امیر سرتیپ دوم مسلم یعقوبی در گفت و گو با خبرنگار سیاسی خبرگزاری شبستان با اشاره به سالروز جهانی صلیب سرخ (هلال احمر) و رعایت تمامی اصول پنج گانه حقوق بشر در ارتش جمهوری اسلامی ایران گفت: روز جهانی صلیب سرخ که مصادف با 18 اردیبهشت و هشتم می میلادی است یک روز حقوقی برای نیروهای مسلح محسوب می شود به این معنا که ما می گوئیم جنگ ممنوع است و بر اساس اسناد منشور سازمان ملل متحد که بالاترین منشور قانونی است کشورها متعهد شدنه اند که توسل به زور نداشته باشند و اصل عدم توسل به زور به عنوان یکی از اصول و قاعده های مرسوم بین الملل محسوب می شود.
معاون حقوقی، قوانین و امور مجلس ارتش افزود: اما در طول تاریخ تمدنی متاسفانه جنگ از زندگی انسان ها حذف نشده و ضرورت اجتناب ناپذیر بشر شده است لذا کشورهای جهان به این نتیجه رسیدند که وقتی نمی توانند جنگ را از معادلات و روابط میان خود، حذف کنند تدابیری اتخاذ نمایند که جنگیدن را انسانی کنند یعنی قواعد، محدودیت ها و موانعی را پیش بینی کردند که نظامیان کشورها در زمان تخاصم و جنگ این اصول را که اصول پنج گانه حقوق بشر است، رعایت کنند.
ضرورت رعایت اصول پنج گانه حقوق بشر در تمام جنگ ها
وی گفت: این اصول عبارتند از اصل تفکیک، اصل تناسب، اصل عدم ایجاد رنج بیهوده، اصل ضرورت و اصل احتیاط که این پنج مورد اصول بنیادین حقوق بشر است یعنی اگر قرار است اقدام نظامی داشته باشیم، باید طوری سلاح و شیوه های جنگی را به کار بگیریم که اولا با حمله تناسب داشته باشد و بیش از اندازه نباشد. در اصل تفکیک نیز تفکیک بین نظامیان و غیر نظامیان در بکارگیری سلاح ها و اهداف مشخص شود، موضوعی که بارها اتفاق افتاده مانند جنگ روسیه و اوکراین مبنی بر اینکه وقتی به اماکن مسکونی و شهرها حمله می شود، همه اعتراض می کنند و اعلام می کنند که جنگ میان نظامیان است و غیر نظامیان نباید مورد هدف قرار بگیرند و این همان اصل تفکیک است.
امیر یعقوبی ادامه داد: اصل احتیاط این است که احتیاط های لازم باید مد نظر قرار گیرد تا دامنه جنگ گسترش پیدا نکند و کشت و کشتارهای جمعی شکل نگیرد که این مهم از اصول بنیادین حقوق بشر در سطح بین الملل محسوب می شود.
معاون حقوقی، قوانین و امور مجلس ارتش با اشاره به پیشینه تاریخی صلیب سرخ جهانی و با بیان اینکه موسس سازمان بین المللی صلیب سرخ «هانری دونان» سوئیسی است، اظهار داشت: این فرد طی جنگ های اروپا یک تاجر بود که به شکل اتفاقی از یک میدان جنگ عبور می کند و می بیند سربازان هر دو طرف مجروح هستند و این فرد با مراجعه به شهر و درخواست کمک از مردم به مجروحان کمک می کند و از آنجا سازمان بین المللی صلیب سرخ تشکیل می شود و از آن زمان تا امروز تمام شهروندان سوئیس عضو افتخاری این سازمان هستند و پس از آن در دنیا سازمانی جهانی و بین المللی میان کشورها به نام «صلیب سرخ» ایجاد شد که به صورت یک سازمان مردم نهاد NGO بوده و همه کشورها متعهد به این سازمان هستند و این اصول پنگانه نیز از این سازمان نشات می گیرد و کشورها در این سازمان متعهد شدند که اگر جنگی قرار است اتفاق بیفتد، باید انسانی بجگند و بر این اصول پایبند باشند.
ارتش در کنار سازمان های مردم نهاد برای کمک و یاری مردم آماده است
وی ادامه داد: سازمان متولی حفظ این اصول در جنگ ها، سازمان صلیب سرخ است که البته باید بگوییم بخشی از اقدامات این سازمان ناظر بر حوادث طبیعی است و بخش دیگر از فعالیت های این سازمان نیز مربوط به حوزه جنگ و صلح در امدادرسانی و مردم یاری است که ارتش جمهوری اسلامی ایران نیز در این زمینه در بحران ها سیل، زلزله و بلایای طبیعی همواره در کنار سازمان های مردم نهاد مانند صلیب سرخ فعالیت داشته که باعث افتخار است.
روز جهانی صلیب سرخ برای نظامیان یک روز حقوقی محسوب می شود
وی گفت: اینکه روز جهانی صلیب سرخ برای نظامیان یک روز حقوقی محسوب می شود، ریشه در این خاستگاه دارد که ما نظامیان هم باید در زمان جنگ اصول پنج گانه را رعایت کنیم و یکی از افتخارات ارتش در دوران دفاع مقدس بدون اغراق و شعار و با وجود اسناد معتبر و موجود که در قالب یک کتاب به نام «تاریخ شفاهی اسیرداری در ایران» جمع آوری شده است که در این کتاب مطالبی از زبان نظامیان ما و بعد از سقوط صدام از زبان نظامیان آنها در خصوص نحوه اسیرداری ایرانیان در دفاع مقدس نگاشته شده است.
ارایه انواع خدمات درمانی ایران به اسرای جنگی در ۸ سال دفاع مقدس
امیر یعقوبی با اشاره به کنوانسیون های چهارگانه ژنو در سال 1349 که ایران هم عضو آن است، خاطرنشان کرد: در این سند کشورها متعهد شدند که اسرای جنگی را مداوا و جمع آوری کنند که ما در دوران دفاع مقدس، خدمات بهداشتی و درمانی گسترده ای برای اسرای عراقی انجام دادیم از جمله پیوند اعضا، مداوای شکستگی، عمل های تخصصی و .... که همگی درمان شدند و اسناد آن در ارتش نگهداری می شود و برخی منتشر هم شده است.
اسیر عراقی که تحویل مادرش شد
معاون حقوقی، قوانین و امور مجلس ارتش گفت: یکی از اسناد کنوانسیون ژنو در مورد نگهداری اسرا است و در یکی از این اسناد کشورها تعهدی برای تبادل اسرا ندارند اما مادر یکی از اسیران عراقی که فرزندش در اسارات ما بسر می برد برای زیارت به ایران می آید و خواستار بردن فرزندش از ایران می شود و جمهوری اسلامی ایران فرزند این مادر را تحویل او می دهد و با هم به عراق باز می گردند و این یک نگاه و رویکرد بشردوستانه جمهوری اسلامی ایران در زمانی است که دشمن در اسارت ما قرار دارد در حالی که هیچ تعهد بین المللی در این زمینه وجود نداشت.
امیر یعقوبی با بیان اینکه در سند کنوانسیون ژنو کشورها متعهد شدند که رفتار انسان دوستانه با اسرا داشته باشند و این یکی از تعالیم اصلی دین مبین اسلام است افزود: در قانون اساسی نیز به ارتش جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک ارتش مکتبی نگاه شده است یکی از مولفه های حاکم بر اخلاق نظامیان، اخلاق اسلامی است که در طول هشت سال دفاع مقدس در اسناد متعددی تبلور اخلاق اسلامی در رزمندگان ایرانی نشان داده شده و اصلا شعار نیست و اسناد معتبر آن در دژبان ارتش موجود است. دژبان ارتش در طول جنگ مسئول نگهداری اسرا در کشور بود و قریب به 70 هزار اسیر عراقی زیر نظر دژبان ارتش مدیریت و نگهداری می شدند.
وی گفت: در کتابی که عنوان شد و در راستای خدمت رسانی به اسرای عراقی، مکاتباتی دیده می شود که حتی سهمیه سیگار اسرا نیز عنوان شده است. در بخش دیگری جیره اسرا مانند سایر سربازان ایرانی پیش بینی شده و نتیجه این رفتار آن می شود که در زمان آزادی اسرا و مبادله آنها بخش قابل توجه ای از اسرای عراقی در ایران ماندند و به وطنشان بازنگشتند که این امر ناشی از همان نگاه و رفعت اسلامی و نحوه اسیرداری در ایران اسلامی بود.
وی تصریح کرد: اسناد حقوق بشری همگی بر پایه اخلاق است اما حقوق بشر در مورد اسرای ما رعایت نشد و حتی در مورد خبر زنده بودن یا مرده بودن اسرای ما بعضا هیچ اقدامی نمی شد و مستندهای زیادی در این زمینه وجود دارد. متاسفانه در اردوگاه های پنهانی زیادی اسرای ما را نگهداری می کردند و رژیم بعث عراق ناقض حقوق بشر بود و یکی از ادعاهای ما بعد از پایان جنگ نیز محاکمه آنها بود. سردمداران رژیم بعث عراق جنایتکار جنگی بودند و حتی به اتباع خود نیز رحم نمی کردند که نمونه جنایت شیمیایی بعثی ها در حلبچه بود.
رژیم بعث ناقض حقوق بشر
امیر یعقوبی خاطرنشان کرد: پیگیری ما در این زمینه صرفا حقوقی نیست زیرا ما در زمان جنگ با ملت عراق مشکلی نداشتیم و طرف مقابل ما دولت بعث عراق بود و اکنون دولت بعثی در کار نیست و به دست خود آنها صدام ملعون کشته شد و از نظر حقوقی پیگیری ای صورت نگرفته ولی اگر روزی ادعایی در این زمینه مطرح شود، جمهوری اسلامی ایران دست برتر و دست بالا را درپیگیری حقوقی جنایات جنگی بعثی ها دارد. رژیم بعث کنوانسیون ها را رعایت نکرده و در این زمینه ناقض حقوق بشر بود.
امیر یعقوبی با بیان اینکه در سند کنوانسیون ژنو کشورها متعهد شدند که رفتار انسان دوستانه با اسرا داشته باشند و این یکی از تعالیم اصلی دین مبین اسلام نیز محسوب می شود، گفت: در قانون اساسی ما به ارتش جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک ارتش مکتبی نگاه شده است. یکی از مولفه های حاکم بر اخلاق نظامیان ایران اخلاق اسلامی است که در طول هشت سال دفاع مقدس در اسناد متعددی تبلور اخلاق اسلامی خود را نشان داده و اصلا شعار نیست.
معاون حقوقی، قوانین و امور مجلس ارتش در مورد رعایت مفاد حقوق بشر در ساخت و بکارگیری تسلیحات نظامی گفت: امیر سرلشکر موسوی، فرمانده کل ارتش در خصوص ساخت تسلیحات نظامی اظهار داشتند که ما در ساخت تسلیحات نظامی الزاماتی را مانند دور زدن بودن (دست برتر داشتن)، نقطه زدن بودن (تفکیک)، هوشمند بودن (هوش مصنوعی)، شبکه محوری (جزیره ای عمل نکردن) را مدنظر قرار داده ایم که تمام این اصول در حال و آینده در ساخت تسلیحات نظامی ما مد نظر است.
فتوای رهبر انقلاب در منع استفاده از سلاح هسته ای/ دلایل فقهی منع بکارگیری از سلاح هسته ای
وی با اشاره به فتوای رهبر معظم انقلاب اسلامی در خصوص منع بکارگیری سلاح های هسته ای و کشتار جمعی تصریح کرد: بالاترین مقام نظامی در جمهوری اسلامی یعنی رهبر معظم انقلاب صراحتا فتوای منع استفاده از سلاح های هسته ای را اعلام کردند و کسی نمی تواند در کشور به سمت تولید، نگهداری و بکارگیری این سلاح حرکت کند و فتوای معظم له به هیچ عنوان قابل عدول نیست و برای نظامیان حجت محسوب می شود و به عنوان بالاترین سند مد نظر قرار دارد. تحریم سلاح هسته ای دلیل فقهی دارد زیرا سلاح هسته ای اصول پنج گانه حقوق بشر مانند اصل تفکیک، اصل احتیاط، اصل تناسب، اصل کشتار محدود و اصل درد و رنج بیهوده را رعایت نمی کند. این امر به معنای تحریم فناوری هسته ای نیست اما داشتن و استفاده از سلاح هسته ای حرام است.
بیشترین راستی آزمایی در گزارش های اخذ شده از جمهوری اسلامی در موضوع تسلیحات هسته ای
وی گفت: بر اساس اسناد حقوق سازمان انرژی اتمی و گزارش های اخذ شده از جمهوری اسلامی بیشترین راستی آزمایی در موضوع تسلیحات هسته ای را ایران ارائه کرده و در تمامی گزارش ها به صلح آمیز بودن فعالیت های هسته ای تاکید شده است در حالی که کشورهایی که ایران را متهم به داشتن سلاح هسته ای می کنند، خودشان جزو دارندگان این سلاح محسوب می شوند و این در شرایطی است که در ان پی تی ایران جزو کشورهایی محسوب می شود که تسلیحات هسته ای ندارد.
استفاده از تسلیحات نوین مسئولیت کشورها را بالا می برد
وی گفت: تسلیحات نوین و بکارگیری هوش مصنوعی در این تسلیحات مسئولیت کشورها را بالا می برد و حقوق جنگ در تسلیحات نوین به سمتی حرکت می کند که کشورها را متعهد و مسئول مضاعف در قبال بکارگیری تسلیحات نظامی می کند. رویکرد نظام جمهوری اسلامی ایران در سیاست دفاعی جدید حرکت به سمت تسلیحات هوشمند با دقت تیر بالا و رباتیک است که در پی آن تسلیحات نوین با پیوست حقوقی ارایه می شود یعنی اگر جمهوری اسلامی ایران سراغ ساخت تسلیحات نوین می رود، حتما پیوست حقوقی آن را در نظر گرفته و کاربر این تسلیحات باید این اصول حقوقی را رعایت کند و معتقدیم جنگیدن ما چه با سلاح های سنتی و چه با سلاح های مدرن باید انسانی و اسلامی باشد.
حقوق جنگی اسناد ژنو پیش از این در اسلام بیان شده است
معاون حقوقی، قوانین و امور مجلس ارتش خاطرنشان کرد: حقوق جنگی که در اسناد ژنو بیان شده است بدون اغراق باید بگوییم در اصول رفتاری جنگ های صدر اسلام نیز پیاده می شده است. در منشور جنگ در زمان پیامبر گرامی اسلام (ص) و یا جنگ هایی که امام علی (ع) داشتند عنوان شده که به سالخوردگان، کودکان، زنان و مزارع آسیب نرسانید و این همان حقوق بشر در جنگ است.
وی با بیان اینکه روز جهانی صلیب سرخ را به تمامی تلاشگران حوزه حقوق بشر تبریک عرض می کنم، افزود: به همکارانم در کمیته حقوق بشر دوستانه هلال احمر کشور و متولیان این امر در سازمان های نیروهای مسلح و ستاد ارتش تبریک عرض می کنم و امیدوارم تلاش های همه همکاران منجر به این شود که دیگر جنگی نداشته باشیم و باید بدانیم که مخالف اصلی جنگ فرماندهان نظامی هستند زیرا با دستان خودشان عزیزان خود را در میدان نبرد دفن می کنند و امیدواریم روزی باشد که جنگ نباشد و اگر جنگی رخ داد در چهارچوب قواعد بشردوستانه انسانی باشد و جنگ در حیطه انسانی رخ دهد.
نظر شما