خبرگزاری شبستان-خراسان جنوبی؛زینب روحانی مقدم- وقتی به تاریخ دوره اسلامی توجه کنیم می بینیم مردم ایران عشق و علاقه خاصی به امامان معصوم، فرزندان و نوادگان و سلاسه پاک پیامبر گرامی اسلام(ص) داشته و دارند.
همین علاقه سبب می شد که آن ها به بنای بقاع متبرکه و مساجد توجه خاصی داشته باشند حتی اگر یکی از این اماکن در دشتهای دوردست، بالای قله‌های مرتفع و در بیابان‌ها و موقعیت‌های بسیار دوردست و احیانا صعب العبور قرار گرفته باشد.
ایرانی‌ها از گذشته نشان دادند علاقه وصف ناپذیری به سراغ محل دفن امامان معصوم، فرزندان و نوادگان و سلاسه پاک پیامبر گرامی اسلام(ص) و بزرگان رفته و با تهیه و تدارک مصالحی، هنرمندانه برای آن ها سرپناهی را تحت عنوان بقعه یا مرقد تهیه کردند که به صورت زیارتگاه مورد توجه قرار گیرد.
امامزادگان و بقاع متبرکه مأمن و پناهگاهی برای مردم هستند و اغلب افراد برای آرامش یافتن به این اماکن پناه برده و آرامش لازم را به دست می‌آورند.
*امامزاده علی(ع) طبس؛مامنی برای زائران
بقعه مبارک امامزاده زید بن علی واقع در روستای امامزاده علی از نوادگان امام سجاد(ع) در فاصله ۱۶ کیلومتری دیهوک طبس در خراسان جنوبی قرار دارد؛ روستای امامزاده علی که به شاهزاده علی نیزمعروف است دارای آب و هوای معتدلی بوده و این به خاطر قرار گرفتن آن در دامنه های شمالی رشته کوه شتری است.
این امامزاده یکی از مکان هایی است که در طول سال بر اساس یک سنت قدیمی و حسنه پذیرای خیل عظیم عاشقان و دلباختگان ائمه اطهار(ع) است که به صورت کاروانی یا خانوادگی به این مکان سفر می کنند تا لحظاتی را به دور از هیاهوی زندگی شهری غبار دل بزدایند و با خدای خود راز و نیاز کنند.
گفته می شود این امامزاده عظیم الشان که از سادات آل زیار ساکن خراسان و نیشابور بوده اند به همراه برادر بزرگوارشان به قصد تبلیغ به منطقه بشرویه طی طریق می کنند که تا کنون نشانه ای از برادر ایشان بدست نیامده است.
طبق شواهد و مستندات این امامزاده لازم التعظیم دارای کرامات و برکات بسیاری بوده اند که باعث شده تا زائرین از اقصی نقاط شهرهای خراسان و سایر شهرهای ایران اسلامی برای بهره گیری معنوی به این مکان زیارتی سفر نمایند و سالانه توسط افرادی گوسفند نذر و قربانی این مکان مقدس می شود.
در محل حرم امامزاده تعدادی عَلَم دیده می شود که از گذشته های دور زوّار با نیّات مختلف آنها را به دور ضریح می چرخاندند، یکی از این عَلَم ها که به عَلَم «کفگیر» معروف می باشد بر توق آن علامتی نصب شده که مردم بر توق آن آب می ریزند و آب آن را به عنوان تبرّک و تیمّن و شفای بیماران به شهر و دیار خود می برند.
*اجرای سنتی ۱۰۰ ساله در جوار امامزاده
همه ساله در دهه آخر شهریور تمامی اهالی شهرستان طبس با توجه به رسم دیرینه و سنت حسنه ای که سابقه ای بیش از صد سال دارد، در قالب قافله ای در جوار بقعه حاضر شده و ویژه برنامه های فرهنگی و مذهبی را در جوار آن بقعه برگزار می کنند.
در زمان سابق با بستن محمل و کجاوه بر شتران و یا پیاده به سوی این مکان حرکت می کردند و با توجه به شرایط مناسب آب و هوا و استفاده از شب های مهتابی مدت سه شبانه روز را به حرکت ادامه داده و شب ها را بیتوته می کردند و برنامه های دعا و زیارت را اجرا می نمودند.
در روز سوم به زیارت مشرف شده و مدت هفت تا ده روز را در کنار این امازاده بزرگوار اقامت کرده و از برنامه های مذهبی و فرهنگی و بویژه تعذیه و شبیه خوانی ایام عاشورا بهره می بردند.
اگر چه این سنت حسنه در حال حاضر بصورت پیاده و یا کاروان شتری کمرنگ شده اما حضور جمعیتی بالغ بر هفت هزار نفر در همان موقعیت زمانی دلیلی بر اشتیاق عاشقان مکتب اهل بیت (ع) برای پرداختن به برنامه های معنوی است.
این مکان متبرک در فاصله ۱۶ کیلومتری شهر دیهوک قرار دارد و فاصله آن تا طبس ۱۰۵، تا بشرویه ۶۵ و تا فردوس ۱۲۵ کیلومتر است.
*چشمه مرتضی علی(ع)؛ترکیبی از چشمه های آب گرم و سرد
چشمه مرتضی علی(ع) از جاهای دیدنی استان خراسان جنوبی است و در مسیر گردشگری روستای خرو در نزدیکی شهر طبس قرار دارد و این چشمه در دامنه غربی کوه‌های شتری جای گرفته است.
این چشمه شامل مجموعه‌ای از چندین چشمه است که از دامنه‌های جنوبی کوه کش سیاه به‌سمت غرب جریان دارد و این چشمه یکی از معروف‌ترین جاهای دیدنی طبس است که به‌دلیل خاصیت درمانی‌اش، طرفداران زیادی بین گردشگران دارد.
اما این همه ماجرا نیست و وجود چشمه‌های آب گرم و سردی که به موازات هم در یک دره قرار گرفته‌اند، پدیده‌ای اعجاب‌انگیز خلق کرده که نظیرش را در کمتر جایی خواهید دید؛ جالب‌تر اینکه بلندترین سد قوسی جهان در انتهای مسیر چشمه مرتضی علی(ع)واقع شده که همین موضوع بر شهرت آن افزوده است.
اگر گذرتان به این چشمه بیفتد، حتما شاهد قبرهای بسیار قدیمی در دیواره‌های تنگه خواهید بود که به زرتشتی‌ها تعلق دارد.
*چشمه ای متشکل از سه چشمه
چشمه مرتضی علی واقع در شهر طبس از سه چشمه اصلی و تعدادی چشمه فرعی تشکیل شده که یکی از جاهای حیرت‌انگیز در دل دشت کویر است.
اولین چشمه، قنبر نام دارد که در راستای دره و به تبعیت از شیب آن، از شرق به غرب جریان دارد و آب آن سرد است و ۶ کیلومتر آن‌طرف‌تر، چشمه آب‌گرم مرتضی علی قرار دارد که نحوه شکل‌گیری و گرمای آن در نتیجه شکستگی و فشار گسلی بوده است.
آب این دو چشمه با هم تجمیع شده و در نهایت پس از چند صد متر به آخرین چشمه یعنی چشمه جعفری ملحق می‌شوند. آب این سه چشمه در پایین‌دست به سد خاکی نهرین می‌رسد که منبع تامین آب اغلب مزارع و باغ‌های شهر طبس به حساب می‌آید.
گاهی اوقات به این چشمه و دره‌ای که جریان آب در آن قرار گرفته، کال سردر نیز می‌گویند؛ زیرا رودخانه‌ای به نام سردر در مسیر چشمه قرار دارد که به‌خاطر واردشدن آب رودخانه در شکستگی تنگه‌مانند چشمه، به آن کال سردر گفته می‌شود.
بر اساس باور مردم محلی، حضرت علی (ع) روزی از این محل عبور می‌کند که به امر خدا این کوه شکافته و چشمه‌ای پدیدار می‌شود تا فرشتگان از آب پاک چشمه برای غسل‌دادن حضرت علی (ع) استفاده کنند. به همین دلیل است که این چشمه را به حمام مرتضی علی نیز می‌شناسند.
*طاق عباسی؛ گوشه ای از جاذبه های چشمه مرتضی علی
در بخشی از مسیر که آب چشمه به انتهای خود می‌رسد، اثری تاریخی از عهد صفوی قرار دارد که به طاق یا سد شاه عباسی معروف است و این طاق یا سد با ۶۰ متر ارتفاع نه‌تنها لقب قدیمی‌ترین سد قوسی جهان را با خود یدک می‌کشد؛ بلکه برای ۵۵۰ سال بلندترین سد جهان بوده است.
سنگ‌نگاره‌هایی با نقش بزکوهی روی بخش‌های مختلف این طاق حک شده است که مظهر زایندگی و فراوانی نعمت و درخواست برای فراوانی آب بوده است و در واقع، این حجاری‌ها نماد فرشتگان نگهبان آب هستند که به‌منظور افزایش نعمت در این محل حک شده‌اند.
این طاق زیبا بیش از ۷۰۰ سال قدمت دارد و شامل بنایی آجری در فاصله بین دو کوه نزدیک به هم است که در تاج نازک یک متری آن از سنگ استفاده شده است و به‌خاطر وجود همین تاج نازک، از این سد به‌عنوان نازک‌ترین سد جهان یاد می‌کنند.
یکی از موارد جالب درباره این طاق نحوه قرارگیری آجرهای آن است كه پهنای معینی ندارد و به‌شکل شعاعی تا بدنه كوه ادامه یافته است و قسمت بالای این بند را به حالت قوسی درآورده بودند تا بتواند در بخش‌هایی که دهانه دره عریض‌تر می‌شود، مقاومت بیشتری در مقابل فشار آب داشته باشد و این موضوع به‌خوبی نشان می‌دهد که معماران ایرانی درک درستی از مقاومت مصالح و مقاومت شكلی بناها داشته‌اند.
نظر شما