به گزارش خبرگزاری شبستان به نقل از مؤسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی، نشست "کارنامه میزان تحقق مکتب امام خمینی (ره)" با حضور داود مهدوی زادگان رئیس سازمان سمت، سید مرتضی نبوی عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و جواد منصوری فرمانده اسبق سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در خرداد ماه 1402 در مؤسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی _ دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مدظله العالی) برگزار شد.
در ابتدای این نشست محمود قاسمی مدیر دفتر مطالعات علوم اسلامی موسسه انقلاب اسلامی و دبیر این جلسه گفت: ما وقتی سخنان مقام معظم رهبری را در خصوص نهضت امام راحل بررسی میکنیم به این نتیجه میرسیم که ایشان به صورت مبسوط به ابعاد شخصیتی امام راحل پرداخته و ایشان را بعنوان روح و سیرت جمهوری اسلامی معرفی میکنند و به این نکته تاکید میکنند که اگر به ابعاد شخصیتی امام خمینی رحمه الله توجه نشود عینیت آن در ساخت اجتماعی از بین میرود و اگر امام را همانگونه که هست به نسل جوان ارائه ندهیم با آسیبهای ناشی از آن روبه رو خواهیم شد.
وی ادامه داد: رهبری بزرگترین انقلاب در تاریخ انقلابهای جهان در مقایسه با انقلابهای فرانسه و شوری، دومین نکتهای است که مقام معظم رهبری در سخنرانی سال گذشته خود به آن متوجه میکند؛ وجه تمایز انقلاب اسلامی در مردمی بودن آن است که استمرار پیدا کرده در حالی که در دو انقلاب فرانسه و شوروی بتدریج رهبران آن از مردم جدا شده و راه خود را مجزا کردند.
وی یادآور شد: حضور معنویت در ساخت زیستی و روحی در انقلاب اسلامی و فقر معنویت در سایر انقلابها یکی دیگر از وجه تمایزهایی است که رهبر انقلاب نسبت به آن متذکر میشود.
وی اضافه کرد: از نظر مقام معظم رهبری مکتب امام راحل، نرم افزار بهینه اداره کشور در گام دوم انقلاب اسلامی است، بر این اساس درسهای امام راحل جامع، شتاب دهند و تحول آفرین است.
وی با اشاره به معنای رهبری نهضت و انقلاب توسط امام راحل از نگاه مقام معظم رهبری، گفت: امام راحل مردم را به صحنه مبارزه دعوت میکردند و تعیین کننده میدان مبارزه «رفراندوم، کودتای نوژه، راهپیماییها، جنگ تحمیلی و غیره»در مقاطع مختلف بودند بودند.
وی با اشاره به خصوصیات روحی و معنوی امام راحل در منظومه فکری مقام معظم رهبری، گفت: امام راحل جمع بین حماسه وعرفان بود و علاوه بر قاطعیت مثال زدنی در دعوت به مبارزه ایشان در صف اول مبارزه قرار داشتند.
وی تصریح کرد: مبارزه و قیام لله مصداق فضای مبارزاتی امام راحل بود؛ امام راحل در هر مقطعهای بسته به شرایط و اوضاع و احوال سیاسی و اجتماعی جامعه، میدان مبارزه را طراحی و اجرا میکردند.
وی تصریح کرد: همسازی و توافق بین دوگانهها یکی از ویژگیهای بارز امام راحل بود؛ امام راحل در طول دوران رهبری خود تلاش کردند دوگانههای متضاد نمایی مانند معنویت دینی و رأی مردم، اجرای احکام الهی و مقتضایات عمومی، نفی ظلم و انظلام در حمکرانی، تقویت دانش و امنیت دفاعی، وحدت ملی و تکثر سیاسی، طهارت نفس و تخصص گرایی و اموری از این دست را همسازی کرده و توافقی بین آنها ایجاد کند.
وی یادآور شد: مرزبندی با سبک زندگی و تفکر غربی یکی دیگر از ویژگیهایی است که مقام معظم رهبری در خصوص ویژگیهای شخصیتی امام راحل مطرح میکنند؛ عدالت، عقلانیت و معنویت سه رکن اصلی مکتب امام راحل از نگاه مقام معظم رهبری است که در تمام این عرصهها توفقیات لازم حاصل شده است.
وی با اشاره به دغدغه مقام معظم رهبری در جلوگیری از تحریف مکتب امام راحل، عنوان کرد: این وارونگی میتواند بصورت تبعیض در پذیرش آموزهها، تفکیک اجزای مختلف، تغییر جایگاه وزن مفاهیم و عدم رخ دادن اصالت کلام رخ دهد.
وی عنوان کرد: جوهره سه رکن اصلی امام راحل«عقلانیت، معنویت و عدالت» اسلام ناب محمدی در برابر نحلههای فکری تجددخواه و تحجرگرا است.
در ادامه این نشست سید مرتضی نبوی عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام با اشاره به رسیمت بخشیدن نقش مردم در اداره حکومت درمکتب فکری امام راحل، ابراز داشت: با جمهوری اسلامی نظام 2500 ساله استبدادی سرنگون شده و یک نظام مردمی شکل میگیرد؛ مردم از همان ابتدای نهضت همراه انقلاب بودند.
نبوی با بیان اینکه امام راحل با برگزاری همه پرسی 12 فروردین ماه سال 58 شکل حکومتداری را با اراده مردم تثبیت میکنند، تصریح کرد: بلافاصله بعداز این همه پرسی، مجلسی با رأی مردم تشکیل و قانون اساسی تدوین و دوباره به رأی مردم گذاشته میشود و پس از آن نیز با تأسیس مجلس شورای اسلامی و سازوکار انتخابات ریاست جمهوری، نقش مردم در جمهوری اسلامی برجسته میشود.
وی ابراز داشت: همه تلاش امام راحل بر این بود تا حکومتی مبتنی بر رأی مردم و منطبق با قانون تشکیل و اداره شود که مهمترین مبنا و مصداق عدالت وعقلانیت در تمام نظامهای سیاسی است.
نبوی با بیان اینکه بشرطی که قانون جامعیت داشته باشد و اراده اشخاص در آن دخیل نشود روح مردم سالاری میتواند در آن متجلی شود؛ اضافه کرد: تمام تلاش انبیای الهی نیز در این بود که اراده قانون الهی در مدیریت جامعه دخیل باشد نه اراده حاکمان و اشخاص.
وی با اشاره به نهیب قاطعانه امام راحل به بنی صدر در دوران ریاست جمهوری ، عنوان کرد: امام راحل نسبت به پذیرش و عمل به قانون تاکید داشت و هیچ وقت اجازه عدول از اصول و قواعد قانون و اسلام را نمیداد.
نبوی با بیان اینکه نهادهای قانونی متکی به رأی مردم با تاکیدات امام راحل و حمایتهای مقام معظم رهبری طی 44 سال اخیر تشکیل شده و همواره از رأی و اراده ملت دفاع کرده است،عنوان کرد: مقام معظم رهبری بر همین اساس همه ساله در آیین ارتحال امام راحل، نسبت به نرم افزار بودن مکتب امام خمینی در اداره کشور تاکید میکنند.
این عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام خاطرنشان کرد: مکتب امام راحل به همراه قانون دو نرم افزار اصلی اداره کشور است، اگر امروز در برخی مسائل با چالش و ناکارمدی مواجه هستیم بخاطر عدم توجه به روح حاکمیت قانون در تنظیم مقررات و روابط است که نشان میدهد به آنها پایبند نبودهایم.
نبوی اضافه کرد: اگر قوانین بدون پشتوانه کارشناسی تدوین شود منشأ بی عدالتی و فساد میشود، وجود نظام حقوقی شفاف و عدالت محور و رعایت اجرای قانون بر اساس تقوا، دو پیش شرط مهم در اعتلای کارآمدی نظام سیاسی است.
وی خاطرنشان کرد: قوانین باید با پشتوانه قوی اجرا شود تا مردم کارآمدی نظام اسلامی را از عمق جان حس کرده و مکتب امام راحل بعنوان یک الگوی کارآمد در عصر ارتباطات در سطح جهان معرفی شود.
نبوی گفت: اگر یک نرم افزار قانونی خوبی تدوین شود با تجیهزات و پیشرفتهای عرصه ارتباطات، رضایت عمومی در فاصله کمی جلب و از حجم نارضایتیها کاسته میشود.
وی در بخش دیگری از سخنان خود بیان کرد: در کنار معنویت، عقلانیت و عدالت مساله آزادی نیز همیشه مورد توجه انقلاب اسلامی و مقام معظم رهبری بوده است.
نبوی با بیان اینکه معنویت در مکتب خط امام راحل مرزبندی دقیقی با مدرنیته و غرب است؛ خاطرنشان کرد: در عصر روشنگری متفکران و اندیشمندان با معنا و معنویت و آسمان قهر کردند که امروز آثار نگون بار آن در ابعاد فرهنگی، خانواده و جامعه مشخص شده است.
وی با اشاره به سقوط معنوی در جوامع غربی، تصریح کرد: اتفاق مهم عصر روشنگری ذبح معنویت بود؛ دستاورد غرب از نظر نیچه از نظر فکری نهلیسیم و پوچگرایی بود.
نبوی اظهار داشت: انقلاب اسلامی در زمانی شکل گرفت که اندیشمندان جهانی اعتقاد به پایان حکومتهای دینی داشتند، انقلاب اسلامی به زندگی بشر معنا بخشید که در مقابل تفکرات روشنگری غربیها بود؛ امروز نیز بزرگترین مشکل غرب پوچگرایی و عاری از معنویت است و بزرگترین پیام انقلاب نیز دقیقاً در مقابل این تفکر و معناگرایی و معنویت میباشد.
در ادامه این نشست جواد منصوری فرمانده اسبق سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با اشاره به آغاز نهضت امام راحل در سال 1341، ابراز داشت: سیاستهای آمریکا برای ادامه سلطه خود در مناطق تحت سلطه از جمله ایران منشأ اصلی این تحولات بود؛ آمریکایی ها تصور میکردند با سرکوب چند دهه روحانیت دینی و سیاسی، مشکلی برای اجرای سیاستهای ابلاغی نخواهند داشت و علاوه بر این رژیم پهلوی نیز برای بقاء خود وابسته به اجرای این سیاستها است و با چنین پیش زمینهای آنها وارد اجرای سیاستهای خود شدند.
منصوری خاطرنشان کرد: در همین دورانها بود که رژیم پهلوی در قالبهای پیامهایی در صدد انتقال مرجعیت دینی تشیع به شهر نجف بود و ظاهر جامعه آماده اجرای سیاسیت های آنها بود اما در چنین شرایطی بود که مکتب امام راحل سر برآورد که نگاه، فرهنگ و زوایه دید آن با گذشته تاریخی ایران و حتی علمای دینی متفاوت بود.
وی اظهار داشت: نگاه و سخنان امام خمینی سبب تغییر نگاه به مرجعیت در بین رژیم و مردم شد؛ پهلویها در نیمه دوم سال 41 تلاش کردند با برخی مانورهای روانی مساله را وارد فاز حساسیت نکرده و بتوانند بدون دردسر سیاستهای جدید را اجرا کنند اما باهوشمندی امام راحل شرایط و فضای تازهای در کشور ایجاد و مردم عملاً وارد صحنه شدند بنحوی که در اواخر سال 41 نحوه اجرای طرحهای جدید رژیم در هالهای از ابهام قرار گرفت.
منصوری گفت: در چنین شرایطی رژیم به این نتیجه رسید که برخوردسختی با روحانیت با حمله به مدرسه فیضیه انجام دهد که همزمان روحانیت و مردم از رویههای گذشته خود عقب نشینی کنند، پهلویها تصور میکردند با این اقدام مردم و علما کوتاه میآیند؛ در این شرایط امام خمینی با صدور اعلامیهای تند و صریح علاوه بر این که در مقابل رژیم پهلوی عقب نشینی نکرد بلکه روح انقلابیگری نهضت خود را تقویت و سنگرهای رژیم را یکی پس از دیگری فتح میکرد.
وی با اشاره به حوادث خرداد سال 42، عنوان کرد: روزهای ابتدایی این سال که همزمان با ماه محرم بود، رژیم پهلوی نسبت به برگزاری آیینهای عزاداری محدودیتهایی ایجاد کرد اما با دعوت امام خمینی نسبت به برملا کردن نقشههای اسراییل و ایادی آنها در منبرها، تلاش ساواک و سران پهلوی ناکام ماند.
منصوری اظهار داشت: سخنرانی عصر عاشورای امام راحل در سال 42 به نحوی بود که مسیر تاریخ ایران را معاصر را تغییر داد؛ امام راحل برای نخستین بار در این سخنرانی از براندازی رژیم سخن گفت که تا قبل از آن هیچوقت سابقه نداشته است.
وی عنوان کرد: امام راحل در این سالها احساس میکند که کار از اصلاح گذشته است و آمریکا در فکر هویت زدایی و استحاله کامل ملت ایران است و رژیم پهلوی نیز در صدد اصلاح و جبران نیست؛ این سخنان امام راحل موجب دستگیری امام راحل میشود، استدلال آنها این بود که با دستگیری امام وسکوت مردم وسایر علما، ماجرای نهضت امام راحل به پایان میرسد.
منصوری خاطرنشان کرد: برغم پیش بینی سران پهلوی، صبح روز 15خرداد ماه یک قیام کاملاً مذهبی و مردمی و در مقابل رژیم پهلوی روانه خیابان میشود بنحوی که برای نخستین بار در آن شعار مرگ بر شعار سر داده میشود در حالیکه تا قبل از آن جنس شعارها بسیار نرمتر و اصلاح طلبانه تر بود.
وی با اشاره به حوادث و اتفاقات پس از قیام 15 خرداد، ابراز داشت: شاه روز 17 خرداد در سفر به همدان در جمعی در این شهر بیان میکند که افرادی که روز 15 خرداد به خیابان آمده بودند 25 تومان از یک عالم سنی پول دریافت کرده بودند که این ادعای پوچ حتی با اعتراض شدید سران ساواک روبه رو میشود.
منصوری با بیان اینکه امام راحل بعدها در یک سخنرانی فرمود که 15 خرداد مبدأ انقلاب اسلامی بود، تصریح کرد: امام خمینی معتقد بود که در 15 خرداد با ترکیب سه عنصر مردم مؤمن آگاه حاضر در صحنه، اسلام با گرایش شیعی و مرجعیت دینی و سیاسی ولایت فقیه یک نیروی جدید را ایجاد شد که در ادامه سبب شکل گیری انقلاب اسلامی شد؛ تا مادامی که این سه عنصر بصورت متحد عمل کنند انقلاب اسلامی تداوم خواهد داشت.
وی با بیان اینکه در سال 1368 سازمان اطلاعات آمریکا به همراه چند کشور استکباری به این نتیجه میرسند که برغم همه توطئه و برنامهها، صدور انقلاب و سایر عرصهها با موفقیت پیش میرود، گفت: آنها در نهایت به این نتیجه رسیدند که علت موفقیت جمهوری اسلامی همراهی مردم و اسلام با رهبری ولایت فقیه است و اگر بتوانیم مردم را از اسلام جدا کنیم، کار جمهوری اسلامی تمام میشود؛ ریشه تمام حوادث فتنه اخیر همین سیاست بود تا بین مردم و رهبری جدایی بیفتد.
منصوری با باین اینکه مقام معظم رهبری در ادامه مسیر امام راحل جدیت و قاطعیت ویژهای دارند و تمام اراده ایشان ادامه خط امام خمینی است، گفت: اسلام بعنوان یک فرهنگ، مکتب، راه و دین بتدریج در حال فتح کردن سنگرهای فکری، فرهنگی و علمی جهان است و دشمنان بشدت از این قضیه ناراحت و نگران هستند و مسائل داخلی نیز تاثیرچندانی در این مساله ندارند.
وی با اشاره به نفوذ و صدور انقلاب اسلامی در احصا و نقاط جهان، ابراز داشت: امام راحل در قرن حاضر اسلام را بعنوان مکتب نجات بخش عالم معرفی و نهادینه کردند و در کنار آن به نقش مردم نیز توجه کرد و این مکتب قابل جلوگیری است، خداوند متعال امام راحل را برای تغییر تمدن بشریت یاری کرد و این مسیر تا سر منزل مقصود ادامه خواهد داشت.
این فرمانده اسبق سپاه پاسداران انقلاب اسلامی عنوان کرد: امام راحل اعتقاد راسخی داشت که با توجه به زمینهها و عوامل این انقلاب باقی مانده و به انقلاب جهانی مهدی موعود متصل میشود.
در ادامه این نشست داود مهدوی زادگان رئیس سازمان سمت گفت: به هر میزان که یک پدیده و اتفاق بزرگ باشد ارزیابی کارنامه و عملکرد آن نیز به همان میزان نیاز به زمان بیشتری دارد.
مهدوی زادگان با بیان اینکه یکی از مفاهیم برجسته قران کریم مفهوم ولایت است که در دو شعبه و صورت ولایت تکوینی و تشریعی تجلی میکند، خاطرنشان کرد: ولایت تکوینی و تشریعی در نگاه کلی قابل تفکیک از یک دیگر نیستند.
وی اضافه کرد: مشکل از آنجا شروع میشود که انسان همواره تلاش میکند که از ساخت ولایت تشریعی عبور کند و بر اساس عقاید، سلایق و خواستههای خود زندگی خود را پیش ببرد بنابراین گریز از ولایت تشریع خداوند همواره در ادیان الهی بوده است و تلاش انبیای نیز نهادینه کردن و بسط کردن ولایت تشریعی در زندگی فردی و اجتماعی مردم بوده است.
مهدوی زادگان اظهار داشت: حتی بعد از رحلت پیامبر گرامی اسلام نیز عدهای با بوجود آوردن حوادثی، مفهوم امامت که مصداق و تجلی ولایت الهی بود به حاشیه برده شد و مفهوم خلافت سر برآورد؛ بعد از این اتفاق در طول تاریخ فرازو فرودهای زیادی بوجود آمده که تعدادی از جریانات در پی احیای ولایت الهی و برخی نیز در صدد استمرار مفهوم خلاقت بودند.
وی افزود: طی دنیای معاصر و با محوریت فردگرایی در عالم تجدد، فاصله انسان با ولایت تشریعی بیش از هر زمان دیگری جلوه و نمود کرده است؛ امام راحل در دوران زندگی میکرد که طیغان و افتراق از ولایت تشریعی در اوج خود قرار داشت.
مهدوی زادگان ابراز داشت: اساس مکتب امام خمینی رحمه الله بازگشت به ولایت تشریعی خداوند در جامعه است و تمام اقدامات و فعالیتهای امام راحل در راستای بازگشت به ولایت تشریعی باید جستجو کرد؛ از این منظر کار و اقدام امام خمینی رحمه الله بسیار بزرگ است و نمیتوان بسادگی از کنار بزرگی و تاثیرات روحی و فکری و معنوی آن در جهان معاصر عبور کرد.
وی با تاکید بر اینکه برای درک مکتب امام راحل باید در عرصههای داخلی و بین المللی تحولات و کارهای بزرگی انجام بگیرد؛ گفت: جمهوری اسلامی با اقدامات 44 سال گذشته خود در یک افق بسیار بزرگی قرار گرفته که برای بسیاری از آزادی خواهان جهان محل غبطه است.
مهدوی زادگان با مطرح کردن اینکه مطلب که اساس و شاکله مکتب امام خمینی ولایت تشریعی یا همان اسلام سیاسی است، افزود: مساله جانشینی و ولی فقیه با اتکا به دریافت تاریخی و بینش دینی امام راحل در شرایط بسیار مطلوب و آرامی حل و فصل شد بنحوی که امید و نقشههای دشمنان در این موضوع بر ملأ شد.
وی تصریح کرد: هنوز در مکتب فقهی کلامی ما با مکتب امام خمینی فاصلههایی در خصوص مفهوم امامت و ولایت فقیه وجود دارد؛ در فقه ما امام در حد راوی شریعت تعریف شده در حالی که امام علاوه بر راوی شریعت، مجری و قاضی شریعت نیز باشد کمتر دیده شده است.
وی ابراز داشت: حضور و تجلی امامت در فقه متداول ما کمتر مورد توجه بوده و آنچنان که باید و شاید به آن پرداخته نشده است در حالی که امام راحل مفهوم امامت را در تمام ساحتهای آن در فقه احیا و تعریف کرد.
مهدوی زادگان گفت: امام راحل بر اساس این نگاه فقهی، خود را مکلف به تشکیل حکومت و ساحت اجرا و تصرف ولایت میدید.
وی اضافه کرد: بعد از گذشت 44 سال از انقلاب و بسط و شرح نگاه فقهی امام راحل به مفهوم امامت، امروز کمتر فقیهی فازغ از جریانات عافیت اندیش، خوارج مسلک و مخالفان حکومت دینی، وجود ندارد که در برابر حوادث و اتفاقات سیاسی جهان به اظهارنظر نپردازد.
مهدوی زادگان ابراز داشت: بعد از شکست قیام مشروطه نگاهی در کشور حاکم بود که بر این اعتقاد بود که پیشرفت بدون وجود یک دیکتاتوری منور امکان پذیر نیست که دستگاه پهلوی نمادی از این دیکتاتوری منور بود؛ تجربه 50 ساله پهلوی اثبات کرد که علاوه بر عقب گرد هیچ پیشرفتی رخ نداده و کسی هم جرات اعتراض نداشت.
وی ادامه داد: انقلاب اسلامی و مکتب امام راحل اثبات کرد که برای پیشرفت نیازی به دیکتاتوری منور نیست بلکه وقتی مردم و حاکمیت همراه هم باشند شرایط پیشرفت و تعالی بدون حاکمیت دیکتاتوری روی می دهد؛ این امری که تصور می شد ناممکن است امام راحل محقق کرد.
رئیس سازمان سمت تصریح کرد: عفاف و حجاب یکی از تابوهایی بود که رژیم پهلوی از آن بعنوان مانع فعالیت های اجتماعی و اجتماعی، تحصیل، ورزش و غیره یاد می کرد در حالی که انقلاب اسلامی ثابت کرد که با پایبندی به این امور می توان پیشرفت کرد.
وی با تاکید بر اینکه مکتب امام خمینی همچنین معیار بسیاری از شعارهای انقلابیون و جریانات تحول خواه بود؛ اضافه کرد: اگر مکتب امام راحل شکل نگرفت جریانانی مانند مارکیست ها با شعارهای ضدامپریالیستی از احساسات مردم سوء استفاده می کردند، امام خمینی ثابت کرد که این قبیل جریانات چپ گرا هیچ جدیتی در شعارهای خود ندارند چه اینکه بسیاری ازمدعیان این شعارها امروز در متن جامعه امپریالیستی هضم شده اند.
مهدوی زادگان تصریح کرد: بسیاری از مدعیان شعارهای آزادی خواهی، استقلال طلبی و مبارزه با امپریالیسمی تا قبل از نهضت امام راحل حاشیه ای امنی برای خود داشته و عیارشان سنجیده نشده بود در حالی که بعد از مکتب حضرت روح الله، درون مایه و خصلت واقعی این افراد برملا گشت.
وی با بیان اینکه اخلاق عین سیاست است و فردیت با توحید قابل جمع نیست، ادامه داد: بسیاری از اندیشه ها و معارف دینی جزء با شکل گیری یک حکومت سیاسی و اجرایی قابل درک و لمس نیست.
مهدوی زادگان با بیان اینکه فتنه اخیر از کینه ورزی دشمنان برخواسته بود، تصریح کرد: طول و عرض مکتب امام خمینی به مقداری عمیق است که نمی توان ارزیابی کاملی از آن داشت اما می توانیم به نمونه هایی از آن به اختصار اشاره کرد.
نظر شما