خبرگزاری شبستان- خراسان جنوبی: فاطمه رحیم زاده- آستانه مبارکه بی بی زینب خاتون، خواهر امام رضا(ع) یکی از مشهورترین بقاع متبرک خراسان جنوبی است این بقعه متبرکه در شهرستان سربیشه واقع شده و همه ساله به سبب کرامات زیاد و قرار گرفتن در منطقه ییلاقی و خوش آب و هوا در فصول مختلف سال پذیرای زائران زیادی است.
آستانه مبارکه بی‌بی زینب خاتون (س) مشهور به مزار کاهی در 50 کیلومتری جنوب شرقی شهرستان بیرجند در خراسان جنوبی و در بخش مود شهرستان سربیشه، در منطقه‌ای سر سبز و خوش آب و هوا واقع شده است.
بر اساس شواهد بی‌بی زینب خاتون، دختر امام موسی کاظم (ع) و خواهر امام رضا (ع) است که در گذر از روستای کاهین، دار فانی را وداع گفته و بر سر تپه‌ای مدفون شدند.
علی‌بن محمد یاسری در تاریخ قهستان می‌نویسد: دیگر سیده زنان خاندان سِتر علیا و مهد عظمی، سلاله باغ مرتضوی به سببی از اسباب، گذرشان بر قریه کاهین از قرای نهار جان افتاد و به واسطه عارضه‌ای که بر آن بزرگوار روی داد در آن محل دار دنیا را وداع فرمود محرمانش به امر تجهیز و تکفین پرداخته و وی را بر سر پشته‌ای در صدف خاک مدفون ساختند و قبه‌ای بر سر تربت او بر افراختند.
صاحب بهارستان به نقل ازتاریخ بیهق می‌گوید: «هنگامی که حضرت امام محمد تقی (ع) به خراسان آمد، از راه طبس مسینا از ولایت قهستان عبور نمود. چون با قصد ازدواج با ام الفضل دختر مأمون خلیفه عباسی بوده احتمال دارد مخدراتی از خاندان عصمت و طهارت با حضرت جواد (ع) همراه بوده باشند که این مخدره در هنگام رفتن یا مراجعت در منزل کاهین وفات یافته باشد.
بارگاه مبارکه بی‌بی زینب خاتون(س) در زمینی به مساحت حدود ۲۰ هکتار قرار گرفته و ضریح مطهر این بقعه متبرکه مطلا بوده و با طرح ضریح مطهر امام رضا(ع) ساخته و نصب شده است، در قسمت بالایی ضریح اسما متبرک خداوند بر روی صفحه‌های مطلا حکاکی شده و به شکل زیبایی در چهار طرف ضریح نمایان است، در حاشیه بالایی ضریح آیاتی از سوره مبارکه انسان حک شده است.
بقعه متبرکه، در مرکز دایره‌ای قرار گرفته که با ستون‌های اطراف خود محصور شده و کف ساختمان با سنگ مرمر سنگ فرش شده است عقیده و اعتقاد مردم به این بارگاه مقدس به حدی است که برای تمامی امور از جمله شفا یافتن بیماران و نیز مشکلات مالی در این بقعه نذر و نیاز می‌کنند و حاجات خود را از این طریق از درگاه خداوند می‌طلبند، در صحن این بقعه محل مشخصی برای نذورات خاص مردم وجود دارد.
در این مکان زیارتی غرفه‌هایی در‌نظر گرفته شده برای خواباندن گوسفندها و ذبح آن ها؛ هر کس حاجتی دارد، گوسفندی را جهت قربانی کردن به این مکان آورده و در یکی از این غرفه‌ها بر روی زمین می‌خوابانند و عقیده بر این است که چنانچه حیوان بر روی زمین بماند و بر‌نخیزد آن گوسفند به‌عنوان نذر پذیرفته شده است.
علاوه بر ذبح گوسفند تعدادی از عاشقان اهل بیت نذورات غیر نقدی شامل طلا، وجه نقد و یا زمین‌هایی جهت فروش به تولیت بقعه واگذار می‌کنند در طول سال نیز، علاوه بر زیارت زائران از این مزار متبرک، کلیه مراسم مذهبی و آئینی، ازجمله اعیاد، ولادت و وفات ائمه اطهار و معصومین(ع)، برگزاری عزاداری‌های ایام محرم و صفر، اعیاد ماه شعبان و مراسم ماه مبارک رمضان با شکوه خاصی برگزار می‌گردد.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سربیشه در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری شبستان از خراسان جنوبی با اشاره به وجود آثار تاریخی، طبیعی و مذهبی، در این شهرستان آمار کل اقامتی ها و اسکان مسافران از 26 اسفندماه تا کنون را 3 هزارو 144 نفر اعلام کرد و گفت: آمار کلی بازدید از اماکن تاریخی و مذهبی در این بازه زمانی را 11 هزارو 983 نفر می باشد.
هادی حق‌پناه یادآور شد: در بازه زمانی 26 اسفند ماه تاکنون 8 هزارو 330 نفر از اماکن مذهبی بی بی زینب خاتون، سید حامد علوی، مسجد ابوالفضل و مزار گلبانگ روستای برکوه بازدید داشتند.
به گفته وی با وجود قرار داشتن در ایام ماه مبارک رمضان میزان اقامت های نوروزی و بادید از جاذبه ای طبیعی، مذهبی و تاریخی در شهرستان نسبت به مدت مشابه سال گذشته حدود 50 درصد کاهش دارد.
قلعه باغ مود
باغ و قلعه مود یکی دیگر از جاذبه های گردشگری شهرستان سربیشه است قلعه باغ مود با مساحت 60 هزارو 270 متر مربع و دارای يك حصار و بيست برج مدور است كه با فاصله های مشخصی در حصار باغ قرار دارند. علاوه بر این برجها یک خندق به عرض تقریبی 10 متر دور تا دور حصار حفر شده که دفاع از قلعه را آسانتر می‌کرده است.
در ساخت حصار و برج های باغ قلعه مود از خشت و چینه استفاده شده است که حد فاصل آن چند رج آجر کار شده تا سبب افزایش استحکام حصار و برج ها شود. بنای عمارت تزئیناتی شامل قرنیزهای گچی که البته به عنوان سر ستون نیز محسوب می شود، به چشم می‌خورد. ورودی بنا يك ايوان با دو ستون قطور چهار ضلعی است. بر روی دیوارها و طاق‌نماهای ایوان عمارت تزئینات بسیار هنرمندانه‌ی نقاشی روی گچ با نقوش اسلیمی و گل و بوته و نقش پرندگان که مربوز به دوران زندیه است، دیده می‌شود. عمارت اصلی در شمال باغ و در دو طبقه ساخته شده و طبقه همکف آن با تعدادی اتاق و راهرو به عنوان فضاهای خدماتی و انبار استفاده می شده و هیچگونه تزیینی ندارد.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سربیشه با بیان اینکه باغ و عمارت مود(قلعه باغ مود) مربوط به دوران زندیه و قاجاریه است، گفت: قلعه باغ مود یکی از بناهای شاخص وو تاریخی شهرستان سربیشه می باشد.
هادی حق پناه یادآور شد: در شهرستان سربیشه 45 اثر ثبت شده که 22 اثر مربوط به شهر سربیشه و بخش درح و 23 اثر ثبت شده هم مربوط به بخش مود است.
خانه یاوری سربیشه
این خانه در داخل شهر سربیشه درمیان اراضی کشاورزی بر فراز تپه ای بلند و در جوار بقایای قلعه کهنه سربیشه قرار گرفته مهمترین عناصر معماری آن عبارتند از سردرورودی، هشتی، دالان ارتباطی، حیاط مرکزی یا میانسرا، ایوانها، اتاق های متعدد، مطبخ و انبار. ایوانها در اضلاع شمالی و جنوبی بنا قرار دارند. در داخل مطبخ هنوز عناصری نظیر اجاق، تنور و هیزم خانه وجود دارد و پوشش سقف از نوع گنبدی است.
بازالت هاى منشوری سربیشه
بازالت های منشوری سربیشه در استان خراسان جنوبی قرار گرفته است. معدن گوریت نزدیک شهرستان سربیشه بیرجند قرار گرفته است. در این معدن رخنمون هاى زیبایى از ستون هاى شش گوش بازالت (آندزیت بازالت) به چشم مى خورد که بر روى آنها لایه اى کرم رنگ دیده مى شود. یکى از ویژگى هاى این ستون ها خمش در برخى بخش ها است که چشم انداز زیبایى به آنها بخشیده است. بازالت هاى سربیشه اکنون براى به کارگیرى در کارهاى عمرانى گوناگون برداشت مى شوند. سن بازالت هاى سربیشه نئوژن است.
قلعه اسفزار
قلعه تاریخی اسفزار در شهرستان سربیشه برفراز تپه‌ای مشرف به روستای اسفزار قرار دارد.این قلعه از جمله قلعه‌های خشتی و گلی با حصار خارجی و برجهایی در چهارگوشه می‌باشد که به عنوان بنایی دفاعی در مقابل حمله مهاجمان و راهزنان بنا شده است.قلعه اسفزار دارای بارو و ۴ برج در چهار گوشه است و قدمت آن به اواخر صفویه تا اواخر قاجار برمی‌گردد.
قلعه برکوه سربیشه
در حاشیه روستای برکوه در جنوب سربیشه، قلعه ای خشت و گلی با پلان چهار گوش و برجهایی در اطراف و حصار خارجی دیده می شود. فضاهای داخلی قلعه شامل اطاقهای متعدد به همراه حیاط مرکزی، راهرو ها و فضاهای ارتباطی بوده که بخش اعظم آن تخریب شده است. در این قلعه نیز مانند سایر قلعه های مشابه از مصالح رایج ودر دسترس درمنطقه که همان سنگ در پایه دیوارها وبرجها و خشت وگل در سایر قسمتها است استفاده شده است. این قلعه نیز با توجه به شباهت با سایر قلعه های گلی روستایی از بناهای دفاعی دوران صفویه تا قاجار به شمار می رود.
نظر شما