صحیفه سجادیه کلیدی برای گشودن مشکلات/ صحیفه باید در متن جامعه پیاده شود

خبرگزاری شبستان- استان فارس: مهدی رحمانیان

 حضرت امام سجاد (ع) بنا بر قول مشهور، در روز پنجم شعبان المعظم سال ۳۸ قمری متولد شده است. ایشان بخشی از حیات امام علی (ع) و نیز دوران امامت امام حسن مجتبی (ع) و امام حسین (ع) را درک کرده است. و مدت امامتشان ۳۴ سال بود.

امام سجاد (ع) در واقعه کربلا حضور داشت؛ ولی به علت بیماری، در جنگ شرکت نکرد. لشکر عمر بن سعد پس از شهادت امام حسین (ع) او را همراه اسیران کربلا به کوفه و شام بردند. خطبه امام سجاد در شام باعث آگاهی مردم از جایگاه اهل بیت (ع) شد. واقعه حره، نهضت توابین و قیام مختار در زمان امام سجاد (ع) روی داد. 

رسالة الحقوق، شامل ۵۰ حقّ از حقوق خدا و بندگان، مردم و حاکمان، والدین و فرزندان، همسایگان و … از آثار آن امام همام است. همچنین مجموعه ادعیه و مناجات امام سجاد (ع) در کتاب صحیفه سجادیه گرد آمده است. 

صحیفه سجادیه کتابی حاوی ۵۴ دعا از امام سجاد(ع) است. این کتاب پس از قرآن و نهج البلاغه مهم‌ترین میراث مکتوب شیعه به حساب می‌آید و به نام‌های خواهر قرآن و «انجیل اهل بیت» نیز مشهور است. صحیفه مانند قرآن و نهج‌البلاغه از نظر فصاحت و بلاغت مورد توجه قرار گرفته است. 

کتابی که به خواهر قرآن معروف شد

امام سجاد(ع) بسیاری از معارف دینی را در دعاهای خود بیان می‌کند؛ موضوعاتی مثل خداشناسی، جهان‌شناسی، انسان‌شناسی و مباحث عالم غیب، فرشتگان، رسالت انبیا، جایگاه پیامبر(ص) و اهل بیت(ع)، امامت، فضایل و رذایل اخلاقی، گرامیداشت اعیاد، مسائل اجتماعی و اقتصادی، اشارات تاریخی، نعمت‌های مختلف خداوند، آداب دعا، تلاوت، ذکر، نماز و عبادت. معروف‌ترین دعای صحیفه دعای مکارم الاخلاق است. 

به باور برخی صاحب‌نظران مسلمان، «صحیفه سجادیه» پس از قرآن و نهج البلاغه بزرگ‌ترین گنجینه حقایق و معارف الهی است و بدین رو، به آن «اخت القرآن» (خواهر قرآن)، «انجیل اهل بیت»، «زبور آل محمد» و «صحیفه کامله» لقب داده‌اند. 

صحیفه سجادیه افتخار شیعه

یک مفسر صحیفه سجادیه گفت: یکی از افتخارات مکتب شیعه این است که امام چهارم حضرت سجاد (ع) یک گنجینه بسیار گران بها به نام صحیفه سجادیه برای عالم بشریت به یادگار گذاشته که کلیدی برای حل همه مشکلات است.

محمود عباس زاده افزود: در این کتاب مطالب و مفاهیم گوناگون در ابعاد مختلف مطرح شده و صرفا دعا و مناجات به درگاه خداوند متعال نیست که آن محور صحیفه است. در کنار مناجات و ارتباط با خداوند، مطالب روز و سبک زندگی را در این دعاها مطرح کرده است.

وی بیان کرد: یک فرد مسلمان در هر کجای عالم باید به صحیفه سجادیه از زوایای مختلفی نگاه کند و نحوه زندگی کردن خود را در دنیا و سعادتمند شدن خود در دنیا و آخرت را از این کتاب نورانی استفاده کند. این کتاب در کنج کتابخانه های مانده و استفاده چندانی از آن نشده است.

سبک زندگی اسلامی در صحیفه امام سجاد(ع)

عباس زاده با اشاره به اینکه در برخی از دعاهای صحیفه، حضرت امام سجاد (ع) زندگی کردن را به افراد آموخته است، خاطرنشان کرد: در حکومت غاصبانه اموی بعد از واقعه کربلا که امام حسین (ع) را شهید کردند همه درها را بر روی امام سجاد (ع) بسته بودند و خفقان و فشار عجیبی به حضرت وارد می شد به نحوی که امام سجاد (ع) از منبر و خطابه محروم شده بود اما مسئولیت خود را ترک نکرد.

وی ادامه داد: آن رسالتی که بر دوش آن حضرت بود که هدایت مردم باشد را از دست نداد و این درس است برای ما که خیال نکنند اگر بهانه کوچکی به دست آمد فعالیت تبیینی نباید داشت. حضرت فرمایشات خود را در ابعاد مختلف اجتماعی، سیاسی، لشکرداری، مسائل راهبردی و... را در لسان دعا مطرح می کرد.

این کارشناس دینی با اشاره به اینکه صحیفه سجادیه برای مسلمانان درس است، اظهار کرد: دعای 27 صحیفه درباره مرزداران است که مسائل عمیق و دقیق نظامی و ستادی در این دعا آمده که فرماندهان نظامی باید با بهره گیری از آن مسائل شان را در جبهه ها استفاده کنند.

به گفته وی، دعای 30 صحیفه در مورد دین است و درس زیبایی به مسلمانان داده و می گوید دین و قرض کردن کار خوبی نیست و باعث می شود تبعات دنیایی دارد و مردم را بر این کار بر حرز داشته است. حضرت راهکار هم داده که چه کاری کنیم که زیر بار قرض نرویم و اسراف نکردن، نعمت ها را به جایش مصرف کنید، بیهوده انقاق نکردن، نگاه به افراد مرفه نداشته باشید.

عباس زاده به دعای مکارم الاخلاق نیز اشاره کرد و گفت: دعای 20 صحیفه به نام مکارم الاخلاق است که یک دوره سبک زندگی ومعاشرت با هم نوعان و حتی دشمنان مطرح شده است.

صحیفه کلید حل مشکلات جامعه

این مفسر صحیفه سجادیه با اشاره به اینکه دعاهایی برای ماه رمضان و ورود به این ماه مبارک و برای بعد از آن آمده است، عنوان کرد: دعاهای صحیفه را باید برای بهتر زندگی کردن استفاده شود و صرف خواندن آن بدون بهره گیری و عمل در زندگی درست نیست.

وی تاکید کرد: صحیفه باید در متن جامعه پیاده شود چرا که گنجینه ای است که کلید حل مشکلات جامعه را می توان در آن پیدا کرد.

تاکنون ترجمه‌های متعددی از صحیفه سجادیه به زبان‌های مختلفی نوشته شده است که از آن میان می‌توان به شصت ترجمه و شرح به زبان فارسی اشاره کرد. همچنین صحیفه به زبان‌های انگلیسی، فرانسوی، اندونزیایی، ترکی، اردو، اسپانیولی، بوسنیایی، آلبانیایی، تامیلی و سایر زبان‌ها نیز ترجمه شده است.