خبرگزاری شبستان- خراسان جنوبی؛زینب روحانی مقدم- «حیا و عفت» دو واژه ای است که در آموزه های دین مبین اسلام بارها و بارها تکرار شده است و شاید از آن به سادگی عبور کردیم و به تبیین معنا و پیامدهای این کلمات برای نسل‌های آینده به اندازه کافی نپرداختیم.
*حیا ضروری ترین نیاز انسان
حیا اگر در جامعه و بین مردم توسعه یابد و بدانیم که کسی ناظر بر اعمال ما است قطعا شاهد آسیب های اجتماعی، ظلم، کم فروشی، بی حیای، بی حجابی، قتل، دزدی، اختلاس و ... در جامعه نبودیم.
حیا سبب می شود تا انسان بداند که خداوند متعال ناظر بر اعمالش است و از زیر و بم زندگی اش اطلاع دارد و نمی تواند انسان چیزی را از خالق بزرگ خود مخفی کند. اگر این اخلاق کریمه بر انسان حاکم شود قطعا انسان از گناه اجتناب می کند و تلاش دارد تا خود را به کمال برساند و مقرب درگاه الهی شود.
حیا اگر در جامعه، حیا کمرنگ شود قطعا مشکلات بیشتری برای زنان به وجود می آید چرا که به سمت تجمل گرایی و خودآرایی حرکت می کنند و سبب ترویج بی حجابی، فساد، ولنگاری و غیره می شوند. حیا تنها مربوط به زنان نیست و باید مردان نیز حیا را پیشه کنند تا مبادا دچار شکم پرستی و شهوت پرستی شوند.
به گفته امام صادق (ع)، حیا از نشانه های ایمان است؛ در این راستا حیا سبب می شود تا انسان هر کلامی را به زبان نیاورد و تلاش می کند تا خودش را از گناهان دور سازد و جلب رضایت باری تعالی را سرلوحه کار خود قرار دهد.
«عفت» یا خویشتن داری نفس نیز یکی دیگر از واژه هایی است که در قرآن کریم و احادیث پرداخته شده است و عفت با حیا رابطه ای تنگاتنگی دارد چرا که کسی که حیا دارد عفت را سرلوحه کار خودش قرار می دهد و دامن خود را به گناه آلوده نمی کند.
حجت الاسلام محمد شاکری-امام جمعه فردوس- در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری شبستان درخصوص بحث حیا و عفت در اسلام اظهاراتی بیان می‌کند که در ادامه به آن می‌پردازیم.
۱-حیا و عفت به چه معنا است و چه جایگاهی در اسلام، قرآن و سیره اهل بیت(ع) دارد؟ حیا به داشتن ملکه ای در درون انسان گفته می‌شود که باعث بازدارندگی انسان از ارتکاب کارهای زشت و ناپسند است.
حیا، چنان ارزش و اهمیتی دارد که در کلامی گهربار از پیامبر اکرم(ص) در بیان صفات عاقل آمده است که ویژگی عاقل این است که هرگز حیا از او جدا نمی شود.
از طرفی در روایات داریم که خداوند متعال وقتی بخواهد طائفه ای را عذاب کند، حیا را از آن قوم می گیرد و وقتی حیا گرفته شد صفات محسنه و فضائل اخلاقی زیادی از آن ها گرفته خواهد شد و وقتی فضائل اخلاقی گرفته شد، برکت و عنایات الهی گرفته خواهد شد.
مفهوم و آثار و برکات حیا وقتی فهمیده می شود که در روایات داریم اگر حیا نباشد فرزندان حرمت والدین و کوچکترها حرمت بزرگترها را رعایت نمی کنند و زن حرمت شوهر را و شوهر حرمت زن را رعایت نخواهد کرد.
۲-رعایت حیا و عفت چه تاثیری در کاهش آسیب های اجتماعی در جامعه دارد؟ اگر خوب توجه شود برخی از آسیب های اجتماعی از قبیل فحش، ناسزا، نزاع، خونریزی، تهمت و آزار و اذیت و پایمال کردن و نادیده گرفتن حقوق دیگران، ریشه در بی حیایی اجتماعی دارد.
بنابراین می توان گفت در خانواده هایی که حیا حاکم باشد بی حرمتی و بی ادبی کمتر خواهد بود و حرمت ها بیشتر حفظ خواهد شد و به دنبال آن خوبی ها گسترش پیدا خواهد کرد و حقوق دیگران پایمال نخواهد شد و طبیعتا آسیب های اجتماعی هم کاهش پیدا خواهد کرد.
۳-زنان مسلمان چه وظیفه ای در زمینه رعایت حیا و عفت و ترویج آن در جامعه برعهده دارند؟ البته حیا مختص زنان نیست بلکه شامل همه مردم می شود. ولی رعایت عفت و پاکدامنی وظیفه هر فرد مسلمانی است چرا که در جامعه اسلامی، ما به دنبال حاکم کردن روحیات انسانی و ارزش های دینی هستیم و ارزش های دینی مانند گل های معطر و خوش رنگ و زیبایی هستند که در مکان ها و شرایطی که زمینه فراهم باشد رشد و نمو می کنند و رذائل اخلاقی مانند علف های هرزی هستند که مانع از رویش این گل ها می‌شوند.
بی حیایی باعث رشد رذائل اخلاقی می‌شود لذا همه مسلمانان به ویژه بانوان وظیفه دارند به گونه ای رفتار کنند که زمینه پیدایش رذائل اخلاقی و آسیب های اجتماعی فراهم نگردد.
۴-آیا مساجد می توانند به ترویج حیا و عفت در جامعه کمک کنند؟ اتفاقا در کلام بسیار زیبایی از امیرالمومنین (ع) این‌گونه روایت شده است که کسی که به مساجد رفت و آمد کند از یکی از هشت خصلت برخوردار خواهد شد و یکی از آن خصلت های پسندیده، پیدایش همین حیا است.
غالبا مسجدی ها و متدینین به خاطر همین رفت و آمدها و همراهی و دوستی با مومنین دیگر حتی اگر خدای ناکرده روزی بخواهند مرتکب خطایی هم شوند از دوستان و رفقای مسجدی خود و از حضور در جلسات دینی و صفوف نماز جماعت حیا می کنند و همین روحیه یک حالت بازدارندگی به وجود می آورد.
بنابراین مساجد و حضور مردم در مساجد و ایجاد روابط اجتماعی با همدیگر نقش بسیار مهمی در جلوگیری از آسیب های اجتماعی دارد.
۵-بین حیا و عفت و حجاب آیا رابطه ای وجود دارد؟ همان‌گونه که گفته شد حیا، وجود یک ملکه ای است در وجود انسان که باعث جلوگیری از رذائل اخلاقی و یا باعث ایجاد صفات محسنه ای می‌شود.
عفت و پاکدامنی و حجاب اثری برخاسته از همان روحیه حیا است مانند اینکه اگر در وجود انسان روحیه شجاعت باشد خواهد توانست در مقابل زورگو و ظالم بایستد با مستکبر بجنگد.
پس جهاد جنگ حالتی برخاسته از روحیه غیرت و شجاعت است و تا این روحیات در انسانی نباشد از ناموس خود دفاع نمی کند و با دشمن جنگ نخواهد کرد و حیا همچنین نقشی در وجود حجاب و پاکدامنی ایفا می کند.
۶-با توجه به اغتشاشات اخیر چرا دشمن حیا و عفت و حجاب زن مسلمان را نشانه گرفته است؟ البته دشمن در هر زمانی به یک موضوع برای هجوم به مردم ما متوسل می شود تا بتواند اولا بین مردم تفرقه و جدایی بیندازد و یک، دو قطبی بین مردم ایجاد کند.
باحجاب را در مقابل بی حجاب قرار دهد و با ایجاد یک جنگ درونی به اهداف خود برسد ولی بی حجابی و بی بند و باری محصول یک جنگ فرهنگی است که از سال ها قبل دشمن به دنبال آن بوده است.
کما اینکه در طول تاریخ دشمنان دین از این اهرم برای رسبدن به مقصود خود استفاده کرده اند ولی تکرار می‌کنم که در این برهه از زمان باید همه مردم متوجه باشند که بهانه دست دشمن ندهند و همان‌گونه که مقام معظم رهبری فرمودند که افرادی که حجاب کامل هم ندارند فرزندان ما هستند هرچند این موضوع منافاتی با امر به معروف و نهی از منکر ندارد.
۷-در حال حاضر چه سازوکاری در زمینه حیا و عفت و حجاب در جامعه پاسخگو است؟بهترین راهکار در شرایط فعلی همان جهاد تبیین است.
شاید برایتان جالب باشد که در قرآن کریم سوره توبه این گونه می فرماید که «وَالْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَاتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاءُ بَعْضٍ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ وَيُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَيُطِيعُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ أُولَٰئِكَ سَيَرْحَمُهُمُ اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ؛ ﻣﺮﺩﺍﻥ ﻭ ﺯﻧﺎﻥ ﺑﺎ ﺍﻳﻤﺎﻥ ﺩﻭﺳﺖ ﻭ ﻳﺎﺭ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮﻧﺪ، ﻫﻤﻮﺍﺭﻩ ﺑﻪ ﻛﺎﺭﻫﺎی ﻧﻴﻚ ﻭ ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ ﻓﺮﻣﺎﻥ ﻣﻰ ﺩﻫﻨﺪ ﻭ ﺍﺯ ﻛﺎﺭﻫﺎی ﺯﺷﺖ ﻭ ﻧﺎﭘﺴﻨﺪ ﺑﺎﺯﻣﻰ ﺩﺍﺭﻧﺪ، ﻭ ﻧﻤﺎﺯ ﺭﺍ ﺑﺮﭘﺎ ﻣﻰ ﻛﻨﻨﺪ ﻭ ﺯﻛﺎﺕ ﻣﻰ ﭘﺮﺩﺍﺯﻧﺪ ﻭ ﺍﺯ ﺧﺪﺍ ﻭ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮﺵ ﺍﻃﺎﻋﺖ ﻣﻰ نمایند، ﻳﻘﻴﻨﺎً ﺧﺪﺍ ﺁﻧﺎﻥ ﺭﺍ ﻣﻮﺭﺩ ﺭﺣﻤﺖ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻰ ﺩﻫﺪ، ﺯﻳﺮﺍ ﺧﺪﺍ ﺗﻮﺍﻧﺎی ﺷﻜﺴﺖ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ ﻭ ﺣﻜﻴﻢ ﺍﺳﺖ».
یعنی مومنین قبل از امر به معروف و نهی از منکر باید با همدیگر دوست باشند سپس همدیگر را به کارهای خوب و پسندیده سفارش کنند. بنابراین به نظر من اولا باید دشمنی ها را کنار بگذاریم و دوما با حوصله و با حلم و بردباری موضوع حجاب، بی حجابی و پیامدهای آن، هدف دشمن و برنامه های او برای بانوان تبیین شود.
۸-ریشه اصلی ترویج بدحجابی های موجود در جامعه چیست؟ نظر شما در این رابطه چیست که برخی لجبازی های بی حجابی موجود در جامعه را به مشکلات اقتصادی ربط می دهند؟ حقیقت این است که ریشه رذائل اخلاقی متفاوت است و برخی به خاطر جهل و برخی به خاطر تعصبات بی‌جا و برخی به خاطر شبهاتی که در ذهنشان است و برخی به خاطر لجبازی و برخی ریشه در تربیت های خانوادگی دارد.
پس در مواجهه با این مسئله موضوع باید کاملا آسیب شناسی گردد و نحوه مواجهه با هر شخصی بر اساس همان آسیب باشد. البته بله برخی از بی حجابی ها به خاطر لجبازی با مسئولان و مدیران است شاید در مواردی به خواسته های خودشان نرسیده اند و این‌گونه تلافی می کنند.
نظر شما