غیبت کردن ممنوع

به گزارش خبرنگارخبرگزاری شبستان از سمنان؛ بر اساس مبانی دینی، غیبت به عنوان یک رفتار نابهنجار محسوب می‌شود. این رفتار ضدارزشی، موجب بروز آسیب‌ها و مشکلات متعدد اجتماعی می‌شود و از آنجاکه متأسفانه در جامعه فعلی هم رواج دارد، بازخوانی و بازکاوی این پدیده با توجه به مدل‌های متنوع روابط جمعی، ضروری به نظر می‌رسد، تا با شناخت آسیب‌ها و درمان آن، گامی مهم در مقابل انحرافات، برداشته شود.

در قرآن و روایات غیبت مذمت شده است گناه آن هم برای گوینده و هم برای شنونده ثبت می شود، در واقع غیبت کردن علل مختلفی می تواند داشته باشد از جمله حسادت، تکبر و خود برتر بینی. راه فرار از پیامدهای ناگوار غیبت این است که فرد گناه کار توبه نموده و از عمل زشتش پشیمان باشد و اگر هم می تواند از فرد غایب دلجویی کند.

غیبت در لغت به معنای پنهان و نهفته است. غیبت در اصطلاح یعنی اینکه شخص، در غیاب فردی، از او چیزی را بیان نماید که خودش راضی نباشد و اگر بشنود موجب تالم و ناراحتی او شود.

یکى ‏از صریح ‏ترین آیات در نکوهش غیبت که آن را گناهى کبیره دانسته، این آیه از سوره حجرات است:«یا ای‌ها الذین امنوا اجتنبوا کثیرا من الظن ان بعض الظن اثم و لاتجسسوا و لایغتب بعضکم بعضا ایحب احدکم ان یاکل لحم اخیه میتا فکرهتموه»،اى کسانى که ایمان آورده ‏اید! از بسیارى گمان‏ها در حق یکدیگر بپرهیزید که برخى از گمان‏ها گناه است و درباره یکدیگر تجسس نکنید و برخى از شما از دیگرى غیبت نکند. آیا هیچ یک ازشما دوست دارد گوشت برادر مرده اش را بخورد؟ البته از آن کراهت دارید.

یکى از راه‏هاى شناخت بزرگ بودن گناه، مقایسه آن با دیگر گناهان بزرگ (معاصى کبیره) است. در این آیه، غیبت، با خوردن مردار مقایسه شده که از گناهان بزرگ به شمار مى رود. اگر مردار، گوشت گوسفند باشد، حرام است؛ چه رسد به این که گوشت انسان باشد و از آن مهم‏تر این که انسان با مرده، رابطه برادرى هم داشته باشد. از این مقایسه میتوان دریافت که غیبت تا چه اندازه زشت و ناپسند است.

راه دیگر براى شناخت بزرگ بودن گناه، بیم و وعید الهی به عذاب دردناک است. آن جا که خداوند، جزاى رفتار زشتى را عذاب دردناک معرفى کند.

خداوند متعالى در قرآن کریم مى فرماید: «ان الذین یحبون ان تشیع الفاحشه فى الذین امنوا لهم عذاب الیم»همانا براى کسانى که دوست دارند زشتى در بین کسانى که ایمان آورده اند شایع شود، عذاب دردناکى است که مفسران، عبارت «ان تشیع الفاحشه» در آیه کریمه را به غیبت تفسیر کرده‏ اند.

اهمیت ترک کردن غیبت

غیبت کردن به قدری آثار سوء در اعمال انسان می گذارد، که ترک آن از ۱۰ هزار رکعت نماز ارزشمدتر است. انسان همان طور که دوست دارد پشت سرشان در موردشان خوب بگویند، باید پشت سر دیگران خیلی بهتر از آن صحبت کند، همچنین انسان های که به صفت رذیله غیبت اعتیاد پیدا می کنند جرم سنگینی نزد خداوند دارند.

وقتی گوشت مرده کنده شود گوشت دیگری جای آن را پر نمی‌کند؛ آبروی مومن نیز در زمان غیبت مانند گوشت مرده است بنابراین آبروی رفته دیگر باز نمی‌گردد و جای تامل است که غیبت کردن همچون خوردن گوشت برادر مرده است چرا که مسلمانان با یکدیگر برادر هستند.

در روایات نقل شده است که اگر در مجلسی از شخصی غیبت شود و انسان برای آبروی ریخته شده آن فرد که پشت سر او سخن گفته شده دفاع نکند خداوند او را در دنیا و آخرت ذلیل می کند.

غیبت کردن گناهی است که در روایات عقوبت آن در کنار ناسزا دادن به امام معصوم قرار گرفته است، همچنین کسی که پشت سر او سخنی گفته می شود در نزد دیگران کوچک شده که کاری ناپسند است.

در این زمینه به سراغ کارشناس قرآنی رفتیم تا درخصوص غیبت کردن ومعایب آن  جویا شویم:

پیامدهای غیبت کردن

مسئول امور قرآن و عترت اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان سمنان در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری شبستان در خصوص راه های کنترل زبان وغیبت نکردن می گوید: اولین برنامه ای که قرآن به ما می دهد این است که« وَ قُولُوا لِلنَّاسِ حُسْناً با مردم زیبا سخن بگویید وَ قُلْ لِعِبادِی یَقُولُوا الَّتِی هِیَ أَحْسَنُ »بهترین واژه را انتخاب کن و به همسر خود بگو، چقدر این حدیث زیباست.

مجتبی نورمحمدی با تأکید براینکه در ارتباط با گفتار بایستی اجرای برنامه هایی مد نظر قرار بگیرد ادامه داد: باید سخنان ما کسی را آزرده نکند وزخم عمیقی را دل افراد به وجود نیاورد.

وی با اشاره به سخنان قرآن «یا أیُّهَا الَّذینَ آمَنوا اجتَنِبوا کَثیراً مِنَ الظَّنِّ »که انسان خیلی از صحبت هایش بر اساس سوءظن است؛  اظهارداشت: چیزی را که نمی‌دانیم قضاوت نکنیم؛ قضاوت اشتباه است؛ برای این قضاوت‌ها روز قیامت ما را نگه می‌دارند؛ چقدر این جمله امیرالمومنین(ع) عجیب است حضرت قسم می‌خورد به خدا سوگند هیچ‌ تقوایی بدرد انسان نمی‌خورد مگر زمانی که انسان زبان خود را کنترل کنند؛ اینقدر زیارت میرویم دعا می‌خوانیم بلافاصله غیبت را شروع می‌کنیم این اعمال دیگر بدرد نمی‌خورد همه را با این غیبت ها خراب کردیم .

نورمحمدی با بیان اینکه سومین نکته این است که انسان کم سخن بگوید افزود: حضرت علی (ع) می‌فرماید ایمان انسان کامل نمی‌شود و نمی‌ماند مگر زمانی که قلب انسان ثابت قدم بماند قلب هم نمی‌ماند مگر وقتی انسان کم سخن بگوید و زبان خود را کنترل کند؛ زبان وقتی به سخن آمد و آنچه نباید بگوید را بیان کند قهرا همه چیز را از دست می‌دهد.

این کارشناس قرآنی افزود: پیامبر هر وقت به منبر می رفتند می فرمودند« یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَقُولُوا قَوْلًا سَدِیدًا »مردم تقوا داشته باشید وقتی حرف می‌زنید سدید باشد، یعنی دارای پشتوانه محکم باشد.

وی با اشاره به اینکه علامه طباطبایی عبارت سدید را دارای سه ویژگی  دانست اظهارداشت: یک آنکه مطابق با واقع باشد تهمت نباشد افترا نباشد، دوم پیامد منفی نداشته باشد و سوم آزار دهنده نشود به اندازه باشد.

سخن آخر:

بیاییم تا با دیده ی بصیرت، لحظاتی را در آیات قرآن و روایات اهل‌بیت (ع) که در مورد غیبت توضیح می دهند فکر کنیم و مفاسد و ضررهای دنیوی و اخروی غیبت را در نظر بگیریم.

اصلا فکر کنیم که اگر کسی پشت سر ما نزد دیگران غیبت کند چطور غمگین و دلخور می شویم پس مقتضای انسانیت و انصاف آن است كه آبروی دیگران را نبریم و در كردار و گفتار، خود را كنترل كنیم.

بیاییم به معنویتهایی مثل خواندن نماز اول وقت، دعاهایی مثل مكارم الاخلاق، مناجات توابین (خمس عشر)، دعاهای ایام هفته و.. كه در مفاتیح الجنان ذكر شده اند و همچنین توسل به ائمه (ع)توجه کنیم که اینها ما را از گناهان دور کرده و به خداوند متعال نزدیک می کند.