مراسم تکریم و معارفه رئیس فرهنگستان هنر برگزار شد

به گزارش خبرگزاری شبستان و به نقل از روابط‌عمومی فرهنگستان هنر، مراسم تکریم بهمن نامورمطلق و معارفه مجید شاه‌حسینی، با حضور مسئولان و اهالی فرهنگ و هنر شنبه، 3 تیرماه 1402، در تالار ایران فرهنگستان هنر با مدیریت و اجرای محمدحسین ساعی، رئیس دانشگاه سوره برگزار شد.

در این مراسم انسیه خزعلی، معاون امور زنان و خانواده ریاست‌جمهوری، حجت‌الاسلام و المسلمین عبدالحسین خسروپناه، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، غلامعلی حدادعادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، سیدعلیرضا مرندی، رئیس فرهنگستان علوم پزشکی، علی‌اکبر صالحی، معاون پژوهشی و قائم مقام فرهنگستان علوم، سیدمحمد هاشمی، جانشین وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، آیت‌الله سید مصطفی محقق داماد، عضو پیوسته و رئیس گروه مطالعات اسلامی فرهنگستان علوم، حجت الاسلام والمسلمین مصطفی رستمی، رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها، محمدحسین ایمانی خوشخو، دبیر شورای هنر شورای عالی انقلاب فرهنگی، محمد خزاعی، رئیس سازمان سینمایی، محمدرضا حسنایی، رئیس دانشگاه هنر، مجتبی حسینی، دبیر فرهنگستان زبان و ادب فارسی، محمدعلی رجبی، مصطفی گودرزی، شاهین فرهت، علی منتظری و مجتبی رحماندوست  از اعضای پیوسته این فرهنگستان به همراه پیروز حناچی و غلام‌رضا اسلامی از اعضای گروه تخصصی معماری و شهرسازی، حسین یاوری، عضو گروه تخصصی هنرهای سنتی و صنایع دستی و محسن مؤمنی شریف، عبدالمجید قدیریان و ابوالفضل داودی‌رکن‌آبادی از اعضای پیوسته جدید این فرهنگستان، غلام‌رضا راهپیما، هنرمند خوشنویس و دیگر اهالی فرهنگ و هنر حضور داشتند.

مقاصد فرهنگستان هنر ارزشمند و بومی است

محمدعلی رجبی، عضو پیوسته فرهنگستان هنر، درباره لزوم تأسیس و کارکرد این فرهنگستان خاطرنشان کرد: با افتخار به اینکه یکی از اعضای پیوسته فرهنگستان هنر هستم و از اینکه ابتدای تأسیس این فرهنگستان حضور داشتم و شاهد تحولات مختلف این خانه فرهنگ و هنر بودم به خود می‌بالم. فرهنگستان هنر، افت‌وخیزهای زیادی داشته است. این افت‌وخیزها به این خاطر بود که به دنبال یک فرهنگستان بومی بودیم. به یاد دارم در ابتدای راه به ما اساسنامه کشورهای دیگر را دادند و زمانی که مطالعه کردیم، متوجه شدیم، نمی‌توانیم جوابگوی آن چیزی باشیم که باید در نظام جمهوری اسلامی ایران برقرار شود. بر همین اساس قرار شد از کسانی که در متن هنر هستند، مسایل و مشکلات آن را جویا شویم و به دنبال بحث‌های نظری و راهبردی باشیم.

رئیس گروه هنرهای سنتی و صنایع دستی فرهنگستان هنر درباره نظام استاد- شاگردی خاطرنشان کرد: ما توانستیم نظام آموزش استاد - شاگردی را طرح‌ریزی کنیم؛ چیزی که برخی تصور می‌کردند که زمانش گذشته است. با این شرایط ما نظام استاد - شاگردی را در همین فرهنگستان هنر با حمایت همه‌جانبه استاد محمود فرشچیان نوشتیم. متأسفانه توسط دولت‌های گذشته مورد حمایت قرار نمی‌گرفت و تصویب نمی‌شد تا دولت کریمه دکتر رئیسی پذیرفتند و بعد آقای رییس جمهور به عنوان رییس شورای انقلاب فرهنگی تصحیح کردند، امضا کردند و برای اولین بار اتفاقی بزرگ افتاد. برای اولین بار شیوه آموزشی که برای خود ماست تصویب شد و در سطح جهانی هم اعلام خواهد شد.

وی یادآور شد: فرهنگستان، فرهنگستان نشد تا زمانی که دکتر نامورمطلق آمدند. ایشان تمام وقت و نیروی خود را بر فرهنگستان گذاشتند. او فردی عالم هم بود که بر چنین جایگاهی نشست. مقاصدی را دنبال کردند که می‌توانیم به برخی کارهای ایشان اشاره کنیم.

او حمایت از تحقیقات بنیادی را از مهم‌ترین اقدامات بهمن نامور مطلق دانست و گفت: تالیفات و فعالیت‌های علمی ایشان جهت خوبی به جامعه علمی دادند. ما دائما با مراکز مختلف صحبت می‌کردیم تا فرهنگستان در دل جامعه باشد. مهم‌ترین اقدام ایشان این بود که فرهنگستان را به عنوان یک نهاد علمی و به دور از سیاست‌زدگی نگه داشتند. ما اعتقاد داشتیم بهترین سیاست برای ما سیاست علمی بود. این افتخار برای ایران است. فرهنگستان یک خانواده است و هیچکس نمی‌تواند نظر خود را به عنوان نظر جمع مطرح کند.

رجبی با تاکید بر اینکه مقاصد فرهنگستان ارزشمند است، گفت: در طول این دوران که زمان علم و هنر بود ساعت‌ها بحث های تخصصی را خدمت جناب آقای بهمن نامورمطلق داشتیم. به قول استاد بزرگی دغدغه هنرمندان بحث درباره خلاقیت و شیوه آموزش بود.

وی ادامه داد: از اقداماتی که در فرهنگستان هنر انجام شده است تحقیق و تفحص در زمینه هنرهای سنتی است. ما هر چه داریم در سنت‌هاست، اگر مدرنیته قرار باشد مطرح شود باید از دل سنت‌ها بیاید. هیچ تمدنی با ترکیب ایجاد نشده است. مسیر حرکت یک سنت از درون خود صورت جدید می‌سازد. ما با فرهنگ عظیم، به‌خصوص در عالم هنر باید این کار را بکنیم.

وی در پایان گفت: خوشبختانه بعد از چنین ریاست عالم و متینی، شخصیت بزرگوار دیگری این وظیفه را به عهده می‌گیرند که از شخصیت‌های فرهیخته هنر کشور هستند. قطعا دغدغه این بزرگوار نیز چنین مسائلی است. البته این فرهنگستان مشکلات اقتصادی هم زیاد داشت که در این مدت هم پیگیری می‌شد. اما امیدواریم با حضور دکتر شاه‌حسینی چنین مشکلاتی را هم تجربه نکنیم.

فرهنگستان هنر یکی از دستگاه‌های حاکمیتی مؤثر است

در این مراسم حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، با بیان این که فرهنگستان هنر یکی از چهار فرهنگستان کشور و یکی از دستگاه‌های حاکمیتی مؤثر برشمرده می‌شود گفت: فرهنگستان هنر یکی از چهار فرهنگستان مهم کشور و یکی از نهادهای حاکمیتی موثر است.

وی گفت: برخی گمان می‌کنند که فرهنگستان‌ها، انجمن‌های مردم نهادی هستند که خارج از نیازهای حاکمیت باید فعالیت کنند، در حالی که براساس آنچه مصوب شده است، یک نهاد حاکمیتی هستند، حاکمیتی به معنای حزبی نیست. آفت مجموعه‌های حاکمیتی این است که حزبی و سیاست‌زده بشوند و یا مکانی برای گردهم‌آیی گروه خاصی باشند.

استاد خسروپناه افزود: وقتی گفته می‌شود نهادی حاکمیتی است یعنی ناظر به نیاز آن حوزه از همه اندیشمندان بهره ببرد، اندیشمندانی که ممکن است در سلایق سیاسی متفاوت باشند اما نسبت به هنر دغدغه‌مند هستند و هنر ایرانی اسلامی را مهم می‌دانند و این به معنای این نیست که سایر سبک‌های هنری و هنرهای کشورهای دیگر را نادیده بگیریم، بلکه باید هنرهای دیگر را ببینیم و بشناسیم.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره چرایی تاکید بر هنر ایرانی اسلامی اظهارداشت: این هنر مبتنی بر حکمت است، حکمت علم نافع کارآمد مبتنی بر خرد ناب است، خرد ناب به معنای عقل نظری، عملی، معاش و معاد است.

وی گفت: همه اقسام هنر همچون هنرهای تجسمی، صنایع دستی، موسیقی و هنرهای نمایشی در ایران اسلامی مصداق و مبتنی بر حکمت است و فرهنگستان هنر میراث‌دار ظرفیت عظیم هنر ایرانی اسلامی است.

خسروپناه بیان کرد: همچنین فرهنگستان هنر در سیاست‌گذاری هنر کشور؛ هنر پژوهان ایرانی و حتی غیرایرانی موثر است، آثاری که به زبان انگلیسی درباره هنر ایرانی اسلامی نوشته شده به مراتب بیشتر از آثاری است که به زبان فارسی توسط اندیشمندان ایرانی نوشته شده است اما در دو سه دهه اخیر آثار بسیاری به زبان‌های عربی و انگلیسی در این حوزه داریم، اینها باید احیا و معرفی شود.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه جوانان باید با حکمت، هنر ایرانی اسلامی را فرابگیرند، اظهارداشت: نقش فرهنگستان هنر در این زمینه بسیار مهم است، فرهنگستان هنر باید سیاست‌گذار دانشگاه‌ها و دانشکده‌های هنر و رشته‌های این حوزه باشد.

وی با اشاره به مطلوب نبودن وضعیت رشته‌های هنر در دانشگاه‌های کشور گفت: چرا با توجه به اینکه بیش از چهار دهه از انقلاب اسلامی گذشته، نباید در تمامی رشته‌های هنری تحصیل در مقطع دکترا امکان‌پذیر باشد؟ اکنون فقط در رشته‌های فلسفه هنر و پژوهش هنر تحصیل در مقطع دکترا امکان‌پذیر است، در حوزه معماری رشد خوبی داشتیم اما چرا نباید در رشته‌های خوشنویسی، موسیقی، صنایع دستی و سینما درجه دکترا داشته باشیم؟ چه کسی باید این شرایط را اصلاح کند؟

خسروپناه با اشاره به تصویب طرح «استاد شاگردی» در شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: تاکنون فرایند «استاد شاگردی» در وزارت علوم به نتیجه مطلوب نرسیده است، تنها دانشگاه استاد فرشچیان باید آن را اجرایی کند، یعنی ۶ سال دیگر باید صبر کنیم تا این مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی تحقق پیدا کند؟!

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی تاکید کرد: باید بعد از دانشگاه استاد فرشچیان، دانشگاه‌های دیگر روش «استاد شاگردی» را اجرایی کنند، تا کی باید منتظر باشیم که اساتید پیشکسوت هنر مقابل چشمانمان پر پر شوند و نتوانند یک شاگرد تربیت کنند؟ چه کسی مسئول است؟ ما و فرهنگستان هنر مسئول هستیم.

وی با اشاره به دیدار و گفت و گو با هنرمندان پیشکسوت در حوزه‌های مختلف هنری با همراهی بهمن نامورمطلق رئیس پیشین فرهنگستان هنر گفت: اساتید هنر نیاز به تکریم و احترام دارند که باید آن را با رفتارمان به آنان نشان دهیم، از نامورمطلق درخواست دارم که مشاوری دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در حوزه هنر و معماری را بپذیرد و همچنین همچون گذشته تکریم و دیدار با هنرمندان پیشکسوت با همراهی وی انجام شود و ادامه پیدا کند.

خسروپناه خاطرنشان کرد: کار فرهنگستان هنر، کاری فراتر از یک گعده علمی است، سیاست‌گذاری هنر برعهده این نهاد قرار داده شده است، فعالیت‌های فرهنگستان هنر براساس مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی در زمان بهمن نامورمطلق شکوفا شد و مجید شاه‌حسینی رئیس جدید این فرهنگستان نیز فردی دغدغه‌مند در حوزه هنر است که امیدواریم فرهنگستان هنر در این دوره نیز تعالی بیشتری پیدا کند.

فرهنگستان برایم متفاوت است

بهمن نامورمطلق، در ابتدای سخنرانی خود عنوان کرد: باید اقرار کنم با وجود اینکه سابقه مدیریتی متعددی داشته‌ام، مانند معاون صنایع دستی کشور، رئیس دانشگاه فرشچیان، معاون پژوهشی خانه هنرمندان و برخی جاهای دیگر، هیچگاه تا به حال تودیع و معارفه برای خود نگرفتم و نگذاشته‌ام بگیرند. زیرا همواره احساس می‌کردم تشریفات بر تشرفات غلبه دارد.

وی در همین زمینه ادامه داد: اما فرهنگستان موضوع‌اش فرق می‌کند، فرهنگستان هیچ جای دیگری نیست، برای من فرهنگستان، فقط فرهنگستان است. همکاران فرهنگستانی نیز، برایم متفاوت هستند، در بیشتر شادی‌ها و غم‌هایشان شریک بودم. این ساختمان تجسم خاطرات بسیاری است از زمان ساخت‌وساز تا به امروز است. به همین دلیل روزی تنها آمدم و امروز نیز تنها می‌روم. یک نفر را هم اضافه نکردم. بنده اعتقاد به تغییر احوال داشتم تا تغییر افراد. به خودم گفتم حالا که می‌خواهی بروی چه می‌خواهی بگویی، یادم آمد برخی از آنهایی که تودیع‌شان بود، گزارش کار می‌دادند. من این کار را نمی‌کنم، زیرا گزارش کارم یا کنش‌هایم را داده‌ام. انشایم را نوشته‌ام همچنین یک کارنامه شفاف سالانه نیز روی سایت گذاشته شده و چه خوب و چه بد، گزارش کار آنجاست. برخی در هنگام رفتن، گاهی گله‌مندی‌ها و مصائب خود را بیان می‌کنند. بنده این کار را هم نخواهم کرد.

عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی افزود: مشکلات زیاد و متعدد بودند. فقط یک نمونه را عرض می‌کنم. نه از بابت گله‌مندی. اعتبار بودجه‌ای فرهنگستان حتی از حقوق کارمندانش نیز کمتر بود، حال مخارج جاری و مشکلات عمرانی و غیره را کنار بگذارید. شما شاید تعجب کنید، پس چگونه امور اینجا می‌گذشت و سعی در ارتقای وضعیت نیز شده است. در پاسخ باید بگویم، همه ما ایرانی‌ها، با دعا و نیایش کارهای خود را انجام می‌دهیم. ما هم از این قاعده بیرون نبودیم. درخواستم این است، که این کار را با آقای شاه‌حسینی نکنید، حالا که خودتان یک نفر را انتخاب کردید، حمایتش کنید.

وی در پایان گفت: در مورد خودم خوبست بگویم من خیالم راحت شد و این مسئولیت سنگین از دوشم برداشته شد. نه وقتی می‌آمدم طبکارانه آمدم، نه الان بدهکارانه می‌روم. اتفاقا هفته گذشته مصادف شد با انتشار یکی از کتاب‌هایم در ایران یعنی دیرش روایی و کتابی که به زبان فرانسه در مورد حکایت‌های پندآموز مثنوی نوشته بودم، از زبان فرانسه به ایتالیایی نیز ترجمه شد، فکر می‌کنم این تلاقی‌ها لطف و نشانه الهی است به همین دلیل می‌خواهم از این پس به‌ دور از کارهای اجرایی خودم را کاملا وقف پژوهش کنم، همه اینها را گفتم اکنون می‌خواهم حرف اصلی و آخر که بیشتر به خاطر آن آمدم را بزنم، خدا را شاکرم و خوشحالم که فرصت پیدا کردم که پس از یک دهه دوباره در خدمت فرهنگستان بودم و از همکارانم در فرهنگستان هنر و دوستانم در این فرهنگستان به خاطر همکاری‌هایی که داشتند، تشکر می‌کنم. از همه آنها حلالیت می‌طلبم. همگی تحت عنایات خداوند منان سربلند و پیروز باشید.

باید به وظایف‌مان در قبال فرهنگ و هنر انقلاب، عمل کنیم

در این مراسم مجید شاه‌حسینی، رئیس جدید فرهنگستان هنر«فرهنگ» را جبهه و عرصه جهاد نرم دانست و گفت: در ادوار پیشین فیلسوفانی بودند که جنگ را موتور تاریخ می‌دانستند، طبق این تعریف تاریخ جهان چیزی نبود جز فاصله میان این جنگ‌ها و این نگاهی نظامی به مفهوم تاریخ بود. اما منظر ما به تاریخ جهان ذیل عنوان تاریخ مقدس است و لاجرم هنری هم که طبق این جهان بینی شکل می‌گیرد، هنر مقدس خواهد بود. مسیری شبیه به جاده اربعین و عمودها و موکب‌های میان راهی آن. انقلاب اسلامی ایران و هنر طراز انقلاب بخشی از این تاریخ‌اند. با عاشورا آغاز می‌شوند و تا ظهور تداوم دارند. ضمن این که در عرصه هنر انقلاب ما اسناد بالادستی کم نداریم: منشور هنرمندان امام خمینی(ره)، کتاب دغدغه‌های فرهنگی مقام رهبری از آن جمله‌اند. مضاف به این که شرح وظایف محوله در حکم ریاست جمهوری برای ریاست فرهنگستان هنر (ذیل ده عنوان مشخص) کاملا شفاف و روشن است. لذا اگر در ساحت کلان هنر مسئولیتی می‌پذیریم، قاعدتا به تبع آن باید بپذیریم که در این میدان وظایفی داریم، و این که ریل‌گذاری مسیر فرهنگ و هنر انقلاب چندان به سلایق فردی امثال بنده و مدیران دیگر واگذار نشده است.

وی در همین زمینه افزود: به همه عزیزانی که تا امروز در فرهنگستان هنر منشأ خدمات بودند خدا قوت می‌گویم و از دوستانی که این عرصه را به من سپردند، تشکر می‌کنم. در نگاه من عمر یک مدیر هنری چیزی نیست جز فاصله ناگزیر میان تدریس‌های او.آخرین وظیفه اینجانب در جایگاه مدیریت هنری و رسانه‌ای به چهارده سال پیش باز می‌گردد و از آنجا که همه این مدت چهارده ساله را در بهشت کلاس هنر به تدریس گذرانده‌ام و افتخارم معلمی است به همین دلیل قلبا به جناب آقای نامورمطلق تبریک می‌گویم که به بهشت معلمی باز می‌گردند.

رئیس فرهنگستان هنر با اشاره به سخنان نامورمطلق گفت: آن‌چنان که ایشان گفتند، ظاهراً دغدغه بودجه و مسایل مادی در فرهنگستان هنر جدی است. این مشکل همیشه بوده، و تخصیص و تحقق بودجه هر سازمان مصداق آب از علقمه آوردن است! اما سال‌ها قبل حکیم سنایی غزنوی سرود: «گوگرد سرخ خواست ز من سبز من پریر / در پیشش ار نیافتمی روی زردمی / خود سهل بود سهل که گوگرد سرخ خواست / گر نان خواجه خواستی از من چه کردمی»! یادمان باشد وظیفه ما سفتن گوهر نایاب هنر است که از آن تعبیر به گوگرد سرخ شده، ولی نان بودجه از سفره این خواجه ستاندن حکایت دیگری دارد! به هر حال امیدوارم همه ما آ‌ن گونه که در شأن فرهنگستان هنر است، به هنر ایرانی اسلامی انقلابی خدمت کنیم.

در پایان این مراسم با اهدای هدایا و لوح تقدیر از بهمن نامورمطلق، قدردانی شد و متن حکم مجید شاه‌حسینی، رئیس جدید فرهنگستان هنر پس از قرائت محمدحسین ساعی توسط حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، به وی اهدا شد.