خبرگزاری شبستان، گروه اندیشه به نقل از مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، به منظور دستیابی به سیاست های راهبردی در مواجهه با مسایل اجتماعی در محیط دانشگاه، همایش راهبردمحور مسائل اجتماعی زندگی دانشگاهی به مدت ۳ روز (۱۸ تا ۲۰ اردیبهشت ماه) با ۵ پنل با حضور صاحب‌نظران و اندیش‌ورزان تدارک دیده شده تا زمینه استفاده از دانش متخصصان و نیز راهکارها و پیشنهادهای آنان فراهم گردد.
بنابر این گزارش، «عبدالحسین کلانتری»، معاون فرهنگی و اجتماعی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در افتتاحیه همایش «راهبردمحور مسائل اجتماعی زندگی دانشگاهی» که در موسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی آغاز شد، طی سخنانی گفت: وقتی صحبت از زیست دانشگاهی می‌کنیم سؤال اساسی این است که چه نسبتی میان زندگی دانشجویی، استادی و کارمندی با زندگی دانشگاهی وجود دارد؟ آیا زندگی دانشگاهی تمام خرده میدان‌ها را در بر می‌گیرد؟
وی با بیان اینکه دغدغه من نظری نیست و برآمده از میدان است و آورده‌های مفهومی میدان برایم اهمیت دارد، تاکید کرد: در سخنرانی‌های این همایش به زیست دانشجویی بیشتر توجه شده و زیست اساتید کمتر مورد توجه قرار گرفته است. این در حالی است که میدان زیست دانشگاهی عام است و نباید میدان‌های خاص را در این بطن نادیده بگیریم و به صورت ملموسی به آن نپردازیم.
کلانتری ادامه داد: به عنوان کسی که در میدان عینی دانشگاه حضور دارم توجه ویژه به خرده میدان‌ها بسیار برایم ضرورت دارد مانند زیست دانشجویی، اساتید و حتی زیست کارمندان دانشگاهی که کمتر به آن توجه شده است در حالی که زیست کارمندان دانشگاهی به عنوان یاوران علمی می‌تواند منشا بسیاری از تغییرات در میدان دانشگاه باشد. اما به زیست آها توجه نشده و صدا و نگاهشان سرکوب شده و نگاه دست دومی به آنها شده است. بنابراین توجه به میدان‌های زیست دانشگاهی به صورت توامان با هم مهم است.
معاون فرهنگی و اجتماعی وزیر علوم با بیان اینکه ما هنوز برآورد دقیقی از وضعیت مسایل اجتماعی دانشگاه در قیاس ملی نداریم، افزود: در این باره تامین اعتباری در معاونت فرهنگی وزارت علوم و موسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی صورت نگرفته است در حالیکه این کار اساسی و بنیادین است البته کارهای خوبی از منظر مشاوره صورت گرفته اما نگاهش با نگاه پژوهشی در متن فرهنگی و اجتماعی متفاوت است و کاملاً آن را پوشش نمی دهد. البته قول‌هایی داده شده اما ما نیازمند رصد دقیق جامعه شناسانه، انسان شناسانه، فرصت شناسانه و آکادمیک از فضای فرهنگی و اجتماعی دانشگاه هستیم تا راه‌های برون رفت از مسائل و استفاده بهینه از فرصت‌ها را نشان دهد. لذا این رصد باید در موسسه صورت بگیرد.
کلانتری تأکید کرد: به نظر می رسد نه تتها نوع مسایل که حتی نظام مسایل در ایران و شبکه دانشگاهی تغییر کرده و تغییرات ناشی از بسط و شبکه‌های اجتماعی این فضا را تغییر داده و این تغییر خود را در ساحت‌های مختلف حک کرده و بازیگران جدیدی را به وجود آورده و بازیگران قبلی را بی تاثیر کرده است. همچنین این تغییرات آرایش اجتماعی را در دانشگاه جدید کرده و ما باید در تحلیل مسایل اجتماعی در دانشگاه این تغییرات را درک کنیم.
معاون فرهنگی و اجتماعی وزیر علوم با بیان اینکه تغییرات نسلی هم باعث تحولاتی در مسائل اجتماعی و فرهنگی دانشگاه شده و ادبیات مختلفی تولید کرده است، گفت: نسل بندی‌هایی صورت گرفته اگرچه گاهی اغراق آمیز است اما بخشی از آن با واقعیت تطابق دارد. نظام مسایل باید براساس تغییرات نسلی بازنگری شود و عمده این تغییرات در دانشگاه ظهور و بروز یافته است. در دانشگاه این تغییرات نسلی جلوه و بروز بیشتری دارد و به همین دلیل جنبش‌های این نسل را در دانشگاه‌ها بیشتر می‌بینیم. بنابراین این تغییرات نسلی در تحلیل خرد و کلان از مسائل و آسیب‌های اجتماعی دانشگاه انعکاس یابد.
وی افزود: متاسفانه تغییر دیگر این است که عموم دستگاه‌ها در بررسی مسائل اجتماعی چشم انداز ملی دارند و ما چشم انداز جهانی در این باره نداریم. ما تحلیل‌هایی که به نوعی فراتر از مقیاس ملی است و تغییرات منطقه ای و جهانی را در نظر گرفته و شرایط ایران را تحلیل کنند، نداریم و عموما تحلیل‌ها ملی هستند و به دهه‌ها و سده‌های قبل بر می‌گردند و رنگ و بوی تحلیل‌های کلاسیک جامعه شناسی را دارند. باید مولفه‌ها و شاخص‌های فراملی را دید.
کلانتری یادآور شد: اکنون برخی از مسائل اجتماعی را در دانشگاه داریم که در دانشگاه‌های ترکیه و اروپا هم مبتلابه است بنابراین باید پژوهشگر نگاه فراملی داشته باشد و این‌ها را ببیند.
معاون فرهنگی و اجتماعی وزیر علوم با اشاره به تغییر جایگاه نهاد علم در دانشگاه و تاثیر آن بر مسائل اجتماعی، ابراز کرد: تغییر بازیگران علمی امروز مشهود است و ما کنشگرانی را داریم که بیرون از دانشگاه تاثیرگذارند و نهاد دانشگاه را به معنای کلاسیک بی اثر یا منزوی کرده است. الان دوره‌های آموزشی کوتاه مدت در اقصی نقاط جهان توسط کشورهایی چون آمریکا، چین و هند برگزار می‌شود که مدارکشان مورد قبول شرکت‌ها و صنایع بزرگ هستند. افراد با کسب توانایی وارد عرصه کار می‌شوند و نیازی به نهاد دانشگاه ندارند. پس تصویر کلاسیک از دانشگاه و ایده آن تغییر یافته است.
کلانتری تاکید کرد: این دانشگاه امروز به صنعت نزدیک و پارک‌های علم و فناوری آن بزرگ شده و شرکت‌های صنعت محور در اطراف آن شکل گرفته است و دانشگاه‌ها به مراکز رشد و فناوری و بزرگ تبدیل شده اند.
وی درباره تغییرات در شأن استاد و دانشجو و تعریف آن، بیان کرد: به دلیل تغییرات فناورانه در جامعه و تاثیرات فضای مجازی مناسبات بین استاد و دانشجو دگرگون شده و باید به این تغییرات توجه کرد. تغییرات در جوانی و فرهنگ جوانی، و ... مسائل جدید اجتماعی را در دانشگاه خلق کرده است. این تغییرات باید در نظام تحلیلی ما انعکاس یابد.
معاون فرهنگی و اجتماعی وزیر علوم گفت: امیدوارم این نشست‌ها و همایش‌ها منشا اثری شود که ما نقاط بحرانی، آسیب زا و شکننده را کشف کنیم و ببینیم در سیاست گذاری، برنامه ریزی و میدان عمل چه هماهنگی و ناهماهنگی وجود دارد و بتوانیم برای رفع آن برنامه ریزی کنیم.
به گفته کلانتری، برخی از این مسایل تبدیل به آسیب های مرضی شده است؛ بلوغ جنسی در جامعه پایین آمده است و ظرفیت لازم برای پاسخ به این نیاز در جامعه وجود ندارد و سن ازدواج بالا رفته. ما چه سیاستی برای این موضوع داریم؟ بسیاری از مسائل ما بر آمده از سیاست گذاری نامناسب یا نبود سیاست گذاری است.
وی با بیان اینکه مساله دیگر افزایش امید اجتماعی و امید به آینده در میان دانشگاهیان است، گفت: اما این امیدی که می‌خواهیم آن را تکثیر کنیم و سیاست و راهبرد افزایش مجموعه‌های دانشگاهی در این راستاست تناقضاتی با واقعیت جامعه دارد. باید این تناقضات را برطرف کنیم. افزایش امید به آینده با گفت و گو و حرف و تکثیر برنامه‌های فرهنگی در دانشگاه صورت نمی گیرد. دانشجویان ادارکی واقعی از جامعه دارند که تناسبی با انگاره‌های ذهنی اشان ندارد و نافی امید است. ما باید این‌ها را شناسایی و راهبردهایش را تدوین کنیم.
معاون فرهنگی و اجتماعی وزیر علوم در پایان با بیان اینکه بسیاری از مسایل اجتماعی در دانشگاه ناشی از محیط دانشگاه نیست بلکه ناشی از محیط بیرونی است که به دانشگاه سرریز شده است، خاطرنشان کرد: در جریان ناآرامی‌های اخیر تحلیل شعارهای دانشجویان و قریب مطالبات ناظر به محیط بیرون دانشگاه اعم از اقتصاد، بین الملل، حکمرانی و ... بود اما خودش را در دانشگاه نشان داده است. دانشگاه نبض جامعه است و مطالبات آن را نشان می‌دهد. ما باید برای این حوزه راهکار و سیاست داشته باشیم.
نظر شما