هنرمندان صنایع دستی چشم انتظار حمایت های دولت

خبرگزاری شبستان-خراسان شمالی؛ فاطمه مقدسی

در استان خراسان شمالی، ۱۸ هزار صنعتگر در رشته های مختلف صنایع دستی فعالیت می کنند که هویت خوبی به جایگاه این هنر داده اند، ولی این قشر فعال با مشکلات ریز و درست مواجه هستند و برای فروش محصولات خود با مشکلات بسیاری دست و پنجه نرم می کنند. عدم بیمه، نبود بازار فروش، انبارهای پر و نبود تقاضا، مالیات، عدم حمایت از هنرمندان صنایع دستی، تولید بالا و نقدینگی بسیار کم از جمله مهم ترین مشکلات و دغدغه های هنرمندان این خطه است که پس از سال های طولانی و فعالیت در این رشته ها دیگر انگیزه و رغبتی برای ادامه این هنرهای اصیل ایرانی ندارند و قامت آنان در پس مشکلات پیچ در پیچ و بی توجهی مسئولان خمیده و چهره آنان رنجور و شکسته تر از هر زمان دیگری شده است.

صنایع دستی از جایگاه ممتازی در بین هنرها برخوردار است و امروز در جای جای نقاط شهری و روستایی این استان که به نام گنجینه فرهنگ ها نامگذاری شده، شاهد گرایش هنرمندان به این رشته و رونق و هویت بخشی آن هستیم.

صنایع دستی، فرهنگ و اصالت ایران اسلامی است که با هر نگاه چشم هر بیننده ای را به خود جذب می کند، فرهنگی که شهره گرفته از تاریخ تمدن اسلامی است و نسل به نسل منتقل شده و هیچ گاه به دست فراموشی سپرده نشده بلکه روز به روز در حال رشد و گسترش است.

یکی از هنرمندانی که در رشته زیورآلات سنتی فعالیت دارد، می گوید: با شیوع کرونا و کسادی بازار قادر به پرداخت چک ها نبودم که فروش را از طریق فضای مجازی دنبال و ادامه دادم و توانستم بدهی  ام را پرداخت کنم.

مهرنساء آوازه اظهارکرد: ولی با گذشت چندین سال از شیوع کرونا به دلیل تورم، گرانی و شرایط بد اقتصادی دیگر مردم توان خرید و هزینه برای زیورآلات را ندارند و نمی توانند آن را در سبد زندگی خود قرار دهند چون مانند سبد معیشتی جزو ضروریات نیست.

وی بیان کرد: با مراجعه به کلان شهرها از آثار استقبال خوبی شد ولی سود حاصل بسیار کم و مقرون به صرفه نبود، اگر در همین استان بازارچه هایی برای فروش هنرهای سنتی و صنایع دستی احداث شود با توجه به قرار گرفتن در مسیر زیارتی و تردد سالانه بی شمار مسافران، علاوه بر فروش برای صاحبان کسب رونق خوبی در اقتصاد استان هم خواهد داشت.

کاهش تقاضای خرید برای فروش محصولات

یکی دیگر از هنرمندانی که در رشته رودوزی سنتی فعالیت دارد، گفت: گرانی و تورم عرصه فروش را بر هنرمندان صنایع دستی استان تنگ و سخت تر کرده است، مواد اولیه بسیار گران شده و یا در دسترس نیست، تقاضای خرید برای فروش محصول بسیار کاهش یافته و نیاز است نگاه و تغییرات جدی از سوی مسئولان جهت تقویت بازار فروش هنرهای صنایع دستی انجام شود.

کبری پاسبان، تسهیلات ویژه با کارمزد کم و بازپرداخت طولانی، ایجاد بازارچه صنایع دستی، ورود بخش خصوصی، معرفی بیشتر محصولات به کشورهای همسایه، شرکت در نمایشگاه های بین المللی و غیره را از جمله پیشنهادات و راهکارهای تقویت این حوزه برشمرد.

وی بیان کرد: طی دو سال اخیر خیلی از کارگاه‌های صنایع دستی تعطیل و یا نیمه تعطیل شده‌اند، بدین معنا که اکنون هیچ کارگاهی نیست که با ظرفیت کامل فعالیت کند، بعضی از فروشندگان صنایع دستی حتی از فروش محصولات خود با قیمت رایج پشیمان شده‌اند، چون دیگر امکان تهیه مواد اولیه برای تولیدات جدید را ندارند.

پاسبان افزود: هنرمندان صنایع دستی با افزایش روز افزون قیمت مواد اولیه مواجه هستند و این موضوع در کشورو خصوصا در این استان محروم که مهد هنرهای اصیل صنایع دستی است هنرمندان را با چالش جدی مواجه کرده است.

یکی دیگر از هنرمندان فعال در زمینه دوخت کیف و کفش چرم می گوید: طی سال های اخیر هنرمندان استان با مشکلات متعددی دست و پنجه نرم کرده اند و فقط شاهد وعده های تو خالی و اجرایی نشده از سوی مسئولان بودند.

وی که حاضر به ذکر نام خود نیست با انتقاد از عدم حمایت های دولت از این قشر هنرمند و وعده های بی پایان مسئولان استان تصریح کرد: مسئولان حال و روز هنرمندان را درنمی یابند، برخی از تولیدکنندگان صنایع دستی به دلیل ناتوانی در پرداخت بدهی‌ها راهی زندان شده‌اند، چون نوسان نرخ ارز به ویژه به تولیدکنندگان خرد آسیب جدی وارد کرده و نبود بازار فروش صنایع دستی منجر به کسادی در فروش و ورشکستگی تولید کنندگان شده است.

این هنرمند صنایع دستی افزود: جدای از مسائل گرانی، تورم، کاهش تقاضا و غیره مهم ترین موضوع و انگیزه هنرمندان این رشته که بیمه است به بهانه های واهی و عدم توجیه پذیری مناسب از سوی کارشناسان قطع شده و تمام عوامل دست به دست هم داده تا هنرمند  بی انگیزه شود و از فعالیت خود دست بکشد و به سایر مشاغل که هیچ تخصص و حرفه ای ندارد روی بیارود که این خود بزرگترین ضربه به صنایع دستی و انقراض و فراموشی آن است که اثرات آن در آینده مشهود خواهد شد.

طی تماس های مکرر خبرنگار این رسانه با معاون هنرهای صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان شمالی، وی انجام مصاحبه در خصوص مشکلات مربوطه  و اقدامات و راهکارهای انجام شده و در دست اجرای این حوزه را به 16 خرداد موکول کرد و در موعد مقرر هم پاسخگو نشد.

از سال ۹۱ تاکنون با تولیدات خلاقانه هنرمندان و صنعتگران خراسان شمالی، ۶۱ اثر صنایع دستی استان نشان ملی مرغوبیت و پنج اثر که اکثرا دست بافته های سنتی هستند مهر اصالت یونسکو دریافت کردند. در استان خراسان شمالی، ۱۸ هزار صنعتگر در رشته های مختلف صنایع دستی فعالیت می کنند که ۸۰ درصد از آنها بانوان هستند و بیشتر در رشته گلیم بافی و دست بافته های داری فعالیت می کنند.

از آغاز تاسیس خراسان شمالی تاکنون ۲۱ هزار و ۱۳۸ نفر آموزش های تخصصی و علمی صنایع دستی را دریافت کرده اند و مجموع مجوزهای صادر شده در بخش مشاغل خانگی نیز ۲ هزار و ۱۷۶ مجوز برآورد شده است. سالانه ۱۵۰ هزار مترمربع گلیم‌سفره ‌کردی در خراسان شمالی بافته می‌شود که با توجه به تجمع بافندگان آن در شهرستان بجنورد، این منطقه به عنوان شهر ملی گلیم‌سفره‌کردی ثبت شده است.

استان یک میلیون نفری خراسان شمالی در شمالشرق کشور دارای اقوام کرد، کرمانج، ترک، ترکمن، تات و بلوچ است که صنایع دستی هر یک از آنها ویژگی های منحصر به فردی دارد.