مسجد طراز اسلامی؛ رویکرد فعالیت‌های کانون‌های فرهنگی و هنری

خبرگزاری شبستان_ خراسان شمالی؛

مساجد نقش مهم خود را از زمانی آغاز کردند که پیامبرخدا، حضرت محمّد مصطفی (صلی الله علیه و آله) نخستین مسجد را در مدینة منوره بنا نهاد. مساجد در آغاز، محلی برای علم­ آموزی بودند، مکانی برای برگزاری حلقه­ های دانش اندوزی که در آن میراث نبوت را از منابع اصلی تبادل می کردند.

مسجد به منزلة کانون و محوری بود که زندگی مسلمانان در جنگ و صلح، در امور روزمره و در مواقع اضطراری، همواره پیرامون آن جریان داشت. گویی این مکان مقدس هم مدرسه است، هم دادگاه و هم محل گردهمایی و رایزنی دربارة امور مسلمانان؛ از این رو، می ­توان گفت مسجد تأثیر چشمگیری در پیشبرد زندگی مسلمانان و جهت دهی به آن داشته است.

مسجد در عصر پیامبر، نقش خود را در تمام عرصه­ های زندگی به صورت کامل ایفا کرد؛ از آموزش امور دین به وسیلة صحابه گرفته تا آماده سازی و مدیریت لشگر و امضای توافق­نامه­ ها و استقبال از میهمانان و فرستادگان و هیأت­ های اعزامی دیگر کشورها و مدیریت قضایی و امور دولت و حکومت. این ایفای نقش به اندازه ­ای پررنگ و جدی بود که تقریباً هیچ کاری ـ جز در موارد نادر ـ در خارج از مسجد پیگیری نمی ­شد.

بی شک، مسجد همواره در اسلام نمادی برای جامعیت باقی خواهد ماند؛ چرا که به کلیة مراجعات دینی و دنیایی مردم پاسخ می‌دهد. شیفتگان دانش و علم و فتوا که از مسجد یاری می‌خواهند و پویندگان امور دنیایی که بدان پناه می‌برند، گمشدة خود را در آن می‌جویند و به هدف خود دست می‌یابند.

مسجد، تنها محلی برای به پاداشتن نماز نیست؛ بلکه از آنجاکه فعالیت­ های بسیاری در آن متمرکز می­ شود، نقشی به غایت مهم دارد. مسجد محل گردهمایی مردم، استقبال از فرستادگان دیگر بلاد، دیدار اصحاب، محل برگزاری حلقه­ های عبادت و علم آموزی و به طور کلی کانونی برای انجام امور بسیار مهم بوده است.

از باب اهمیت این موضوع و احیای نقش واقعی فرهنگی و تبلیغی مساجد و استفاده بهینه از امکانات و تأسیسات دستگاه‌های دولتی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در راستای هدایت و سازماندهی فعالیت‌های فرهنگی و هنری در مساجد، ستاد هماهنگی کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد کشور را راه اندازی کرد که امروز هجدهم اسفندماه سال 1401، سی امین سالگرد تشکیل این مجموعه است.

مساجد خراسان شمالی دارای 385 کانون فرهنگی و هنری است که 167 کانون معادل 38/43 درصد شهری و 218 کانون معادل 62/56 درصد هم روستایی است و270  باب کتابخانه نیز در سامانه بچه های مسجد ثبت شده که شامل 109 کتابخانه باز و 175باب کتابخانه مخزن دار است.

ضرورت اعتمادسازی بین ارکان مساجد

حجت الاسلام والمسلمین رضا نوری -رییس شورای هماهنگی کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد خراسان شمالی- به مناسبت هجدهم اسفندماه، سالروز تشکیل کانون های مساجد گفت: ما باید در مقابل کانون های مساجد احساس مسئولیت، حمایت و نظارت بر کانون های فرهنگی و هنری مساجد داشته باشیم.

نماینده ولی فقیه در خراسان شمالی، امام جماعت، هیئت امنا و خادم مسجد را سه مجموعه ای دانست که نمی توان در مدیریت مساجد آنان را نادیده گرفت و ادامه داد: بعضا با برخی از اینها مشکل و چالش داریم اما نمی توان آنها را حذف کرد بلکه باید تعامل برقرار کرد.

حجت الاسلام نوری با اشاره به اینکه امام جماعت به عنوان مدیر مسجد و مابقی در حاشیه مسجد کار می کنند، اظهارکرد: مراکز متعددی از جمله کانون فرهنگی و هنری، کانون خادمیاری، مرکز نیکوکاری، شورای حل اختلاف و ... در مساجد فعال است که باید با هیئت امنای مساجد همراه و همگام باشند.

وی با تأکید بر اینکه مردمی کردن فعالیت‌های مسجدی یعنی همراه کردن و پای کار آوردن هیئت امنای مساجد، افزود: باید در راستای اعتمادسازی بین ارکان مساجد بیش از پیش همکاری و تعامل داشت.

کانون های مساجد، مدافع ارزش ها

محمدرضا حسین نژاد -نائب رییس شورای هماهنگی کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد خراسان شمالی- هم نقش کانون های مساجد را مورد توجه قرار داد و گفت: امام راحل مساجد را سنگر تعبیر کرده اند، سنگری که مدافع ارزش هاست.

نماینده عالی دولت در خراسان شمالی افزود: کانون های فرهنگی و هنری مساجد باید با شناسایی صحیح مسایل  و تهدیدات به موقع دشمن، نقش سنگر فرهنگی را ایفا کنند.


وی به اغتشاشات اخیر  و شرایط حساس فرهنگی و تلاش دشمنان برای زدودن شعائر دینی و ارزش های زن و خانواده اشاره کرد و اظهار داشت: فعالان کانون های مساجد تلاش کنند تا با برنامه ریزی درست فرهنگی و  مورد نیاز در برابر این هجمه ها بایستند.
 

وی با عنوان اینکه امروز به افراد زبده و مسجدی نیاز داریم، اظهار امیدواری کرد: با رونق گرفتن مسجد و فعالیت های فرهنگ یو هنری در کانون های مساجد بتوانیم شاهد افراد اثرگذار و نقش آفرین درجامعه باشیم.

تربیت نیروی انسانی متعهد، فلسفه تشکیل ستاد کانون های مساجد 

تقی صادقی -دبیر شورای هماهنگی کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد خراسان شمالی- هم فلسفه تشکیل ستاد کانون های مساجد را تربیت نیروی انسانی متعهد و کمک به حرکت‌های فرهنگی و هنری در مساجد عنوان کرد.

مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان شمالی، اظهارکرد: کانون های فرهنگی و هنری به عنوان یکی از ارکان مسجد که در خدمت امام جماعت است، شبکه گسترده ای است که قرار است به مردمی سازی فعالیت‌های فرهنگی کمک کند و مردم را پای کار بیاورد.

وی بیان کرد: کانون فرهنگی و هنری مسجد می تواند انرژی بخش به کل جامعه باشد و با اصلاح سبک زندگی، جامعه را به سمت توسعه فرهنگی و تمدن سازی هدایت کند.

صادقی با بیان اینکه مسجد طراز انقلاب اسلامی باید با الگوپذیری از مسجد نبوی، همین راه را طی کند، به فعالیت حدود 400 کانون فرهنگی و هنری در مساجد اشاره کرد و گفت: پیش از این تمرکز بر توسعه کمی کانون ها بود اما در حال حاضر توسعه کیفی مدنظر است.

وی توسعه و تحقق عدالت فرهنگی در حوزه فعالیت کانون ها را رویکرد جدید اعلام و به عنوان مثال به حرکت کاروان انقلاب در دهه فجر در منطقه محروم گیفان اشاره کرد که با استقبال خوب مردم این منطقه روبه رو شد.

دبیر شورای هماهنگی کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد خراسان شمالی، با اشاره به اینکه مشارکت نهادها در حوزه فعالیت کانون ها ضعیف است، خواستار مشارکت و مساعدت بیشتر نهادهای فرهنگی در این حوزه شد.

مدیران کانون ها، حلقه های اتصال بین مردم و حاکمیت

حجت الاسلام والمسلمین حبیب الله پاکدامن -مدیرستاد کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد خراسان شمالی- هم از فعالیت 385 کانون فرهنگی و هنری در مساجد استان خبر داد و افزود: در کنار هر کانون یک کتابخانه به صورت کتابخانه باز و یا مخزن‌دار هم فعال است.

وی که هشت ماه از انتصاب وی در این حوزه می گذرد، گفت: از زمان حضور بنده در این مجموعه آنچه مشاهده کردیم نقاط قوت فعالیت ها در عرصه اجتماعی همچون طرح های مواسات و همدلی و نقاط ضعف در حوزه فرهنگی و تربیتی بود.

حجت الاسلام پاکدامن با بیان اینکه یکی از برنامه های مهم ما هویت‌بخشی به کانون و مدیر کانون در راستای انگیزه دادن به اعضای کانون است، اظهارکرد: در این راستا بیش از 100 بازدید میدانی از کانون های مساجد واقع در نوار مرزی تا مرکز شهر انجام شده است.

وی با تأکید بر نقش مدیران کانون ها به عنوان حلقه های اتصال بین مردم و حاکمیت، افزود: با تقویت بنیه معرفتی و تربیتی مدیران کانون ها و ارتباط آنان با مردم می توان شاهد مشارکت مردم در همه عرصه های نظام بود.

مدیرستاد کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد خراسان شمالی فعال کردن هسته های کتابخوانی و برگزاری کارگاه های آموزشی را در این راستا اعلام کرد و گفت: تلاش داریم با ساماندهی و شبکه سازی، اهالی کانون‌ها به عنوان ید واحده عمل کنند.

وی با بیان اینکه یک سری از تجربیات خوب کانون ها باید با دیگر کانون ها به اشتراک گذاشته شود، افزود: با برقراری این ارتباط و تعامل بیشتر و فعال کردن شبکه رابطان، قطعا در جریان سازی فرهنگ و هنر موفق خواهیم بود.

حجت الاسلام پاکدامن، پرداختن به نکات تربیتی را حائز اهمیت خواند و در این راستا از تقویت حوزه کتاب و کتابخوانی خبر داد و گفت: هسته کتابخوانی برای برادران و خواهران در کانون های مساجد فعال شده است.

وی با اشاره به اینکه ما قوی ترین شبکه توزیع را به واسطه کانون های فرهنگی و هنری داریم که می توانیم تولیدات جبهه فرهنگی انقلاب را توزیع کنیم، فعالیت سینما سیار در روستاها و مناطق محروم را در همین راستا ذکر کرد.

مدیرستاد کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد خراسان شمالی با بیان اینکه ما باید به مرحله ای برسیم که کانون ها برای حل مشکلات خود، محله و معضلات اجتماعی برنامه داشته باشند، بر تشکیل شورای فرهنگی در مساجد و احیاء گفتمان مشترک نهادهای مسجدی تأکید کرد.