امامزاده حمزه رضا(ع)، جلوه‌ای از گردشگری مذهبی

خبرگزاری شبستان-خراسان شمالی: فاطمه مقدسی؛

مجموعه زیارتی و تاریخی امامزاده حمزه رضا(ع)  شهر زیارت شیروان، جزو مجریان طرح آرامش بهاری و از قطب های فرهنگی و مذهبی در این شهرستان به شمار می رود که جلوه ای از گردشگری مذهبی را نمایان کرده است. تقارن ایام نوروز با ماه مبارک رمضان و همچنین حضور مردم و مسافران در این امامزاده به عنوان یکی از قطب های فرهنگی- مذهبی شهرستان شیروان تاکنون پرشور بوده و در مقایسه با سال های گذشته شاهد رشد دو برابری زائران بوده است.

امامزاده حمزه رضا(ع) واقع در شهر "زیارت" که در مجاورت دومین شهر پرجمعیت خراسان شمالی قرار گرفته، مهمترین زیارتگاه اهالی شیروان است که مردم در مناسبت های مختلف ملی و مذهبی به آن رو می آورند. شهر زیارت در پنج کیلومتری شمال غربی شهر شیروان در حاشیه محور ارتباطی شیروان - بجنورد قرار دارد که تا سال 92 بزرگترین روستای شیروان بود اما بر اساس مصوبه هیات دولت پیشین به شهر ارتقا یافت.

 وجود مرقد مطهر حضرت امامزاده حمزه رضا (ع) برادر بزرگوار امام رضا (ع) این مکان را به قبله آمال شهروندان شیروانی و برخی از نواحی مجاور تبدیل کرده که با توجه به آثار تاریخی چهار تاقی تیموری و قبور شهدای انقلاب اسلامی که در جوار امامزاده واقع است در حال حاضر بیشترین زائر و گردشگر را دارد.

به خاطر این مکان مذهبی و مقدس و با توجه به اینکه در مسیر زائرین قرار گرفته، هر ساله و در تمام فصول سال شاهد استقبال خیل عظیمی از گردشگران و زائران و ماندگاری آنان در این مکان هستیم. علاوه بر خیل زائران بارگاه امامزاده حمزه رضا (ع) ، مردم دارالمصلین شیروان با تقدیم 636 شهید در دوران دفاع مقدس و قبور شهدای گرانقدر و از دست رفتگان خود در عصر روزهای پنجشنبه و شب جمعه برای زیارت اهل قبور به این مکان می روند و با خواندن قرآن، فاتحه، توزیع کردن خیرات و زیارت مقبره امامزاده حمزه رضا(ع) به مکانی شلوغ و پرازدحام تبدیل شده است.

همچنین آیین تحویل سال نو هر ساله، طرح آرامش بهاری، برگزاری مراسمات شهرستان در مناسبت ملی مذهبی، برگزاری مراسم شب های قدر و دعای هر شب در ماه مبارک رمضان، مراسم برگزاری عید سعید فطر، برگزاری دعای کمیل در شب های جمعه، برگزاری محفل انس با قرآن، برگزاری مسابقات قرآنی در این مکان مقدس برگزار می شود.

آثار و بناهای تاریخی شهر زیارت:

 مقبره امامزاده حمزه رضا(ع):

 این بنای تاریخی مرکب از حرم چهارگوش در وسط که طول هر ضلع آن هشت متر و با واحدهای پیرامون به وسیله درگاه هایی به عمق زیاد در ارتباط است. مقبره امامزاده دارای هیئت امناء و خادمین افتخاری در شیفت های متفاوت است. این مقبره گنبد آجری دو پوشه دارد که داخل گنبد مقرنس کاری و آیینه کاری است و ضریح امام زاده مطلا است که این بنای تاریخی مربوط به دوره غزنویان با ثبت 704 آثار ملی می باشد.

چهار تاقی تیموری:

 این بنای تاریخی شهر زیارت در سال 785 هجری قمری احداث شده و نمای خارجی آن هشت ضلعی و قسمت داخلی چهار گوش است و مربوط به دوره تیموریان می باشد. بنای چهار تاقی در قسمت شمال شرقی مقبره امام زاده حمزه رضا(ع) واقع شده و به جهت تعمیراتی که در چند سال قبل صورت گرفته به ویژه از نظر استحکام بنا در آجر چینی(سفت کاری) اوضاع مساعدی دارد.

مقبره چهار تاقی یا چهارطاقی تیموری مربوط به دوره تیموریان است و در شهرستان شیروان، روستای زیارت واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۹ اسفند ۱۳۸۰ با شمارهٔ ثبت ۴۸۰۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. بنای چهارطاقی یا مقبره تیموری شیروان که متعلق به یکی از سرداران معروف تیمور گورگانی («عید خواجه») است، در بخش شمال‌شرقی امامزاده حمزه رضا (گور تیمور) جای گرفته است و از مصالحی از قبیل خشت و آجر ساخته‌شده و در مواردی با چوب استحکام‌بخشی شده است.

این بنا با توجه به ویژگی‌های معماری و کاربری از آثار منحصربه‌فرد استان خراسان شمالی است که دارای ویژگی آرامگاهی است. این بنا در سال ۱۳۵۶ برای نخستین بار بازسازی و بهسازی شد که به اصالت بنا آسیب زیادی وارد شد. در سال‌های ۱۳۸۴ و ۱۳۸۶ نیز برای پیشگیری از ریزش‌ها اقداماتی انجام گرفته که نتیجه آن یافتن ورودی بنا با کف سردابه‌ای و همچنین دیوار محصورکننده در اطراف بنا بود که از خاک بیرون کشیده شد. به‌احتمال بسیار این دیوار محصورکننده در دوره‌های بعد برای پیشگیری از پیشروی قبرها به محل ساخته‌شده است.

آداب و رسوم محلی مردم زیارت

برگزاری مراسم عید سعید فطر و برگزاری مسابقات کشتی باچوخه از قدیم الایام با سابقه دویست ساله دو سنت معروف مردم زیارت در جوار مرقد مطهر امامزاده حمزه رضا(ع) می باشد که همه ساله باشکوه تر از گذشته و با استقبال بیش از بیش مردم و مسافران از اقصی نقاط انجام می گیرد.

عید فطر: چند روز قبل از عید فطر مردم آماده می شوند تا با اعلام شرعی عید فطر از اقصی نقاط کشور شهری و روستایی هر چه زودتر خودشان را به مجاور مرقد مطهر امامزاده برسانند تا پس از برگزاری مراسم تحویل عید فطر و برگزاری نماز عید در دیگر برنامه های مذهبی و دینی( شبیه خوانی، پهلوانی، پرده خوانی و...) پرداخت و فطریه و وظایف شرعی خود را در بازار روز عید فطر که بزرگترین بازار در سطح استان می باشد مبادرت به خرید کنند.

در این بازارچه که در روز عید فطر برگزار می شود از تمام محصولات شهرستان شامل صنایع دستی، گلیم، قالیچه، انواع خوراکی های محلی مانند آش رشته، فطیر، انواع شیرینی ها و لباس های بومی و ... در غرفه های منظم در معرض دید و خرید علاقه مندان قرار می گیرد که مردم استقبال و خرید خوبی از این بازارچه دارند.

بارگاه امامزاده حمزه رضا (ع) در 6 کیلومتری غرب شهرستان شیروان در محدوده شهر 'زیارت' قرار دارد.