به گزارش خبرگزاری شبستان از اصفهان، استاد حسن کسایی، چهره ماندگار موسیقی سنتی ایران زمین روز پنجشنبه و پس از 10 سال مبارزه با بیماری سرطان، از بین ما رفت؛ وی از سال گذشته به دلیل ابتلا به بیماری «زونا»، با ضعف بسیاری مواجه شد و از دو ماه پیش در کما قرار داشت و نهایتا این استاد پیشکسوت موسیقی روز پنجشنبه در سن 84 سالگی دار فانی را وداع گفت و جامعه هنر ایران را به سوگ نشاند.
استاد کسایی، استادی دلسوز و مردی متبحر در زمینه موسیقی
استاد حسن کسایی 3 مهر 1307 در خانواده‌ای تاجرپیشه به دنیا آمد. پدرش، «حاج سید جواد کسائی» از تاجران به نام آن زمان اصفهان بود که دلیل علاقه و انسی که با موسیقی داشت، با اساتید و بزرگان آن زمان مانند سید حسین طاهرزاده، جلال‌الدین تاج اصفهانی، اکبر خان نوروزی، خاندان شهناز (شعبان خان، حسین آقا، علی آقا و جلیل شهناز)، غلامحسین سارنج و ادیب خوانساری رفت و آمد می‌کرد.
شاگردی استاد ابوالحسن صبا
این آمد و شدها موجب شد حسن کسائی از کودکی با موسیقی آشنا شود و به مرور زمان، علاقه زیادی خصوصاً به ساز نِی پیدا کرد (بعد از دیدن یک نوازنده دوره‌گرد[نیازمند منبع]) و بر آن شد تا پدر، وی را نزد مهدی نوایی ببرد.
او مدتی آواز و گوشه‌های موسیقی ایران را نزد استاد تاج اصفهانی و ادیب خوانساری آموخته و نِی را از مهدی نوایی فرا گرفت. استاد هر زمان که به تهران می‌رفت از محضر استاد ابوالحسن صبا استفاده می‌کرد و یکی از شاگردان خوب او به شمار می‌رفت. پس از فوت مهدی نوایی، کسایی همچنان از همنشینی با نوازندگان اصفهانی در جهت تسلط بر نوازندگی نِی استفاده کرد.
همنوازی با سازهای پرده‌داری مثل تار و سه‌تار او را بیش از پیش با گام‌های مختلف موسیقی ایرانی آشنا کرد، به صورتی که برای اولین بار دستگاه‌های چهارگاه، اصفهان، نوا و راست پنجگاه را با کوک دقیق و به صورت کامل اجرا کرد.
کسایی همچنین از محضر ابوالحسن صبا بهره‌های فراوان برد که می‌توان گفت هنر نوازندگی سه‌تار کسائی، یادگار انس با این هنرمند یگانه‌است؛ سه‌تار نوازی کسائی تلفیقی زیبا از ترکیب نوازندگی تار جلیل شهناز و سه‌تار ابوالحسن صباست.
وی در محضر استاد صبا به نواختن ردیف‌ها پرداخت و با هنرمندانی چون خالقی، مشیر همایون و حسین محجوبی نیز می‌نواخته‌است.
آغاز همکاری با رادیو اصفهان
کسائی، در سن 20 سالگی نخستین اجرای تکنوازی نی خود را در دستگاه همایون در تئاتر اصفهان به صحنه برد و یک سال بعد قطعه معروف سلام را در دستگاه چهارگاه ساخت که از معروف‌ترین قطعات موسیقی ایرانی به شمار می‌رود.
کسائی، در سال 1329 برای اولین بار نی را به ارکستر برد و با ارکستر رادیو ارتش اصفهان همکاری خود را شروع کرد و در سال‌های بعد با ارکسترهای متعدد رادیو به سرپرستی هنرمندانی چون ابوالحسن صبا، حسین یاحقی، حبیب‌الله بدیعی، محمد میرنقیبی، همایون خرم و دیگران به فعالیت خود در این زمینه ادامه داد و در سال 1335 به دعوت داوود پیرنیا به برنامه گل‌ها راه یافت و تا سال 1357 که در گلچین هفته شرکت نمود، با این سلسله برنامه، همکاری داشت.
کسائی در دههٔ 1360، به کشورهای آلمان، انگلستان، فرانسه و هلند سفر کرد و در چند برنامه رادیویی، به اجرای برنامه پرداخت و در سال 1369، تندیس وی در گالری مفاخر هنری جهان در لندن نصب شد.
پس از آنکه کسائی در سال 1370، در جشنواره نی‌نوازان در تالار اندیشه شرکت کرد، فعالیت او دوباره رونق گرفت و در سال 1374، صدا و سیما مستمری وی را برقرار کرد.
افتخارات استاد کسایی
استا کسایی در سال 1378 موفق به دریافت نشان درجه یک فرهنگ و هنر شد و در سال 1381، به عنوان چهرهٔ ماندگار موسیقی انتخاب و تقدیر شد. در سال 1381 محمد جوادکسایی (فرزند حسن کسائی) کتاب «از موسیقی تا سکوت» را که حاصل نیم قرن تلاش موسیقایی حسن کسائی است، با مقدمه بیژن ترقی به بازار کتاب عرضه کرد.
استاد حسن کسایی در 25 خرداد 1391، پس از سپری‌کردن 2 ماه در حالت کما، درگذشت. مراسم خاکسپاری وی در سکوت خبری و به صورت شبانگاهی با حضور جمعی از اعضای خانواده و شاگردان استاد برگزار شد و طبق وصیت زنده‌یاد کسایی مبنی‌بر خاکسپاری در کنار مقبره استاد تاج اصفهانی، پیکر ایشان در تخت فولاد اصفهان و در فاصله کمی از مقبره این استاد موسیقی به خاک سپرده شد.
گوشه‌گیری استاد
استاد کسایی پیش از مرگ خود، سال‌ها گوشه‌نشینی را انتخاب کرد و ترجیح داد کمتر در عرصه موسیقی به فعالیت بپردازد.
محمد جواد کسایی، فرزند بزرگ استاد و نویسنده کتاب «از موسیقی تا سکوت» با اشاره به این گوشه‌نشینی استاد به خبرنگار شبستان گفت: هیچ کدام از هنرمندان بزرگ به حدی که باید شناخته نمی‌شوند و این مسئله هم برمی‌گردد به خصوصیت موسیقی ایرانی که یک موسیقی درون‌گراست.
وی ادامه داد: نی هم یک ساز عرفانی و درون‌گراست و برخلاف انسان‌هایی که کارهایشان را در بوق و کرنا می‌کنند یا از ابزار‌های تبلیغاتی استفاده می‌کنند و سوار بر موج می‌شوند پدر این کار را نکرده‌اند.
کسایی تصریح کرد: پدر از اوایل دهه 50 تقریبا در یک سکوت سرد فرو رفتند تا سال 78 که در دو مرتبه و در یک دوره 10 ساله ما توانستیم ضبط را شروع کنیم و خوشبختانه آثار قابل توجهی ضبط شد و بخش زیادی از آن منتشر شده و بخش عمده‌ای هم منتشر نشده و وجود دارد.
استاد کسایی نباید فراموش شود
علی اصغر شاهزیدی، خواننده مشهور اصفهانی نیز در مورد فوت استاد حسن کسایی گفت: کسایی برای خودش دنیایی بود و چون او دیگر در موسقی ایران ظهور نکرد.
وی با انتقاد از بی‌توجهی به این هنرمند اصفهانی اضافه کرد: ما نباید این سرمایه ها را زود فراموش کنیم چرا که این افراد امثال کمی دارند یا اصلاً امثالشان وجود ندارد، متاسفانه در عرصه هنر ما همیشه هزینه کرده ایم اما هیچ وقت از این هنر استفاده شایانی نبرده ایم.
کسایی پایان راه نیست
بسیاری بر این باورند که نخبگان ایرانی باید بیش از گذشته از سوی مطبوعات، مردم و مسئولان حمایت شوند و جامعه ایران باید قدر هنرمندان و نخبگان خود را تا پیش از مرگ آنها بداند و برای گرامیداشت آنها و زنده نگه‌داشتنشان کاری کند.
پایان پیام/
نظر شما