خبرگزاری شبستان، گروه مسجد و کانون‌های مساجد-آمنه مستقیمی: مدت‌ها است که مسئله کم‌فروغی مساجد و حاشیه‌نشینی این پایگاه جریان‌ساز که در برهه‌های حساس و تاریخی همچون انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، نقش اول را در تجمعات و هدایت مردم و نیز بسیج نیروها ایفا می‌کرد، مطرح است، چنان که بسیار می‌شنویم جملاتی از این جنس را که «مساجد خانه سالمندان شده‌اند» یا «حضور جوانان در مساجد کمرنگ است» یا آنکه «مساجد صرفاً نمازخانه شده‌اند!».
رنجی که این روزها مساجد از غفلت و بی‌توجهی می‌برند را حجت‌الاسلام والمسلمین محمد حاجی‌ابوالقاسم، مشاور رئیس‌جمهور در امور روحانیت در یکی از سخنرانی‌های خود در روزهای گذشته به خوبی بیان کرد، وقتی با اشاره به اوضاع نامناسب زیرساخت‌های دینی و فرهنگی در کشور و خلوت و خالی شدن برخی از مساجد در کشور گفت: متاسفانه، دولت‌های ما در گذشته کارنامه خوبی در حمایت از نهادهای دینی بر جای نگذاشته‌اند و امروزه از بین حدود ۷۵ هزار مسجد در کشور، درب تعداد ۵۰ هزار مسجد بسته است که این فاجعه‌ای است که باید بر آن خون گریست!
اگرچه مثل همیشه دشمنان بیدار و به‌گوش و هوش برای تفسیربه‌رأی و به قول معروف آماده ماهی‌گیری به نفع خود، از این سخن برداشت‌های ناصواب داشتند و این سخن را به عدم همراهی مردم با نظام و دین تعبیر کردند! اما مخاطب این سخن آنهایی‌اند که در جایگاه مسئول می‌توانستند به داد مسجد برسند و نرسیدند وگرنه مردم همیشه ثابت کرده‌اند که پای کار دین و نظام و مأنوس با مسجد هستند.
به نظر می رسد در این پای کار بودن مردم و احیای نقشی که مسجد در حیات فردی و اجتماعی افراد جامعه در گذشته ایفا کرده است، بیش از هر چیز نیازمند باور مسئولان به کارکردها و ظرفیت‌های مسجد هستیم امری که خوشبختانه دولت مردمی آیت‌الله رئیسی به آن معتقد است و با تولیت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و تحت لوای «نهضت بازگشت به مسجد» می‌کوشد آن را ایجاد و تقویت و حداقل در بدنه دولت پمپاژ کند اگرچه هنوز راه بسیار است و برآیند این نگاه در کف میدان خود را آن طور که باید نشان نداده است.
رنجی که مسجد از بی‌اعتمادی مسئولان می‌برد!
اما علی‌رغم مسیر و مقصد مشخص و رهاوردی که بازگشت به مسجد برای ما به ارمغان می‌آورد اعتقاد به آن آنطور که باید در میان برخی از مسئولان دیده و مسجدمحوری در برنامه‌ها و فعالیت‌ها حتی حوزه فرهنگ دنبال نمی‌شود، خلأیی که تا پر نشود نمی‌توان شاهد رونق مساجد بود.
آیت‌الله محمود رجبی درباره موانعی که باعث شده مسجد دیگر آن فروغ و رونق و نقش‌آفرینی بزنگاه‌های تاریخی به ویژه دوران معاصر را نداشته باشد، اظهار کرد: این مسئله قدری به ترک فعل برخی نهادهای رسمی و هم غیردولتی بازمی‌گردد که وظیفه خود را آنطور که باید، انجام ندادند و این هم ناشی از آن است که برخی از مدیران و مسئولان جایگاه مسجد در انقلاب اسلامی را آنطور که باید، باور نکرده‌اند، اینکه مسجد بهترین ظرفیت دفاع از ارزش‌های اسلامی و انقلابی است. وقتی باور نیاید تبعا اهتمام هم نمی‌شود، اهتمام نباشد ترک فعل رخ داده و این ترک فعل منجر به افول جایگاه مسجد می‌شود!
امامت‌جماعت شغل دست‌چندمی شده است!
علاوه بر این، به نظر می‌رسد یکی از عوامل مهمی که رنج انزوا و بی‌رونقی را بر مساجد بار کرده، تحلیل و تضعیف نقش امام‌جماعت به عنوان رهبر و راهبر مسجد و محله است، چنان که این نقش مدت‌ها است به پیش‌نماز بودن تقلیل یافته و شغلی دست‌چندمی محسوب می‌شود در حالی که امام‌جماعت باید سنگ‌صبور و ملجأ و پناه مردم باشد و حداقل در جغرافیایی که مسجد در آن حیات و زیست دارد، منشأ اثر باشد اما این اثر نه‌تنها دیده و درک نمی‌شود بلکه به عنوان ضرورت و رسالت حتی از جانب خود طلاب هم در آن حدی که باید جدی گرفته نمی‌شود!
این در حالی است که نهضت بازگشت به مسجد پیش و بیش از هر چیز به امامان جماعتی نیاز دارد که در عین به‌روز و اهل مطالعه بودن و علم داشتن به اوضاع زمانه، امامت جماعت را نه به دیده شغل دست‌چندمی بلکه رسالتی بی‌بدیل بینگارند؛ دغدغه و احساسی که متأسفانه این روزها کمتر دیده می‌شود!
این نقیصه و گلایه و مطالبه نسبت به این نقش‌آفرینی طلاب و جدی گرفتن جایگاه و شأن امام جماعت تا جایی گسترده شده که مهدی سلحشور، مداح سرشناس کشور در فضای مجازی نوشت: «کاش از آغاز ورود هر طلبه‌ای به حوزه، تعهدی گرفته می‌شد که باید ۵ یا ۱۰ سال در شهرهای مورد نیاز به تبلیغ مشغول باشد. خالی بودن این تعداد مساجد از روحانیون برازنده ما نیست.»
منصب امام جماعت را سبک شمردیم ...
سوگمندانه در حالی شاهد وقوع چنین اتفاقاتی در مساجد هستیم که صاحبنظران و کارشناسان معتقدند در درمان بسیاری از دردها و آلام جامعه راهی جز بازگشت به مسجد و احیای کارکردهای آن نداریم، این مهم به ویژه پس از اغتشاشات سال گذشته که اتفاقات تلخی را رقم زد بیشتر عیان و آشکار شد. چنان که به تعبیر بسیاری از کارشناسان و صاحبنظران که خود سال‌ها در کسوت امامت‌جماعت عمر سپری و محاسن سفید کرده‌اند، ما از آبادانی معنوی، سیاسی و اجتماعی مسجد غفلت کرده‌ایم و همین غفلت باعث شد در کف خیابان هزینه دهیم!
حجت‌الاسلام‌والمسلمین مرتضی ادیب‌یزدی، دبیر جامعه مبلغین تهران در این باره تأکید کرد: کمتر مسجدی داریم که نمازهای پنجگانه به طور مرتب در آنها اقامه شود و درصد بالایی از ائمه جماعات که مساجد مهم شهر را هم در اختیار دارند، چندشغله هستند! در حالی که امام جماعت مهمترین منصب در جامعه اسلامی است، او به عنوان پیشرو و پیشران، نمازگزاران را فراخوانده و مراتب ارتقا و رشد جامعه را فراهم می کند. علی‌رغم چنین جایگاهی، منصب امامت‌جماعت را سبک شمرده‌ایم همانطور که برای موذن شأن قائل نیستیم در حالی‌که پیامبر(ص) و امیرالمومنین(ع) خود موذن بودند.
دومینوی اتفاقات و عواملی که باعث شده مساجد رونق سابق و آن صحنه‌گردانی در حوادث و بزنگاه‌ها را نداشته باشند، مثنوی هفتادمن کاغذ است که باید پرداخت و آسیب‌شناسی شود؛ صرفاً تعریف از خوب بودن انس با مسجد و رفت و آمد به آن برای نقش‌آفرینی خانه‌های خدا در زیست فردی، اجتماعی، فرهنگی و حتی سیاسی و اقتصادی کفایت و دردی از ما دوا نمیکند برای این رنج باید چاره‌ای دگر اندیشید.
نظر شما