامون آن پرداخت و گفت: نخستین نکته آن است که این دلیل که همان برهان بر ضرورت بعثت پیامبران الهی از حضرت آدم تا خاتم و نزول وحی آسمانی است اگر به درستی مورد دقت و توجه قرار گیرد، همه عصرها و نسل های بشر از بدو آفرینش انسان تا پایان عمر دنیا را در بر می گیرد. بر اساس همین برهان عقلی، شیعه معتقد است که اگر تنها دو نفر بر روی کره خاکی باشند، قطعا یکی از آنها، امام است.

وی از دلیل نخست، به عنوان «برهان حکمت»، نام برد و تصریح کرد: شمول عام، فرازمانی و فرامکانی این برهان از آن روست که محور آن «ضرورت وجود قانون کامل و اجرای صحیح آن در حیات فردی و اجتماعی آدمیان» است، این ضرورت، اختصاص به عصر خاص و یا منطقه جغرافیایی خاصی ندارد و از اولین انسان تا آخرین انسان بر کره خاکی را شامل می شود و از این برهان می توان به «برهان حکمت» یاد کرد.

حجت الاسلام کلانتری در توضیح دومین نکته پیرامون نخستین دلیل ذکر شده برای اثبات ولایت فقیه گفت: با ختم نبوت، قانون کامل و جامع الهی به نصاب نهایی خود رسیده است و قرآن کریم به عنوان بزرگترین معجزه و ودیعه جاودانه آخرین پیامبر خدا (ص) و همچنین سنت آن حضرت که در حقیقت تبیین معصومانه وحی قرآنی و حاوی اصول و خطوط کلی هدایت آدمیان تا پایان عمر دنیاست، در اختیار بشر قرار گرفته است. آنچه می ماند ضرورت وجود مجری قانون شناس، امین و توانا است. اصل امامت و حضور امامان معصوم (ع) تضمین کننده حضور مجری قانون شناس، امین و توانا در کنار قانون کامل یعنی قرآن کریم و سنت پیامبر اکرم (ص)، برای عصر پس از نبی اکرم (ص) است.

وی ادامه داد: همان طور که قبلا گفته شد، ختم نبوت یعنی خاتمه یافتن نزول وحی تشریعی، چون شریعت اسلام به کمال رسیده است اما با تورات یا انجیل ختم نبوت رخ نداد، چون بر خلاف اسلام، مردم آن عصر به آن حد بلوغ فکری نرسیده بودند که بتوانند کتاب آسمانی خود را یکجا و کامل تحویل بگیرند و حافظ آن باشند و مانع از تحریف آن شوند.

حجت الاسلام کلانتری اضافه کرد: تورات و انجیلی که امروز در دسترس است، اکثریت مطلق آن ساخته دست بشر و آمیخته با تحریف است، حتی اندیشمندان غیر مسلمان نیز به این مسئله اذعان دارند و در کتاب «تورات، انجیل، قرآن و علم» اثر موریس بوکای مفصل به این موضوع پرداخته شده و همچنین ایان باربور که فیزیک‌ دان آمریکایی و روحانی مسیحی است در کتاب «دین و علم» به وفور در این مورد صحبت کرده که امروز هیچ عالم دینی و عامی در دنیا نیست که معتقد باشد تورات و انجیل کتاب وحیانی هستند، بلکه این ها ساخته دست بشر هستند و بعد می گوید اولین اثر در عهد عتیق یعنی تورات، 50 سال بعد از رحلت حضرت موسی(ع) نوشته شده است.

وی تاکید کرد: اما در عصر خاتم در شبه جزیره عربستان، پیامبری ظهور می کند و کتابی را از جانب خداوند دریافت و تحویل انسان ها می دهد و بشریت هم با تمام وجود آن را دریافت و از آن محافظت می کند و هیچ نسخه ای از قرآن در هیچ کجای دنیا نداریم که حتی در یک حرف واو متفاوت باشد اما در تورات و انجیل، نسخه ها و تفاوت ها، بسیار است و این معنای ختم نبوت است.

حجت الاسلام کلانتری در توضیح سومین نکته پیرامون نخستین برهان از ادله اثبات ولایت فقیه گفت:  قتضای برهان مذکور این است که مجری قانون خود واجد سه ویژگی ضروری باشد، اول آنکه قانون کامل و جامع را به درستی بشناسد زیرا تا قانونی شناخته نشود، اجرایش امکان پذیر نیست و دوم آنکه از توانایی لازم برای به اجرا گذاردن صحیح قانون برخوردار باشد و سوم آنکه از بالاترین نصاب عدالت و امانت در اجرای قانون برخوردار باشد و هرگاه در کنار قانون کامل و جامع، چنین انسانی حضور داشته باشد، در این صورت حجت بر آدمیان تمام می شود و هیچ عذری در بی توجهی به قانون و انحراف از صراط مستقیم الهی موجه نیست.

وی با بیان اینکه در عصر غیبت، فقیه عادل و توانا بر اجرای دین خدا، به نیابت از امام معصوم (عج) در جایگاه وی قرار می گیرد، گفت: با توجه به فرا زمانی بودن برهان مذکور در عصر غیبت امام معصوم (عجل الله تعالی فرجه الشریف) که دست آدمیان از دامان آن حضرت کوتاه است، کسی به نیابت از وی در جایگاه وی قرار می گیرد که از بالاترین نصاب شرایط مذکور برخوردار باشد و چنین شخصی جز فقیه عادل و توانا بر اجرای دین خدا نمی تواند باشد.

حجت الاسلام کلانتری در توضیح چهارمین نکته پیرامون نخستین برهان از ادلّه اثبات ولایت فقیه اظهار کرد: دقت در مقدمات برهان مذکور این حقیقت را در اختیار می گذارد که هر سه مقدمه آن برآمده از عقل سلیم است و از آیه و حدیث و روایت در آن بهره گرفته نشد به همین سبب این برهان در شمار براهین عقلی محض قرار می گیرد و نتیجه آن نیز یک اصل عقلی کلی، ضروری و همیشگی است.

وی در توضیح مطلبی از امام خمینی (ره) پیرامون ولایت فقیه هم گفت: امام (ره) بعداا به عنوان موید، وارد فاز روایت می شوند اما برهان اصلی ایشان، برهان کلامی است و  بر اساس این برهان عقلی که پیرامون آن صحبت شد، این اولین دلیل در اثبات این است که در عصر غیبت هم باید از طرف خداوند، یک اسلام شناس عادل توانا در اجرای اسلام، در راس جامعه اسلامی باشد.