خبرگزاری شبستان// خراسان جنوبی
هنر خراسان جنوبی جایگاه ویژه ای در کشور دارد که با توجه به فرهنگ و اقلیم خاص این خاک، با آب و هوای کویری، مردمان و روحیات کویری رنگ بوی مخصوص به خودش را می گیرد.
در روستاهای خراسان جنوبی هنوز هم دیده می شود، دست های چروکیده ای که با چشمانی کم سو اثر خلق می کنند و فرهنگ و هنر این منطقه را بر روی تابلوی زیبایی به نام فرش طراحی می کنند.
اما متاسفانه به دلیل خشکسالی‌های چندین ساله در این استان بیشتر روستانشینان به شهرها مهاجرت کرده اند و هنرهای دستی کم کم در حال رنگ باختنی و ماشینی شدن هستند و دستخوش بی مهری زمانه قرار گرفته اند و امروزه به دلایل مختلف دست های جوان دیگر کمتر به یاری این دست های پیر می آیند.
شاید تنها چیزی که هنوز این هنر زیبا را از گذشتگان برای ما به یادگار گذاشته فقط عشق به این هنر زیباست عشقی که هر روز زنان و مردان روستاهای خراسان جنوبی را از خروس خوان صبح تا غروب آفتاب پشت این تار و پودهای زیبا می نشاند.
بافت قالی و قالیچه در روستاهای استان بیشتر به عهده زنان و دختران است و در کارگاه‌های شهری بیشتر بافندگان زن به این حرفه می پردازند.
عمده تولیدات فرش خراسان جنوبی با طرح و نقش اصیل ریزه ماهی و بیشتر کرم است و پس از آن نقوش خشتی و تعداد کمی نیز در طرهای نائین و نقوش ایلیایی است.
فعالیت 50 هزار بافنده درخراسان جنوبی
در حال حاضر در این استان حدود 50 هزار بافنده به صورت تمام وقت، پاره وقت و یا فصلی به بافت فرش اشتغال دارند و از این راه امرار معاش می کنند.
یکی از این بافندگان که از 9 سالگی به این حرفه مشغول است در این خصوص به خبرنگار شبستان در بیرجند، گفت: بیش از 18 سال است به این حرفه مشغولم و این هنر را از مادرم یادگرفته ام.
برزگر تنها دلیل فعالیت خود در این رشته را عشق و علاقه به این هنر زیبا و خواستنی عنوان و اظهارامیدواری کرد: مسئولان با اقدامات لازم این هنر تاریخی استان را دوباره احیا کنند.
وی طرح ها و نقشه های عمده فرشهای خود را ریزه ماهی و خشتی در رنگ‌های متنوع عنوان کرد.
35 هزار تومان در ماه؛ میانگین دستمزد یک بافنده
این بافنده فرش استان با اشاره به درآمد کم حاصل از فرش بافی، افزود: میانگین دستمزد یک بافنده فرش در ماه حدود 35 هزار تومان است که با توجه به سختی‌های این هنر، صرفه اقتصادی برای بافندگان ندارد.
زارع یکی دیگر از بافندگان فرش دستبافت در یکی از روستاهای خراسان جنوبی به اندازه‌های فرش بافته شده در این منطقه اشاره کرد و گفت: اکثر فرش روستاها بدلیل یک یا دو نفری بودن بافندگان در اندازه های (1×1.5 متر)،(2×3متر) و در برخی خانه ها با جمعیت بیشتر 9 متری بافته می شود.
وی با اشاره به اینکه از نوجوانی در این حرفه کار می کنم، ابراز داشت: با وجود تلاش بسیاری که برای این حرفه به خرج می دهیم مزد کمی دریافت می کنیم.
گرانی مواد اولیه موغوب؛ مشکل فرش بافان استان
این بافنده فرش ادامه داد: بسیاری از فرش بافان مرد در روستاهای استان بدلیل همین مزد پایین فرش بافی این هنر تخصصی را کنار گذاشته اند.
زارع گرانی مواد اولیه مرغوب را یکی دیگر از مشکلات فرش بافان دانست و خاطرنشان کرد: این موضوع باعث شده که برخی از فرش بافان از مواد اولیه نامرغوب استفاده کنند.
بافت فرش پرزدار در خراسان جنوبی قدمتی 600 ساله دارد
رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و بافندگان فرش دستبافت خراسان جنوبی در گفتگو با خبرنگار شبستان به سابقه طولانی فرش بافی در خراسان جنوبی اشاره کرد و گفت: بنا به شواهد تاریخی و اسناد و مدارک موجود، بافت فرش پرزدار در این منطقه بیش از 600سال سابقه دارد.
محمدحسن کامیابی مسک، فرش را دستبافته ای زیبا و خواستنی که ریشه در فرهنگ و تاریخ این مرز و بوم دارد دانست و گفت: سابقه فرش بافی در خراسان جنوبی به حداقل از زمان حکومت شاهرخ میرزا و پسرش بایسنقرمیرزا بر خراسان بزرگ بر می گردد.
وی افزود: صاحبان مکتب هرات بنا به شفارش، نقوشی را تهیه که برای بافت توسط تجار صاحب نام قوهستان به منطقه جنوب خراسان آورده شده و دست بافته های مردم خراسان جنوبی توسط همان تجار به هرات برده می شد.
فرش هایی مشهور به هراتی در دنیا؛ دست بافته مردم خراسان جنوبی
مدرس دروس تخصصی فرش بافی در دانشگاه ها بیان داشت: فرش هایی که امروزه در دنیا به نام فرش های هراتی مشهور اند دست بافته های این منطقه اند و نقوش هراتی که امروزه به نام ماهی هراتی، ریزه ماهی و... بافته می‌شوند و 60 درصد تولیدات این منطقه را شامل می گردند یادگار و تکامل یافته نقوش آن دوران هستند.
کامیابی تصریح کرد: نوشته های سیسیل ادوارد نویسنده و محقق برجسته فرش در کتاب قالی بافی ایران و اسناد بجای مانده از خواجه و تاجر بزرگ قاینات خواجه محمود علی ارباب ابن ملک حسین قاینی نیز موید این امر است.
وی به تاریخچه فرش بافی در قرن اخیر اشاره کرد و افزود: فرش بافی درصد سال اخیر به سه دوران تقسیم می شود، سال های قبل از 1300هجری قمری که دوران بافت فرش های خوب و ممتاز و نمونه هایی از آنها باقی مانده است، سال های 1300 تا 1322 که بخاطر وقوع جنگ جهانی و عواقب حاصل از آن صادرات فرش کاهش شدید یافت و رکود و آشفتگی در تولید و صادرات فرش به وجود آمد و قالی های منطقه از حیث کمی و کیقی تنزل شدید یافت.
این کارشناس فرش دستبافت ادامه داد: دوران سوم از سال1330به بعد با ورود تولید کنندگانی چون شرکت شرق ،عبدالعلی احمدی ،حاج حسین امینی و حاج غلامحسین کامیابی و...که از تولید کنندگان فرشهای نفیس منطقه بودند آغاز شد.
کامیابی یادآورشد: امروز در تمامی شهرها و روستاهای خراسان جنوبی اقشار زحمتکش و هنرمندی را می یابیم که از قبل فرش بافی امرار معاش می کنند.
وی تاکید کرد: اشتغال بیش از 50 هزار بافنده فرش در منطقه و تولید 200 هزار مترمربع فرش دستبافت که به لحاظ ظرافت، زیبایی و قیمت مناسب و طرح و نقش مورد پسند بازارهای دنیا بیش از 90درصد آن صادراتی است علاوه بر جنبه های هنری فرش، اهمیت آن را در اقتصاد منطقه نشان می دهد.
مدرس دروس تخصصی فرشبافی در دانشگاهها حفظ اصالت در طرح و نقش دستبافته های خراسان جنوبی را از جمله عوامل تاثیر گذاز در تداوم صادرات فرش استان دانست.
کامیابی با بیان اینکه عمده فرش خراسان جنوبی حاصل کار دستان زنان قالیباف استان است،اظهار داشت:عمده بافندگان فرش استان زنان خانه دارند که بعنوان شغل اصلی همراه با خانه داری به تولید فرش مشغول اند.
وی با اشاره به اینکه در برخی مناطق خراسان جنوبی تنها محل درآمد خانوار از قبل تولید فرش است، اضافه کرد: بخش عمده ای از درآمد روستائیان به خصوص در سال های اخیر در پی خشکسالی های پی در پی از درآمد تولید فرش است.
صادارات 160 هزارمتر از فرش های خراسان جنوبی به خارج از کشور
رئیس اتحادیه تولید کنندگان و بافندگان فرش دستبافت خراسان جنوبی با اشاره به اینکه در سال گذشته حدود 160 هزار متر مربع از فرش های تولید شده در استان به خارج از کشور صادر شده است، گفت: ارزش تقریبی صادرات این میزان فرش در سال گذشته 20 میلیون دلار بوده است.
کامیابی عمده بافندگان خراسان جنوبی را جزو شریف ترین اقشار جامعه دانست و افزود: در سال گذشته بالغ بر 200 نفر از بافندگان استان بیمه شده اند.
وی خاطرنشان کرد: مشهورترین دست بافته های این منطقه مربوط به روستاهای منطقه درخش، مود، ابراهیم آباد خوسف، مهدی آباد، فضل آباد، آیسک، آبیز و چاج است.
رئیس اتحادیه تولید کنندگان و بافندگان فرش دستبافت خراسان جنوبی ادامه داد: در همه مناطق استان بافندگان ماهر و زبر دستی وجود دارند که فرش های زیبا و اصیلی می بافند اما در بخش قهستان به لحاظ قدمت و سابقه بیشتر تعداد بافندگان ماهر بیشتری وجود دارد.
کامیابی با اشاره به اینکه 95 درصد فرش های استان صادراتی هستند، تاکید کرد: بافندگان همچنان به بافت فرش های مرغوب و اصیل صادراتی ادامه دهند.
استفاده از گره فارسی و شیوه پودکشی چین با یک پود: مهمترین ویژگی فرش دستبافت خراسان جنوبی
رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و بافندگان فرش دستبافت خراسان جنوبی مهمت رین ویژگی فرش دستبافت استان را استفاده از گره فارسی و شیوه پودکشی سه چین با یک پود دانست.
وی با اشاره به نامگذاری سال از سوی مقام معظم رهبری به نام سال تولید ملی و حمایت از کار و سرمایه ایرانی، تاکید کرد: مردم به جای خرید فرش های ماشینی، فرش های دستبافت اصیل و مرغوب تولید شده در استان را تهیه کنند تا هم از هنر اصیل منطقه و تولید ملی حمایت کرده و هم در خرید فرش مرغوب دستبافت سرمایه گذاری کنند.
پایان پیام/
نظر شما