وقتی داستان تکراری گودبرداری غیراصولی دامن مسجد را هم گرفت

به گزارش خبرنگار شبستان، وارد خیابان برادران شهید شاندیز که شدیم،‌ یافتن مسجد حضرت رقیه(س) کار سختی نبود. هرچند اکنون از این مسجد چهل و اندی ساله تنها تلی از خاک باقی مانده و تابلوی سبزی که نشان می‌دهد روزگاری این ویرانه، مسجدی قدیمی بوده است، اما خیل سیاه پوشان عزادار خواهی نخواهی ما را به هدف‌مان رهنمود می‌کردند.

اینجا منطقه ابوذر تهران است. یکی از مناطق جنوبی تهران که مردمانش به دینداری و ولایتمداری شهره‌اند. مردمانی که اگر در ایام سوگواری محرم یا سایر مراسم مذهبی گذرتان به محله‌شان بیفتد،‌ خیل هیئات و تکیه‌های‌شان به خوبی موید این مطلب خواهد بود.

محله‌ای که این روزها عزادار عزادانی است که به عشق زهرای اطهر هیئت عزای خود را در مسجد حضرت رقیه(س)‌ برپا کردند و با حادثه ریزش این مسجد،‌ اینک خانواده‌هایی عزادار شدند.

زمانی که در محله ابوذر، خیابان شاندیز و دقیق‌تر مسجد حضرت رقیه(س) حضور یافتیم، نه از این مسجد خبری بود و نه از عزادارانی که می‌بایست نوای یا زهرای‌شان از گنبد و مناره مسجد به گوش برسد. این روزها، روز جماعت سیاهپوشی است که به نشانه عزاداری شش تن از عزاداران بانوی دوعالم صدیقه کبری(س) رخت عزا برتن کرده و به تشییع عزیزان‌شان ‌پرداختند؛ دو دختر،‌ دو مادر و دو مادربزرگ...
 

اما آنچه که در کنار اندوه درگذشت نمازگزاران مسجد حضرت رقیه (س) به ذهن هر رهگذر و شنونده ای می رسد این است که چه عواملی موجب بروز چنین حادثه ای شدند و یا بهتر بگوییم مقصر اصلی کیست؟

مروری بر آنچه گذشت   

اول اردیبهشت پس از نماز مغرب و عشا با اعلام شهروندان به سامانه 125 و اعلام ریزش ساختمان مسجد حضرت رقیه (س) در یافت آباد شرقی، خیابان شاندیز، بلافاصله آتش نشانان ایستگاه های 70، 65، 28، و نجات 5 در ساعت 20 و 47 دقیقه به محل حادثه اعزام شدند به طوری که بررسی های اولیه نشان می داد مسجدی که در مجاورت زمینی گودبرداری شده قرار داشته، بر اثر گودبرداری غیر اصولی و عدم رعایت نکات ایمنی دچار تخریب شده است.

بر اثر این حادثه چند تن از نمازگزاران زن زیر آوار گرفتار شدند و آتش نشانان باتلاش بی وقفه و همه جانبه خود با استفاده از تجهیزات نجات، مکانیکی، مینی لودر، عملیات آوار برداری دستی را آغاز کردند.

مسجد حضرت رقیه(س) که مسجد قدیمی با قدمتی 40 ساله در کوچه میراحمدی خیابان شاندیز محله یافت آباد واقع است، حدود 150 مترمربع مساحت دارد و در شب حادثه که تعدادی از نمازگزاران زن در مسجد پس از پایان اقامه نماز جماعت مشغول دعا و عبادت بودند، زیر آوار ماندند. البته قبل از حضور نیروهای اورژانس و آتشنشانی، اهالی محل در همان لحظات اولیه توانستند دونفر از افرادی که در داخل مسجد زیر آوار مانده بودند، خارج کنند.

در لحظه های اولیه با توجه به حجم زیاد آوار و احتمال زنده ماندن افراد حاضر در مسجد علاوه بر نیروهای آتش نشانی، تیم ویژه پنج نفره هلال احمر به همراه چند ست زنده یاب، آمبولانس، سه قلاده سگ زنده یاب و تیم پنج نفره در محل حادثه حاضر شدند و در جستجو ها 6 جسد را از زیر آوار خارج کردند.

با توجه به حجم گسترده حادثه و احتمال گیر افتادن مجروحان در زیر آوار، 16 آمبولانس دیگر اورژانس به همراه یک دستگاه اتوبوس آمبولانس نیز در محل حادثه حاضر شدند به طوری که به گفته مدیر روابط عمومی اورژانس تهران با حضور نیروهای امدادی متاسفانه 6 نفر از بانوان خارج شده از آوار در همان دقایق اولیه وقوع حادثه جان خود را از دست دادند و عملیات احیا روی سانحه دیدگان اجرا شد اما متاسفانه موثر واقع نشد و این افراد جان خود را از دست دادند و چهار نفر دیگر هم از زیر آوار خارج شدند که به دلیل جراحت توسط نیروهای اورژانس به بیمارستان منتقل شدند.

در ساعات نخستین حادثه سازمان پزشکی قانونی کشته های این حادثه را به نام های خدیجه کاظمی شیخ درآبادی، خدیجه بذرافشان، خدیجه بشیری، صغری نجفی، راضیه قاسمی و ثنا حسنی اعلام کرد و در نخستین ساعات وقوع حادثه براساس نظریه سازمان آتش نشانی مبنی بر وقوع این حادثه به علت گودبرداری غیر اصولی ساختمان مجاور، درودگر بازپرس ویژه قتل تهران دستور احضار مالک و مهندس ناظر ساختمان را به دادسرا ابلاغ کرد. اگرچه تاکنون این افراد به دادسرا مراجعه نکرده اند اما در صورت متواری شدن دستور تعقیب قضائی آنها صادر می شود.

اظهار نظر مسئولان شهرداری

ساعتی پس از وقوع ریزش این مسجد یک منبع آگاه در شهرداری منطقه 17 مقصر اصلی این حادثه را متوجه مسئولین مسجد حضرت رقیه(س) کرد و به خبرنگار شبستان گفت: با وجود آنکه به متولیان مسجد بارها اخطار داده شده بود که به دلیل قدیمی و خشتی بودن این مسجد احتمال فرو ریختن وجود دارد برای نماز جماعت از دیگر مساجد نزدیک این مسجد استفاده کنند تا شاهد بروز حادثه ای به دلیل گود برداری در این مسجد نشوند.

پاسخ مرکز رسیدگی به امور مساجد

حجت الاسلام آشتیانی، معاون حقوقی مرکز رسیدگی به امور مساجد با رد مقصر بودن مسئولین این مسجد در بروز این حادثه به خبرنگار شبستان گفت: شهرداری این منطقه وقتی در جریان قدیمی بودن مسجد بوده نباید برای ملک مجاور مسجد مجوز گودبرداری صادر می کرده است. به دلیل آنکه دیوار مسجد خشتی و مسجد قدیمی بوده است. شهرداری حتما باید اول دستور ایمن سازی مسجد را برای صاحب ملک صادر می کرد سپس مجوز گودبرداری را صادر می کرد.

حجت الاسلام آشتیانی ادامه داد: با اشاره به اینکه گودبرداری صورت گرفته مماس با دیوار خشتی مسجد بوده است و در گودبرداری این ملک پیش بینی های لازم صورت نگرفته بود این اتفاق افتاده است.

وی اذعان کرد: مسئول حوزه 6 مرکزرسیدگی به امور مساجد طی نامه ای که در آبان ماه سال 90 به شهرداری منطقه ارسال کرده بود گفته بود که مسجد مکان عمومی است و عدم توجه به امکانات ایمنی ممکن است خسارات جبران ناپذیری را ممکن شود. از همین رو شهرداری در آن زمان مجوزی برای گودبرداری این ملک صادر نمی کرد چرا که به مهندس ناظر و صاحب ملک گفته بود که باید ایمن کاری های لازم صورت بگیرد چون می دانست مسجد حضرت رقیه(س) مسجدی قدیمی است. ولی نمی دانیم چه طور دوباره مجوز به گودبرداری داده شده است؟

اما با این حال اگر پیمانکار ساختمان مجاور مسجد، قدیمی و خشتی بودن این مسجد را نیز در نظر می گرفت امروز شاهد کشته شدن هموطنان نمازگزارمان به دلیل حادثه ناشی از گودبرداری غیر اصولی که به داستانی تکراری و فراموش شدنی تهران تبدیل شده است نبودیم.

در گفتگو با شاهدان عینی حادثه

شاهدان عینی این حادثه نیز در گفتگو با خبرنگار شبستان با اشاره به اینکه این مسجد، بافتی فرسوده داشت، سهل‌انگاری مهندس ناظر ساختمان مجاور و عدم سفت‌کاری مسجد توسط پیمانکار را عامل این اتفاق دانست.

شاهدان با رد ادعای اخطارهای شهرداری به مسئولان این مسجد مبنی بر اینکه در این مسجد به دلیل گودبرداری مجاور نباید نماز اقامه نشود، اذعان کرد: هیچ‌گونه خطری به دلیل گودبرداری به مسئولان مسجد داده نشده بود.

دبیر شورای عالی محله یافت آباد می گوید

محسن کرمی، دبیر شورای عالی محله یافت آباد نیز علت اصلی این اتفاق در کوچه میراحمدی را بی توجهی متولیان مسجد حضرت رقیه(س) و پیمانکاران ساختمان مجاورش به تذکرات ایمنی دانست.

وی افزود: سه ماه پیش به علت ساخت و ساز ساختمان مجاور مسجد، قسمتی از دیوار مسجد فرو ریخت که پیمانکار ساختمان محل حادثه دیده را تعمیر کرد.

کرمی اظهار کرد: مسجد حضرت رقیه(س) زیرزمینی کوچک داشته که به طور غیرقانونی آن را گسترش می دهند که متاسفانه اعضای هیئت امنای مسجد به تذکرات شهرداری در این باره توجهی نکرده اند.

وی تصریح کرد: شهرداری به پیمانکار پروژه اخطار داده بود که یک ستون برای مسجد درست کند که پیمانکار به این امر توجهی نکرد و درست نشدن ستون باعث رخ دادن این حادثه شده است.

وی خاطرنشان کرد: هیئت امنای مسجد حضرت رقیه(س) با دانستن این موضوع که امکان ریزش مسجد بالا است باز هم در را به روی نمازگزاران باز کردند که بی توجهی در این امر و تذکرات شهرداری و آتش نشانی از سوی هیئت امنای مسجد و پیمانکار ساختمان مجاور باعث بروز این حادثه تلخ در منطقه 17 شده است.

آنچه که لازم است بیان شود این است که منطقه 17 دارای بیشترین بافت فرسوده است شهرداری این منطقه باید نظارت بیشتری بر ساخت و سازها داشته باشد و زمانی که تذکراتی را به پیمانکاران می دهند، آن را جدی بگیرند. مهندسان ناظر نیز باید ساختمان ها را مقاوم سازی کنند و در ساخت ساختمان تمام جوانب ایمنی را مورد توجه قرار دهند سپس جواز گودبرداری را صادر کنند.

شایان ذکر است، مسجد حضرت رقیه (س) در منطقه یافت آباد، خیابان شاندیز، کوچه میراحمدی واقع است که در مجاورت آن و در ضلع شرقی، ملکی در 16 فروردین به تخریب و نوسازی اقدام کرده است، جمعه شب در حدود ساعت 21 به علت ریزش دیواره شرقی، سقف مسجد فرو ریخته و متاسفانه 6 بانوی نمازگزار حاضر در مسجد جان خود را از دست دادند.

پایان پیام/